Την ώρα που η ανάπτυξη των Εμπορευματικών Κέντρων θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάδειξη της χώρας σε «πύλη» και διαμεταφορικό κόμβο της ευρύτερης περιοχής, σε θολό τοπίο κινούνται οι εξελίξεις γύρω από αυτά. H απουσία οργανωμένων υποδομών στερεί από την Ελλάδα τη δυνατότητα να διεκδικήσει, σε συνδυασμό με τις νέες επενδύσεις και την αξιοποίηση των λιμανιών, την ένταξή της στο «χάρτη» των διεθνών εμπορευματικών hub κεφαλαιοποιώντας την κεντρική γεωγραφική της θέση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ουσιαστικά, ενώ έχουν δρομολογηθεί επενδύσεις και διαγωνισμοί για τα τρία μεγαλύτερα Logistics Centers της Ελλάδας, σε Θριάσιο, Γκόνου και Αλεξανδρούπολη, κανένα από αυτά δεν προχωρεί.
Θριάσιο Ι
Το project για το εμπορευματικό κέντρο στο Θριάσιο, με ανάδοχο σχήμα τις Goldair-ETBA BIΠE βρίσκεται επί μήνες σε αναμονή των εγκρίσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Κομισιόν, γνωστή και ως DGComp.
Η γραφειοκρατία των Βρυξελλών και λόγω ευρωεκλογών καθώς πάνω από ένα χρόνο έχει στα συρτάρια της τον φάκελο δεν έχει εκδώσει απόφαση. Η ανταλλαγή «επιστολών» με τη ΓAIAOΣE -η τελευταία αρχές Οκτωβρίου- προκειμένου να διευκρινιστούν όλες οι πτυχές του διαγωνισμού, είναι το μόνο στοιχείο ότι δεν έχει πάει στις καλένδες η διαδικασία. Θα πρέπει όμως να αναφερθεί ότι από τη Ν.Δ., όταν ήταν ακόμη στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είχαν τεθεί ζητήματα σχετικά με τις αποτιμήσεις.
Σημειώνεται ότι από τον Αύγουστο του 2016 που η κοινοπραξία Goldair -ETBA BIΠE κατέθεσε τη μοναδική δεσμευτική προσφορά έχουν περάσει πάνω από τρία χρόνια, έχει επιλεγεί η Mitylineos για το κατασκευαστικό έργο, τα στελέχη των δύο ομίλων έχουν προχωρήσει σε αρχικές συμφωνίες για τη μίσθωση των μελλοντικών αποθηκών, τα έργα όμως δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη.
Έτσι, από τη δεκαετία του ‘70 που άρχισαν να γίνονται οι πρώτες εξαγγελίες για εμπορευματικό σταθμό στο Θριάσιο και μετά από τρεις άγονους διαγωνισμούς στο παρελθόν, σήμερα βρισκόμαστε ακόμη στην «αναμονή». Κι αυτό για μια επένδυση, ύψους 160 εκατ. ευρώ με στόχο να δημιουργηθεί το μεγαλύτερο και πιο σύγχρονο εμπορευματικό κέντρο της χώρας.
Θριάσιο ΙΙ
Παρ’ όλα αυτά, ενώ η υποβολή των προσφορών είχε οριστεί για τις 17 Σεπτεμβρίου, με απόφαση του υπουργείου Υποδομών δόθηκε παράταση δύο μηνών, μέχρι τις 18 Νοεμβρίου. Εν τω μεταξύ σε αναγκαστική δεύτερη παράταση οδηγήθηκε η προθεσμία υποβολής προσφορών για την αξιοποίηση του όμορου ακινήτου των 1.450 στρεμμάτων του OΣE. Η απόφαση για το διαγωνισμό παραχώρησης που αφορά το Θριάσιο ΙΙ λήφθηκε για δύο λόγους. Ο πρώτος και βασικότερος ήταν η εκκρεμότητα με το έτερο έργο-παραχώρησης της ΓΑΙΑΟΣΕ για το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο. Οι διαπραγματεύσεις και οι ανταλλαγές επιστολών προς το παρόν και η καθυστέρηση στην υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης, υποχρέωσε σε νέα παράταση το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών από τις 18 Νοεμβρίου στις 20 Ιανουαρίου 2020 για το Θριάσιο ΙΙ.
Ο δεύτερος λόγος ήταν πως οι δύο υποψήφιοι επενδυτές είχαν ήδη υποβάλει αίτημα για χορήγηση παράτασης της προθεσμίας υποβολής προσφορών κατά δύο και τρεις μήνες αντίστοιχα. Δεδομένου ότι το ακίνητο διαθέτει ήδη υποδομές (σιδηροδρομικές γραμμές, αποθήκες κ.λπ.), που έχουν συγχρηματοδοτηθεί από την E.E., υπάρχει κίνδυνος επιστροφής κονδυλίων 250 εκατ. ευρώ σε περίπτωση που ο διαγωνισμός δεν καταλήξει σε ανάδοχο.
Συγκεκριμένα έπρεπε μέχρι τις 31.3.2019 να έχουν ολοκληρωθεί τα έργα (που έχει επιτευχθεί), να έχει επικυρωθεί από το Ελληνικό Κοινοβούλιο η σύμβαση για το Θριάσιο Ι (που έχει επιτευχθεί), εκκρεμούν όμως τρεις ακόμα προϋποθέσεις:
- Εκθέσεις από ανεξάρτητο μηχανικό σχετικά με την πρόοδο των έργων και τους κινδύνους για την ολοκλήρωση του «ιδιωτικού Εμπορευματικού κέντρου»·
- Πιστοποιητικού ολοκλήρωσης των έργων από ανεξάρτητο μηχανικό για το «ιδιωτικό Εμπορευματικό Κέντρο».
- Υπογραφή σύμβασης ΣΔΙΤ για τη συνολική λειτουργία του εμπορευματικού συγκροτήματος του Θριασίου Πεδίου.
Ουσιαστικά η Κομισιόν βλέποντας την πρόοδο των έργων αλλά και το μπλοκάρισμα του πρώτου διαγωνισμού δίνει άτυπα παράταση στην ολοκλήρωση όλων των διαδικασιών για να μπορέσει να ολοκληρωθεί ακόμα ένα αιώνιο έργο στη χώρα μας.
Ο διαγωνισμός για την παραχώρηση του Εμπορευματικού Σιδηροδρομικού Σταθμού και Σταθμού Διαλογής (ΕΣΣΣΔΙ) στο Θριάσιο Πεδίο ξεκίνησε τον περασμένο Μάρτιο, λίγες ημέρες πριν εκπνεύσει η ημερομηνία που είχε δοθεί από την Κομισιόν (31.3.19) και η οποία αφορούσε την ολοκλήρωση και συμβασιοποίηση του διαγωνισμού αυτού, ενώ στις αρχές του καλοκαιριού πέρασε στη β’ φάση του.
Η αρχική ημερομηνία κατάθεσης προσφορών ήταν η 17η Σεπτεμβρίου 2019 και μετατέθηκε για τις 18 Νοεμβρίου. Υπενθυμίζεται ότι, Φορέας Υλοποίησης του διαγωνισμού είναι το υπουργείο Υποδομών και πιο συγκεκριμένα η Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών με Σύμβαση Παραχώρησης.
Οι τρεις μνηστήρες είναι η Piraeus Europe Asia Rail Logistic LTD (Pearl), το μεγαλύτερο ποσοστό της οποίας κατέχει πλέον η Cosco, η Goldair Cargo και το σχήμα της Damco (Όμιλος Kοπελούζου) με τη Foodlink, ενώ εκτός διαδικασίας τέθηκε η Κ/Ξ ΤΡΑΙΝΟΣΕ-Sarmed.
Το mega-Εμπορευματικό Κέντρο Θριάσιο ΙΙ, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ακίνητο μετά από εκείνο του Διεθνούς Αερολιμένα της Αθήνας.
Διαθέτει πολλαπλές σιδηροδρομικές γραμμές, ηλεκτροκίνηση, αποθήκες, κτίρια διοίκησης κ.ά. Θα γίνει το μεγαλύτερο Logistics Center της Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης με εμβαδόν 1.758.240 τ.μ. και αναμένεται να μετατρέψει όλη την περιοχή σε ένα τεράστιο εμπορευματικό hub.
Οι υποχρεωτικές επενδύσεις σύμφωνα με πηγές δεν ξεπερνούν τα 20-25 εκατ. ευρώ, πράγμα που κάνει ακόμα πιο ελκυστικό το συγκεκριμένο ακίνητο.
Παράγοντες της αγοράς, πάντως, συνδέουν την τύχη του με την κατάληξη της υπόθεσης για το Θριάσιο I. Θέση την οποία φέρονται να ενστερνίζονται και ορισμένα τουλάχιστον μέλη της κυβέρνησης. Κάτι που σημαίνει ότι μόνο αν δοθεί -όπως όλα δείχνουν- το «πράσινο φως» των Βρυξελλών στο Θριάσιο I, θα προχωρήσει και το Θριάσιο II. Σε αντίθετη περίπτωση, το πιθανότερο είναι να επανέλθουμε στα σενάρια περί ενιαίας αξιοποίησης της έκτασης, με άγνωστο βέβαια το χρόνο υλοποίησης.
Ακίνητο Γκόνου
Σε «αχαρτογράφητα νερά» φαίνεται να μπαίνει στον διαγωνισμό της ΓΑΙΑΟΣΕ για τη δημιουργία εμπορευματικού κέντρου (logistics) στον πρώην στρατόπεδο Γκόνου, στη Θεσσαλονίκη, μετά την εξαγγελία του πρωθυπουργού για θεσμοθέτηση στον ίδιο χώρο Ελεύθερης Ζώνης Βιομηχανίας και Εμπορίου. Ο διαγωνισμός για το κέντρο logistics στο Γκόνου είχε προκηρυχθεί πριν από 1,5 χρόνο, ωστόσο, παρουσιάζοντας συνεχείς καθυστερήσεις στην εξέλιξή του, δεν έχει εισέλθει ακόμα στη δεύτερη και πιο σημαντική φάση της κατάθεσης των δεσμευτικών προσφορών.
Υπενθυμίζεται ότι αρχικό ενδιαφέρον για την κατασκευή και εκμετάλλευση του εμπορευματικού κέντρου έχουν επιδείξει τρία σχήματα, όλα από τον κατασκευαστικό κλάδο: ΤΕΚΑΛ - Intrakat, ΜΕΤΚΑ και Άκτωρ.
Ένας από τους λόγους της καθυστέρησης ήταν η απροθυμία των αρχικά ενδιαφερόμενων επενδυτών να δεσμευτούν για την αξιοποίηση μίας τόσο μεγάλης έκτασης, που καλύπτει 672 στρέμματα, και η οποία θα απαιτούσε επένδυση 150 ως 200 εκατ. ευρώ.
Έτσι, η προηγούμενη διοίκηση της ΓΑΙΑΟΣΕ είχε διαμηνύσει ότι κατά τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου με τους υποψήφιους επενδυτές, θα έμπαινε στο τραπέζι το σενάριο της κατάτμησης, της παραχώρησης δηλαδή μέρους και όχι ολόκληρου του ακινήτου.
Πλέον η ΓΑΙΑΟΣΕ αναμένει τις οριστικές αποφάσεις της κυβέρνησης και τις σχετικές οδηγίες για την αξιοποίηση του ακινήτου. Είναι μία στρατηγική αναπτυξιακή απόφαση για τη Θεσσαλονίκη που καλείται να πάρει η κυβέρνηση. Η ΓΑΙΑΟΣΕ θα προσαρμόσει ανάλογα τον σχεδιασμό της, είτε με τον συνδυασμό των δύο projects είτε προχωρώντας μόνο για την Ελεύθερη Ζώνη με ακύρωση του σχεδίου για το εμπορευματικό κέντρο.
Ωστόσο, πηγές που παρακολουθούν από κοντά το θέμα της Ελεύθερης Ζώνης εκτιμούν ότι, αν όλα εξελιχθούν ομαλά, το Γκόνου αναμένεται να προσελκύσει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για εγκατάσταση επιχειρήσεων, σε βαθμό που ακόμα και η έκταση του πρώην στρατοπέδου θα αποδειχθεί μικρή για να καλύψει τις ανάγκες.
Άλλωστε, στόχος είναι η προσέλκυση εξαγωγικών επιχειρήσεων που θα έχουν ισχυρά κίνητρα, καθώς θα απαλλάσσονται από δασμούς και ΦΠΑ για συναλλαγές με Τρίτες Χώρες.
Υπενθυμίζεται ότι, παρά τις αρχικές πληροφορίες, ούτε η ΟΛΘ Α.Ε. ούτε επιμέρους κάποια από τις εταιρείες που συμμετέχουν στην κοινοπραξία του λιμανιού της Θεσσαλονίκης εκδήλωσαν ενδιαφέρον για συμμετοχή στον διαγωνισμό της ΓΑΙΑΟΣΕ, καθώς, όπως έχει αναφέρει παλαιότερα ο πρόεδρος της ΟΛΘ Σωτήρης Θεοφάνης, υπάρχει σχέδιο για ανάπτυξη logistics center, μικρότερης κλίμακας, εντός του λιμανιού.
Όλα τα παραπάνω δείχνουν, χωρίς βέβαια αυτή τη στιγμή να υπάρχει κάτι σίγουρο, ότι πιθανότερο σενάριο είναι η οριστική ματαίωση του logistics center στο Γκόνου και η δημιουργία εκεί της Ελεύθερης Ζώνης Βιομηχανίας και Εμπορίου.
Αλεξανδρούπολη και Καβάλα
Τέλος, με βάση τον υφιστάμενο σχεδιασμό, προβλέπεται η δημιουργία ενός δικτύου επτά μεγάλων και δυο μικρότερων εμπορευματικών κέντρων, με στόχο την ανάδειξη της Ελλάδας σε logistics hub της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Από αυτά, ωστόσο, πιο «ώριμες» εμφανίζονται οι περιπτώσεις της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας.
Στην Αλεξανδρούπολη σχεδιάζεται η δημιουργία κέντρου 200.000 τ.μ. σε ακίνητο 500 στρ. που ανήκει στο Δήμο και λόγω υψηλού επενδυτικού ενδιαφέροντος θεωρείται βέβαιο ότι η διαδικασία θα προχωρήσει. Άλλωστε, ήδη δρομολογείται ο διαγωνισμός για την παραχώρηση του λιμανιού, παράλληλα με το project για το FRSU.
Έτσι, αναμένεται ενεργό «παρών» όσον αφορά το εμπορευματικό κέντρο τόσο από αμερικανικές εταιρείες, από την Cosco που δραστηριοποιείται στην περιοχή μέσω της θυγατρικής Cosco Shipping-Agency (Greece) S.A., αλλά και από το γερμανικό κολοσσό των logistics Kuehne + Nagel. Ακολουθεί η περίπτωση της Καβάλας όπου επίσης πιθανολογείται έντονο ενδιαφέρον και στη συνέχεια της Ηγουμενίτσας.
Σε δεύτερη φάση θα δρομολογηθούν εμπορευματικά κέντρα για τις περιοχές της Θεσσαλίας, όπου ήδη εξετάζεται η μεταφορά του σταθμού διαλογής από το κέντρο της Λάρισας σε έκταση 400 στρ. εκτός αστικού ιστού, αλλά και της Πάτρας. Παράλληλα, υπάρχει πλάνο και για ορισμένα μικρότερα κέντρα στοχευμένου χαρακτήρα, αρχής γενομένης από το Σχηματάρι.
