Ελάφρυνση όλων των νοικοκυριών και επιχειρήσεων, μέσω του περιορισμού των χρεώσεων για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) στους λογαριασμούς ρεύματος, μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από τη χρήση ορυκτών καυσίμων, αλλά και εξασφάλιση της κάλυψης των αναγκών σε ρεύμα ακόμη και τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν η κατανάλωση αυξάνεται κατακόρυφα λόγω του τουρισμού. Αυτά είναι τα σημαντικά οφέλη από τις διασυνδέσεις όλων των νησιών με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο, πλην του Καστελόριζου και του Άι Στράτη, που είτε ήδη υλοποιεί ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), είτε δρομολογεί με έργα που θα ξεκινήσουν το προσεχές διάστημα, ώστε να αποσυρθούν οι ρυπογόνες και κοστοβόρες πετρελαϊκές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Εμβληματική θέση σε αυτά τα projects κατέχει αναμφισβήτητα η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, συνολικού προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ, για την οποία πρόσφατα αποσαφηνίστηκε πλήρως το καθεστώς υπό το οποίο θα υλοποιηθεί. Έτσι, έως τις αρχές Νοεμβρίου αναμένεται να επιλεγούν οι ανάδοχοι για τα καλωδιακά τμήματα του έργου, μέσα από μειοδοτική διαδικασία, αφού πρώτα ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών. Ο εν λόγω διαγωνισμός έχει προϋπολογισμό 600 εκατ. ευρώ και αφορά τη διπλή γραμμή μεταφοράς συνεχούς ρεύματος, που θα συνδέει την Κρήτη με το ηπειρωτικό δίκτυο μέσω της Αττικής.
Το υποβρύχιο σκέλος της γραμμής θα έχει μήκος 380 χιλιόμετρα και θα ξεκινά από τα Μέγαρα (Αττική), για να καταλήξει στην περιοχή της Κορακιάς στο Ηράκλειο, ώστε να συνδεθεί μετά από σύντομη διαδρομή με το υφιστάμενο ηλεκτρικό δίκτυο του νησιού. Στην ίδια διακήρυξη περιλαμβάνεται επίσης η μελέτη, προμήθεια και εγκατάσταση και των υπόγειων καλωδιακών τμημάτων καθώς και των οπτικών ινών. Παράλληλα, στα τέλη Οκτωβρίου, εκπνέει η προθεσμία υποβολής προσφορών για τους δύο σταθμούς μετατροπής και ενός υποσταθμού GIS, έργων προϋπολογισμού 315 εκατ. ευρώ. Έτσι, με την κατάθεση των προσφορών θα σηματοδοτήσει τη χωρίς προσκόμματα ολοκλήρωση των διαγωνιστικών διαδικασιών του έργου.
Η διασύνδεση Κρήτη-Αττική («μεγάλη’ διασύνδεση) αναμένεται να ολοκληρωθεί με χρονικό ορίζοντα το 2022, δίνοντας οριστικό τέλος στα προβλήματα ασφάλειας εφοδιασμού του νησιού. Νωρίτερα, και πιο συγκεκριμένα εντός της επόμενης χρονιάς, θα αποπερατωθεί και θα τεθεί σε λειτουργία η διασύνδεση Κρήτη-Πελοπόννησος («μικρή» διασύνδεση), στο πλαίσιο της οποίας θα ποντισθεί το μεγαλύτερο καλώδιο εναλλασσόμενου ρεύματος παγκοσμίως, συνολικού μήκους 180 χλμ.
Μάλιστα, ο Οκτώβριος είναι μήνας-ορόσημο για το εμβληματικό έργο, καθώς ξεκινά η κατασκευή για αρκετά τμήματα του έργου παράλληλα, και πιο συγκεκριμένα η κατασκευή των καλωδιακών τμημάτων σε Κρήτη (υπόγεια γραμμή ΒΟΑΚ) και Πελοπόννησο (από προσαιγιάλωση έως Υποσταθμό). Παράλληλα, εντός του Οκτωβρίου θα υπογραφούν οι συμβάσεις με την ΙΝΤΡΑΚΑΤ για την εναέρια γραμμή Μολάοι-Τερματικός Σταθμός καθώς και με την κοινοπραξία NARI-ΕΛΕΚΤΡΟΜΕΚ για τη γραμμή ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΙΙΙ-STATCOM (Σύστημα Αντιστάθμισης). Επίσης, έχει ξεκινήσει η παραγωγή του υποβρύχιου καλωδίου, η πόντιση του οποίου, σύμφωνα με τον προγραμματισμό του έργου, αναμένεται τον Ιούλιο του 2020.
Με την ολοκλήρωση της «μικρής» διασύνδεσης, θα καλύπτονται πλήρως τα φορτία της Κρήτης τους χειμερινούς μήνες, κατά τους οποίους η ενεργειακή ζήτηση υποχωρεί σε πιο χαμηλά επίπεδα, λόγω της εποχικής μείωσης στην τουριστική κίνηση. Τελεσίδικη «απάντηση» στην επάρκεια ισχύος του νησιού θα δοθεί με την ηλέκτριση και της «μεγάλης» διασύνδεσης, εξαλείφοντας πλέον πλήρως την ανάγκη χρήσης πετρελαίου για την τοπική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Από την εξάλειψη της κατανάλωσης πετρελαίου, σημαντικό θα είναι το οικονομικό όφελος και για τα ελληνικά νοικοκυριά, αφού από τη μείωση των ΥΚΩ θα εξοικονομήσουν 400 εκατ. ευρώ ετησίως. Ένα νούμερο που σημαίνει ότι η απόσβεση της επένδυσης για τη «μεγάλη» διασύνδεση θα γίνει στα 2,5 χρόνια από την ηλέκτρισή της.
Σε εξέλιξη βρίσκονται επιπλέον η δεύτερη και η τρίτη φάση διασύνδεσης των Κυκλάδων, ενώ στο προκαταρκτικό Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ για την περίοδο 20202029 έχει συμπεριληφθεί η διασύνδεση των Δωδεκανήσων, η οποία τελικά θα πραγματοποιηθεί μέσω της σύνδεσης της Κω με την Αττική, μέσω δύο καλωδίων συνεχούς ρεύματος. Μέσω της Κω, και της πόντισης καλωδίων εναλλασσόμενου ρεύματος 150kV, θα αποκτήσουν πρόσβαση στο ηπειρωτικό δίκτυο και τα υπόλοιπα νησιά. Το project έχει προϋπολογισμό 900 εκατ. ευρώ και θα ολοκληρωθεί το 2027.
Σκοπός του ΑΔΜΗΕ είναι να «φέρει» επίσης έναν χρόνο νωρίτερα την υλοποίηση της τέταρτης φάσης διασύνδεσης των Κυκλάδων, ενός έργου 400 εκατ. ευρώ που θα απεξαρτήσει από το πετρέλαιο τη Σαντορίνη, τη Σέριφο και τη Μήλο, αλλά θα επιτρέψει επίσης και την ενίσχυση της τροφοδοσίας της Φολεγάνδρου (η οποία αυτή τη στιγμή ηλεκτροδοτείται μέσω της Πάρου). Στόχος του Διαχειριστή είναι η προκήρυξη των διαγωνισμών να γίνει στις αρχές 2020, έναντι του πρώτου εξαμήνου του 2021 που προβλέπει το πρόγραμμα ανάπτυξης του Διαχειριστή. Επομένως, η ηλέκτριση των διασυνδέσεων θα πραγματοποιηθεί τη διετία 2022-2023, έναντι της 2023-24. Όπως και οι τρεις προηγούμενες φάσεις, οι διασυνδέσεις θα γίνουν με την πόντιση υποβρύχιων καλωδίων.
Έτσι, προβλέπονται να διασυνδεθούν η Νάξος (ή εναλλακτικά η Πάρος) με τη Σαντορίνη, η Σαντορίνη με τη Φολέγανδρο, η Φολέγανδρος με τη Μήλο, η Μήλος με τη Σέριφο και η Σέριφος με το Λαύριο. Παράλληλα, θα κατασκευασθούν τέσσερις νέοι υποσταθμοί σε Σέριφο, Φολέγανδρο, Σαντορίνη και Μήλο.
Σύμφωνα με παλαιότερες δηλώσεις στελεχών του ΑΔΜΗΕ, το έργο θα υλοποιηθεί τμηματικά, δίνοντας προτεραιότητα στη διακήρυξη του τμήματος που αφορά τη διασύνδεση Πάρου (ή Νάξου) - Θήρας, μέσω της οποίας θα τροφοδοτηθεί (ακτινικά σε πρώτη φάση) το σημαντικότερο μέρος (60%) του φορτίου των προς διασύνδεση νησιών. Επίσης, θα υλοποιηθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, με στόχο την εξυπηρέτηση του ηλεκτρικού φορτίου τους από μονάδες του ηπειρωτικού δικτύου, ώστε να αντληθούν άμεσα οικονομικά οφέλη από τη μείωση των δαπανών ΥΚΩ.
Στην τελική εκδοχή του Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης (ΔΠΑ) για την περίοδο 2020-2029, η οποία θα κατατεθεί τον Δεκέμβριο του 2019 προς έγκριση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), θα κάνει όμως την εμφάνισή του και το σχέδιο διασύνδεσης των νησιών του Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου (Λήμνος, Λέσβος, Χίος και Σάμος). Ο προϋπολογισμός του project ανέρχεται σε 930 εκατ. ευρώ, ενώ η ανταλλαγή ηλεκτρικής ενέργειας με το ηπειρωτικό σύστημα θα γίνεται με μία γραμμή διασύνδεσης που θα ξεκινά από τη Θράκη (Κομοτηνή) και θα καταλήγει στην Κω, ώστε να κλείνει βρόχο με τη διασύνδεση των Δωδεκανήσων. Στο ίδιο project περιλαμβάνεται και η διασύνδεση της Σκύρου, η οποία όμως θα γίνει μέσω της Εύβοιας. Για τον σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθούν υποβρύχια καλώδια μέσης τάσης.
