Η επιστημονική φαντασία οραματίζεται συνήθως τις αποικίες στον Άρη και σε άλλους πλανήτες ως αποτελούμενες από κτίρια που λειτουργούν με μηχανές- μεταλλικές πόλεις με ιπτάμενα οχήματα κ.α. Ωστόσο η πραγματικότητα ενδεχομένως να αποδειχθεί πως διαφέρει: Αντί για κτίρια από μέταλλο και γυαλί, η NASA διερευνά, μεταξύ άλλων, τεχνολογίες που θα επιτρέπουν την «καλλιέργεια» κτιρίων από μύκητες για να χρησιμοποιούνται στις μελλοντικές αποικίες στο διάστημα- και ίσως και στη Γη, για σκοπούς φιλικότερης προς το περιβάλλον διαβίωσης.
Το πρόγραμμα myco-architecture του Ames Research Center της NASA δημιουργεί πρωτότυπα τεχνολογιών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για «καλλιέργεια» κτισμάτων στη Σελήνη, τον Άρη και παραπέρα, χρησιμοποιώντας μύκητες και τα αθέατα «νήματα» από τα οποία αποτελούνται τα κύρια τμήματα των μυκήτων, γνωστά και ως μυκήλια.
«Αυτή τη στιγμή, τα παραδοσιακά σχέδια για τον Άρη είναι σαν χελώνες- μεταφέρουμε τα σπίτια μας μαζί μας στις πλάτες μας- ένα αξιόπιστο σχέδιο, αλλά με τεράστια ενεργειακά κόστη» είπε η Λιν Ρόθτσιλντ, επικεφαλής ερευνήτρια του προγράμματος. «Αντ'αυτού, μπορούμε να δαμάσουμε τα μυκήλια για να καλλιεργήσουμε μόνοι μας αυτά τα κτίρια όταν φτάσουμε εκεί».
NASA.GOV
Το πρόγραμμα οραματίζεται ένα μέλλον όπου άνθρωποι εξερευνητές θα μπορούν να φέρουν μαζί τους ένα κτίσμα φτιαγμένο από ελαφρά υλικά με μύκητες σε νάρκη, που θα αντέχουν σε μακρά ταξίδια σε μέρη σαν τον Άρη. Κατά την άφιξή τους, ξεδιπλώνοντας αυτή τη βασική αρχιτεκτονική και προσθέτοντας νερό, οι μύκητες θα μπορούν να αναπτύξουν αυτό το πλαίσιο σε ένα πλήρως λειτουργικό οίκημα για ανθρώπους.
Η έρευνα αυτή υποστηρίζεται στο πλαίσιο του προγράμματος NASA Innovative Advanced Concepts, και εντάσσεται στον τομέα που είναι γνωστός ως συνθετική βιολογία- η μελέτη των τρόπων με τους οποίους η ίδια η ζωή μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τεχνολογία.
Τα μυκύλια δημιουργούν πολύπλοκες δομές με υψηλή ακρίβεια (πχ μανιτάρια) και υπό τις σωστές συνθήκες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή νέων κτιρίων. Στην περίπτωση των οικημάτων σε άλλους πλανήτες, το απαιτούμενο είναι ο σχεδιασμός ενός ολόκληρου οικοσυστήματος, με σειρά οργανισμών στο πλευρό των ανθρώπων.
Όπως και οι αστροναύτες, τα μυκήλια είναι μια μορφή ζωής που πρέπει να τρώει και να αναπνέει. Εδώ εισέρχονται στην εξίσως και τα κυανοβακτήρια- ένα είδος βακτηρίων που χρησιμοποιούν ενέργεια από τον ήλιο για να μετατρέπουν νερό και διοξείδιο του άνθρακα σε οξυγόνο και τροφή για τους μύκητες.
Το concept είναι ένα οίκημα τριών επιπέδων: Το εξώτερο αποτελείται από πάγο (ίσως από την ίδια τη Σελήνη ή τον Άρη) που θα αποτελεί «ασπίδα» απέναντι στην ακτινοβολία, και το δεύτερο στρώμα θα είναι τα κυανοβακτήρια, που θα μπορούν να χρησιμοποιούν το νερό από τον πάγο για φωτοσύνθεση και παραγωγή οξυγόνου για τους αστροναύτες, καθώς και θρεπτικά συστατικά για το τελικό στρώμα μυκηλίων. Το στρώμα αυτό είναι που αναπτύσσεται και εξελίσσεται οργανικά σε ένα νέο, ανθεκτικό σπίτι- ελεγχόμενο περιβάλλον και στη συνέχεια υφίσταται θερμική επεξεργασία για να σκοτωθούν τα μυκήλια ώστε να διασφαλιστεί πως δεν θα υπάρξει μόλυνση του άλλη πλανήτη. Ακόμα και αν κάποια μυκήλια διαφύγουν, θα έχουν τροποποιηθεί γενετικά έτσι ώστε να μην μπορούν να επιβιώσουν εκτός του κτίσματος.
Πέραν αυτών, μυκήλια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για φιλτράρισμα νερού και βιομιμητικά συστήματα για εξαγωγή ορυκτών από υδάτινα λύματα, καθώς και για φωτισμό, ρύθμιση επιπέδων υγρασίας κ.α. Επίσης, όλες αυτές οι τεχνολογίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και στη Γη.
«Όταν σχεδιάζουμε για το διάστημα, είμαστε ελεύθεροι να πειραματιστούμε με νέες ιδέες και υλικά με πολύ μεγαλύτερη ελευθερία από ό,τι θα μπορούσαμε στη Γη» είπε η Ρόθτσιλντ. «Και αφού αυτά τα πρωτότυπα σχεδιαστούν για άλλους κόσμους, μπορούμε να τα φέρουμε πίσω στον δικό μας».
