Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Η προστασία του πολίτη, η εμβάθυνση της Ευρωζώνης με παράλληλη περαιτέρω ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς, η προώθηση της Πράσινης Συμφωνίας για μηδενικές εκπομπές άνθρακα και της κοινωνικής Ευρώπης, καθώς και η προάσπιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων σε διεθνές επίπεδο, θα αποτελέσουν τα βασικά θέματα της διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης.
Τη διενέργεια της διάσκεψης, που θα ξεκινήσει εντός του νέου έτους και θα ολοκληρωθεί το 2022, αποφάσισαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες (11-12 Δεκεμβρίου), οι οποίοι ανέθεσαν στην Κροατική Προεδρία (πρώτο εξάμηνο του 2020) να προετοιμάσει τη θέση των κρατών μελών. Ανάλογη προετοιμασία θα κάνουν επίσης η Ευρωβουλή και η Κομισιόν.
Όπως τονίζεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα παραπάνω θέματα του στρατηγικού θεματολογίου της Ε.Ε. για την περίοδο 2019-2024 που υιοθέτησαν οι ηγέτες τον περασμένο Ιούνιο.
Οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές που εισηγείται η Κομισιόν για καθεμία από τις τέσσερις προτεραιότητες προβλέπουν τα εξής:
Προστασία των πολιτών
Βασική προτεραιότητα στον τομέα αυτό είναι η ανάπτυξη μιας πλήρως λειτουργικής, ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής, η οποία θα βασίζεται σε δύο σκέλη.
Το πρώτο είναι η εμβάθυνση της συνεργασίας με χώρες προέλευσης και διέλευσης, ώστε να καταπολεμηθούν η παράνομη μετανάστευση και η εμπορία ανθρώπων και να διασφαλιστούν αποτελεσματικές επιστροφές.
Το δεύτερο αφορά την εσωτερική διάσταση, ενώ στόχος είναι η επίτευξη συμφωνίας σχετικά με μια αποτελεσματική πολιτική μετανάστευσης και ασύλου. Απαιτείται να εξευρεθεί συναίνεση σχετικά με τον κανονισμό του Δουβλίνου, ώστε η μεταρρύθμισή του να βασίζεται σε μια ισορροπία μεταξύ ευθύνης και αλληλεγγύης, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα πρόσωπα που αποβιβάζονται ύστερα από επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.
Υπενθυμίζεται ότι τη μεταρρύθμιση του κανονισμού του Δουβλίνου δεν δέχονται εδώ και δύο χρόνια οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, αρνούμενες να επιδείξουν την αλληλεγγύη τους στις χώρες της πρώτης γραμμής (Ελλάδα, Ιταλία). Η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει σε περιόδους μεταναστευτικών πιέσεων τα κράτη μέλη να μοιράζουν με τις χώρες που πιέζονται τους υποψήφιους πρόσφυγες.
Μεταξύ των προτεραιοτήτων της μεταναστευτικής πολιτικής είναι και η φύλαξη των εξωτερικών συνόρων μέσω της αποτελεσματικής λειτουργίας του χώρου Σένγκεν. Θα ενισχυθεί επίσης η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και του διασυνοριακού εγκλήματος, βελτιώνοντας τη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών και αναπτύσσοντας περαιτέρω τα κοινά εργαλεία.
Τέλος, θα ενισχυθεί η ανθεκτικότητα της Ε.Ε. έναντι τόσο φυσικών όσο και ανθρωπογενών καταστροφών, ενώ θα προστατευθούν οι κοινωνίες από κακόβουλες δραστηριότητες στον κυβερνοχώρο, υβριδικές απειλές και παραπληροφόρηση από εχθρικές οντότητες, κρατικές ή μη.
Ανάπτυξη και ενιαία αγορά
Αναφορικά με την οικονομία, ο στόχος είναι η διασφάλιση ότι το ευρώ λειτουργεί προς όφελος των πολιτών και παραμένει ανθεκτικό. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω εμβάθυνσης της ΟΝΕ σε όλες της τις διαστάσεις, ολοκληρώνοντας την τραπεζική ένωση και την Ένωση Κεφαλαιαγορών και ενισχύοντας τον διεθνή ρόλο του ευρώ.
Προβλέπεται επίσης εμβάθυνση και ενίσχυση της ενιαίας αγοράς και των τεσσάρων ελευθεριών της, σχεδιασμός μιας βιομηχανικής στρατηγικής κατάλληλης για το μέλλον, διαχείριση της ψηφιακής επανάστασης και εξασφάλιση δίκαιης και αποτελεσματικής φορολογίας.
Η Ε.Ε. θα καταπιαστεί με όλες τις πτυχές της ψηφιακής επανάστασης και της τεχνητής νοημοσύνης: υποδομές, συνδεσιμότητα, υπηρεσίες, δεδομένα, ρύθμιση και επενδύσεις. Όλα αυτά πρέπει να συνοδευτούν από την ανάπτυξη της οικονομίας των υπηρεσιών και την ενσωμάτωση των ψηφιακών υπηρεσιών. Ταυτόχρονα, πρέπει να αυξηθούν οι επενδύσεις στις δεξιότητες και στην εκπαίδευση των πολιτών, να γίνουν περισσότερα για την προαγωγή της επιχειρηματικότητας.
Επένδυση στο μέλλον σημαίνει επίσης ενθάρρυνση και στήριξη των δημόσιων και των ιδιωτικών επενδύσεων, μεταξύ άλλων στις υποδομές, ώστε να χρηματοδοτηθεί η μεγέθυνση της οικονομίας και των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ.
Εξωτερική πολιτική
Προκειμένου η Ε.Ε. να υπερασπίσει καλύτερα τα συμφέροντα και τις αξίες της και να συμβάλει στη διαμόρφωση του νέου παγκόσμιου περιβάλλοντος, πρέπει να αυξήσει την αποτελεσματικότητά της. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επιδειχθεί μεγαλύτερη ενότητα στις θέσεις των κρατών μελών, καθώς και σαφή προτεραιότητα στα ευρωπαϊκά συμφέροντα -οικονομικά, πολιτικά και στον τομέα της ασφάλειας- μοχλεύοντας όλες τις πολιτικές ώστε να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας θα πρέπει να αποκτήσει μεγαλύτερη ταχύτητα και ικανότητα αντίδρασης και να διασυνδεθεί καλύτερα με τα υπόλοιπα σκέλη των εξωτερικών σχέσεων. Η Ε.Ε. πρέπει και να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την ασφάλεια και την άμυνά της, ενισχύοντας τις αμυντικές επενδύσεις και την επιχειρησιακή ετοιμότητα.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι σχέσεις με τους στρατηγικούς εταίρους και τις αναδυόμενες δυνάμεις πρέπει να αποτελούν βασικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής. Όπως τονίζεται, η Ε.Ε. θα μπορέσει να συνδιαλέγεται με τις υπόλοιπες παγκόσμιες δυνάμεις επί ίσοις όροις μόνον αν αποφύγει την αποσπασματική προσέγγιση και σχηματίσει αρραγές μέτωπο.
Πράσινη και κοινωνική Ευρώπη
Προβλέπεται επιτάχυνση της μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, μείωση της εξάρτησής της από εξωτερικές πηγές και διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της. Όλα τα παραπάνω, που θα υλοποιηθούν σταδιακά τα επόμενα χρόνια, περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση της Κομισιόν που υιοθέτησαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στις 13 Δεκεμβρίου.
Παράλληλα, θα συνεχιστεί η βελτίωση του περιβάλλοντος στις πόλεις και στην ύπαιθρο, η αναβάθμιση της ποιότητας του αέρα και του νερού και η προώθηση της βιώσιμης γεωργίας, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας και την τόνωση της ποιοτικής παραγωγής. Η αλλαγή προς ένα πιο πράσινο και πιο δίκαιο μέλλον θα δημιουργήσει κόστος και προκλήσεις βραχυπροθέσμα. Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει οπωσδήποτε η αλλαγή να συνοδευτεί από πολιτικές που θα βοηθήσουν τις κοινότητες και τους πολίτες να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα.
Προς τούτο απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στα κοινωνικά ζητήματα. Στον τομέα της προσέγγισης των πολιτικών, θα εφαρμοστεί πλήρως ο Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων τόσο σε επίπεδο Ε.Ε. όσο και κρατών μελών, λαμβάνοντας δεόντως υπ’ όψιν τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους. Όπως επισημαίνεται, οι ανισότητες, οι οποίες πλήττουν κυρίως τους νέους, συνιστούν μείζονα κίνδυνο από πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής άποψης. Πρέπει να γίνουν περισσότερα ώστε να διασφαλιστεί ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, καθώς και δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες για όλους.
