Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Σε αντιπαράθεση που ξέφυγε από το πλαίσιο της ερώτησης και περιέλαβε από το πανεπιστημιακό άσυλο έως τη συχνότητα της κοινοβουλευτικής παρουσίας του νυν και του πρώην πρωθυπουργού εξελίχθηκε η συζήτηση στη Βουλή για «νομοθετική εύνοια» στους δράστες του λευκού κολάρου.
Του Έλληνος ο τράχηλος, κολάρο στο πουκάμισο δεν υπομένει, αλλά η έκφραση «λευκό κολάρο» έχει περάσει από την Εγκληματολογία στην καθομιλουμένη. Ο κοινωνιολόγος Edwin Sutherland εισάγει τον όρο και την έννοια του εγκληματία του «λευκού κολάρου» ήδη το 1940 («White Collar Criminality», American Sociological Review, v.5), αλλά «κάθε γενιά ανακαλύπτει το εταιρικό έγκλημα και το έγκλημα του λευκού κολάρου με κάποια αφελή έκπληξη», λόγω της κοινωνικής θέσης των δραστών.
Πέφτουν από τα σύννεφα οι πιο πολλοί όταν αποκαλύπτονται δόλια αδικήματα ευυπόληπτων στο πλαίσιο της εργασίας τους. Δεν ξέρω, όμως, αν εκπλήσσονται όταν η «εξαφάνιση» του εγκλήματος ακολουθεί, δηλαδή η αποσιώπηση ή ακόμη περισσότερο η άρνηση της βλάβης. Διότι αν δεν υπάρχει βλάβη, δεν υπάρχει θύμα, άρα και θύτης. Σίγουρα, όχι εγκληματίας. Χαρακτηρίζεται έγκλημα, αλλά ο δράστης γλωσσολογικώς έχει ασυλία.
Εδώ που τα λέμε και η Εγκληματολογία «φέρει από τους ιδρυτικούς της πατέρες ως επιστημονικός κλάδος το προπατορικό αμάρτημα να θεωρεί τον οικονομικό εγκληματία του “λευκού κολάρου” ως περιστασιακό εγκληματία, που δεν συνιστά κίνδυνο, όπως ο παθολογικός αταβιστικός εγκληματίας, που πρέπει να εξουδετερωθεί. Χαρακτηριστικά, ο Lombroso αναφέρει, ως παράδειγμα της επιπολαιότητας που διακρίνει τον “εγκληματικό τύπο”, την αναφορά ενός καταδίκου πριν από την εκτέλεσή του ότι “Εύχομαι εις όλους υμάς να είσθε κλέπται ελεύθεροι και τότε θα είσθε ου μόνον ελεύθεροι, αλλά και τετιμημένοι δια παρασήμων· εγώ είμαι ληστής ιδιώτης· εάν ήμην ληστής δημόσιος δεν θα ευρισκόμην εδώ” (“Ο Εγκληματίας Άνθρωπος”, Κάκτος, 2002 (1876), σ. 509)» (από τον πρόλογο του πανεπιστημιακού Βασίλη Χ. Καρύδη στο βιβλίο «Λευκά Κολάρα και Οικονομικό Έγκλημα» της Β. Βασιλαντωνοπούλου, εκδ. Σάκκουλα).
Η Κιμ Τσουνγκ-σουκ στα (κινηματογραφικά) «Παράσιτα» το λέει πιο απλά. «Το καταλαβαίνεις; Το χρήμα είναι σαν το ηλεκτρικό σίδερο. Ισιώνει όλα τα τσαλακώματα».
