Ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 που εμφανίστηκε στη Γουχάν της Κίνας στα τέλη του 2019 και έχει έκτοτε προκαλέσει την πανδημία COVID-19 στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου αποτελεί το προϊόν φυσικής εξέλιξης, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Medicine.
Όπως τονίζεται στην έρευνα, η ανάλυση των δεδομένων του γονιδιώματος του ιού και άλλων «συγγενικών» ιών δεν έφερε στο φως στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι ο ιός δημιουργήθηκε σε εργαστήριο ή ότι τροποποιήθηκε με κάποιον τρόπο, όπως υποστηρίζεται στα πλαίσια πολλών θεωριών συνωμοσίας.
«Συγκρίνοντας τα διαθέσιμα δεδομένα αλληλούχισης γονιδιώματος για γνωστά στελέχη κορωνοϊού, μπορούμε με βεβαιότητα να διαπιστώσουμε πως ο SARS-CoV-2 προέκυψε μέσω φυσικών διαδικασιών» είπε ο Κρίστιαν Άντερσεν, αναπληρωτής καθηγητής ανοσολογίας και μικροβιολογίας στο Scripps Research και ένας εκ των συντελεστών του εν λόγω επιστημονικού άρθρου. Πέραν αυτού, στην έρευνα (The proximal origin of SARS-CoV-2) συμμετείχαν επιστήμονες του Tulane University, του University of Sydney, του University of Edinburgh και του Columbia University.
Οι κορωνοϊοί αποτελούν μια μεγάλη οικογένεια ιών που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες διαφόρων βαθμών έντασης. Η πρώτη γνωστή σοβαρή ασθένεια που προέκυψε από έναν κορωνοϊό ήταν το 2003, με την επιδημία του SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) στην Κίνα. Δεύτερο ξέσπασμα έλαβε χώρα το 2012 στη Σαουδική Αραβία, με το MERS (Middle East Respiratory Syndrome).
Χρησιμοποιώντας δεδομένα που κατέστησαν διαθέσιμα Κινέζοι επιστήμονες λίγο μετά την έναρξη της επιδημίας, ο Άντερσεν και οι συνεργάτες του ανέλυσαν το γενετικό προφίλ των πρωτεϊνών- «καρφιών» που βρίσκονται στο εξωτερικό του ιού και τον βοηθούν να «γαντζώνεται» και να διεισδύει στα εξωτερικά τοιχώματα των κυττάρων ανθρώπων και ζώων. Ειδικότερα, επικεντρώθηκαν σε δύο σημαντικά χαρακτηριστικά της πρωτεΐνης: Το RBD (receptor-binding domain), ένα είδος «γάντζου» που επιτρέπει το «γάντζωμα» στα κύτταρα- ξενιστές, και το αποκαλούμενο «cleavage site», ένα μοριακό «ανοιχτήρι» που επιτρέπει στον ιό να ανοίγει τα κύτταρα και να εισέρχεται μέσα σε αυτά.
Όπως διαπιστώθηκε, το RBD των πρωτεϊνών εξελίχθηκε για να στοχεύει ένα μοριακό χαρακτηριστικό στο εξωτερικό των ανθρωπίνων κυττάρων, ονόματι ACE2, που έχει να κάνει με τη ρύθμιση της πίεσης του αίματος. Η πρωτεΐνη ήταν τόσο αποτελεσματική στο να προσδένεται στα ανθρώπινα κύτταρα που οι επιστήμονες συμπέραναν πως επρόκειτο για το αποτέλεσμα φυσικής επιλογής και όχι γενετικής μηχανικής. Επίσης, τα στοιχεία περί φυσικής εξέλιξης υποστηρίζονται από δεδομένα για τη «σπονδυλική στήλη» του ιού- τη μοριακή δομή του. Εάν κάποιος επεδίωκε να φτιάξει έναν νέο κορωνοϊό ως παθογόνο, θα το έκανε από τη «σπονδυλική στήλη» ενός ιού που είναι γνωστό πως προκαλεί ασθένειες. Ωστόσο οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως η «σπονδυλική στήλη» του SARS-CoV-2 διαφέρει σημαντικά από αυτές των άλλων γνωστών κορωνοϊών και παραπέμπει σε παρόμοιους ιούς που εντοπίζονται σε νυχτερίδες και παγκολίνους.
Όσον αφορά στην προέλευση, υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια: Το ένα είναι ότι ο ιός εξελίχθηκε στην παρούσα του κατάσταση μέσω φυσικής επιλογής σε μη ανθρώπινο ξενιστή (πιθανώς νυχτερίδα) και πέρασε στους ανθρώπους, ενδεχομένως μέσω κάποιου άλλου, ενδιάμεσου ξενιστή, και το άλλο πως μια μη παθογόνα μορφή του ιού πέρασε από κάποιο ζώο στον άνθρωπο και εκεί εξελίχθηκε στην παρούσα, παθογόνα του μορφή.
