Του Γιώργου Φωκιανού
[email protected]
Την προσεχή Κυριακή πραγματοποιείται η Διάσκεψη του Βερολίνου υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στην κρίση της Λιβύης, με το ενδιαφέρον να είναι υψηλό και την Ελλάδα να απέχει από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, κάτι που προκαλεί σειρά ερωτημάτων.
Όπως έγινε γνωστό στη Διάσκεψη έχουν προσκληθεί οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Βρετανία, η Γαλλία, η Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Τουρκία, η Δημοκρατία του Κονγκό, η Ιταλία, η Αίγυπτος, η Αλγερία και τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αφρικανική Ένωση και ο Αραβικός Σύνδεσμος, ενώ θα συμμετάσχουν και οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές ο πρωθυπουργός της Λιβύης Φαγιέζ Αλ Σάρατζ και ο Στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ.
Ανώτατα κυβερνητικά χείλη τόνιζαν πως η διαδικασία του Βερολίνου ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2015 και η τότε ελληνική κυβέρνηση δεν έδωσε προτεραιότητα σε αυτό, ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπoς επιβεβαίωνε ότι η Ελλάδα εκδήλωσε ενδιαφέρον και δημόσια πως θέλει να συμμετάσχει και ιδιωτικά στις επικοινωνίες μέσω της διπλωματικής οδού και όχι μόνον, καθώς βρίσκεται στο κέντρο των εξελίξεων.
«Δεν κατέστη δυνατόν να είμαστε σε αυτήν τη συνεδρίαση της Κυριακής. Εμείς θα συνεχίσουμε να θέλουμε να συμμετέχουμε σε όλες τις διαδικασίες που αφορούν την περιοχή μας γιατί θέλουμε να παίξουμε τον ρόλο που μας αναλογεί», ανέφερε ο κ. Πέτσας.
Ωστόσο, χωρίς να έχουν γίνει γνωστοί οι λόγοι της μη πρόσκλησης της Ελλάδας στο Βερολίνο, διπλωματικές πηγές τηρούν σιγήν ιχθύος και σημειώνουν μόνο την έκπληξη της ελληνικής πλευράς για τη μη συμμετοχή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ενώ εκφράζουν την επιθυμία για περαιτέρω πρόοδο και «καταδίκη» των μνημονίων Λιβύης - Τουρκίας.
Η μόνη επίσημη απάντηση για τη μη πρόσκληση της Ελλάδας, η οποία ωστόσο δεν έλυσε κανένα γρίφο, ήταν από την αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπο της Γερμανικής κυβέρνησης, Ουλρίκε Ντέμερ. Η ίδια εξέφρασε την κατανόησή της για το «θεμιτό ενδιαφέρον και την ανησυχία» της Ελλάδας σχετικά με το μέλλον της Λιβύης, διευκρινίζοντας ταυτόχρονα ότι η Διάσκεψη του Βερολίνου δεν θα ασχοληθεί με «θέματα θαλασσίων συνόρων, πιθανώς δικαιωμάτων εκμετάλλευσης στη Μεσόγειο».
Επιπλέον, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση απέφυγε να αναφερθεί στα κριτήρια με τα οποία διαμορφώθηκε ο κύκλος των συμμετεχόντων στην Διάσκεψη, ενώ τόνισε ότι σε κάθε βήμα υπήρξε στενός συντονισμός με τα Ηνωμένα Έθνη. «Δεν μπορούμε να δώσουμε εδώ πληροφορίες για τις ακριβείς σταθμίσεις των αποφάσεων σε αυτό το θέμα. Είναι πάντα δύσκολο να διαμορφώσεις έναν κύκλο συμμετεχόντων και πέραν αυτού δεν μπορώ να πω πώς καταλήξαμε. Δεν θέλουμε αυτό να το συζητήσουμε δημοσίως».
Αξίζει να σημειωθεί πως ο αποκλεισμός την Αθήνας δεν πέρασε απαρατήρητος στις άμεσα εμπλεκόμενες πλευρές της Διάσκεψης και συγκεκριμένα στο στρατόπεδο του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) με επικεφαλής τον Χάφταρ. «Ρωτάμε γιατί η Ελλάδα δεν έχει προσκληθεί στις συνομιλίες στο Βερολίνο. Μήπως δεν είναι η Ελλάδα μία από τις πιο επηρεασμένες χώρες από αυτή τη διαμάχη;», διερωτάται σε ανάρτησή του στο Twitter ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός.
Την ώρα που προσκλήθηκαν στο Βερολίνο χώρες όπως η Δημοκρατία του Κονγκό και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, πέραν της ελληνικής «απόρριψης» έθεσε και το ζήτημα μη συμμετοχής και του Μαρόκου. Όπως είπε «εκπλαγήκαμε από το γεγονός ότι το Μαρόκο δεν προσεκλήθη στη συνάντηση του Βερολίνου την Κυριακή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπήρξε βασικός παράγοντας στη Συμφωνία του Skhirat η οποία επετεύχθη μετά από οχτώ μήνες σκληρής δουλειάς».
Κάπου εκεί ξεκίνησε και η «εγχώρια» διαμάχη με τον ΣΥΡΙΖΑ να καταλογίζει ευθύνες στον Πρωθυπουργό ότι η Ελλάδα θα είναι «απούσα από μια κρίσιμη διαδικασία που πλέον αφορά τα ίδια τα κυριαρχικά της δικαιώματα» και τον κυβερνητικό εκπρόσωπο να σχολιάζει πως «το να επιχαίρει ο ΣΥΡΙΖΑ επειδή η Ελλάδα δεν προσεκλήθη σε μια διάσκεψη οι ρίζες της οποίας χρονολογούνται από εποχής του, μας ξεπερνά».
Τι όμως μπορεί να περιμένει κανείς από τις εργασίες της Διάσκεψης του Βερολίνου; Το βασικό περίγραμμα τέθηκε από την ίδια την Καγκελάριο Μέρκελ, η οποία ανέφερε πως «χρησιμεύει στο να δεσμεύσει όλες τις πλευρές να σεβαστούν το υπάρχον εμπάργκο όπλων και να ανοίξει ο δρόμος για μια πολιτική λύση». Παράλληλα, συζητήθηκε και η επιδίωξη για υιοθέτηση ενός οδικού χάρτη που θα οδηγήσει σε λύση, την ώρα που οι φωνές για τις ξένες δυνάμεις που δρουν στη Λιβύη και εμποδίζουν την επιστροφή στην ειρήνη πληθαίνουν.
Πλέον, από τη στιγμή που η Ελλάδα δεν θα δώσει το παρών στη Γερμανία, ανεξάρτητα από το αν έχει άμεσο ενδιαφέρον και λόγω των θαλασσίων ζωνών και λόγω του προσφυγικού, θα πρέπει να βρεθεί η διπλωματική φόρμουλα, προκειμένου τα ζητήματα που μας απασχολούν να τεθούν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο στο τραπέζι.
Και τέλος, να βρεθεί τρόπος να παρουσιαστεί στο διεθνές γίγνεσθαι πως τη γεωπολιτική αναταραχή και τη σειρά εντάσεων στην ανατολική Μεσόγειο δεν την προκαλεί η Ελλάδα, αλλά αντιθέτως δύναται να εδραιωθεί -αν μη τι άλλο- στη φράση κλισέ «πυλώνας σταθερότητας».
