'Ετσι όπως έχουν φτάσει τα πράγματα, το μήνυμα για την Παγκόσμια ημέρα αποταμίευσης θα πρέπει να είναι, όποιος αποταμιεύει, τον τιμωρεί η τράπεζα. Υπάρχει ακόμη λόγος να αποταμιεύει κανείς τις οικονομίες του στην τράπεζα, ιδιαίτερα τώρα που τα επιτόκια είναι μηδενικά; Όποιος έχει πολλά χρήματα σε τραπεζικό λογαριασμό, μάλλον τιμωρείται με αρνητικά επιτόκια.
Παρ' όλα αυτά τα ταμιευτήρια και οι συνεταιριστικές τράπεζες συνεχίζουν να υποστηρίζουν το θεσμό της Παγκόσμιας ημέρας αποταμίευσης. Το ταμιευτήριο Pforzheim Calw προσκαλεί σήμερα σε ένα πάρτι αποταμίευσης: «Ελάτε με τον κουμπαρά σας, διαλέξετε δώρα και γιορτάστε μαζί μας». Ο στόχος είναι η προσέλκυση παιδιών για να γνωρίσουν το θεσμό που γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 1925, για να συνηθίσουν να βάζουν στην άκρη κάποια χρήματα και να τα αφήνουν να πολλαπλασιάζονται.
Σε δύσκολη θέση οι τράπεζες
Βέβαια οι εποχές με επιτόκια υψηλών αποδόσεων έχουν από καιρό περάσει. Οι τράπεζες δανείζονται χρήματα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με μηδενικά επιτόκια. Εκτός αυτού όποιο χρηματοπιστωτικό ινστιτούτο υπερβαίνει το ύψος των απαραίτητων αποθεματικών κεφαλαίων, θα πρέπει να πληρώνει και από πάνω τιμωρητικούς τόκους, όταν τα καταθέτει στην ΕΚΤ.
«Επί δεκαετίες μαθαίναμε στα Γερμανόπουλα ότι η αποταμίευση έχει νόημα, γιατί θα πρέπει να προνοεί κανείς για την κακή στιγμή», έγραφε φέτος το καλοκαίρι ο πρόεδρος των Ταμιευτηρίων Χέλμουτ Σλεβάις σε ανοιχτή επιστολή προς τον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι. Τα ίδια τα ταμιευτήρια αντιμετωπίζουν ως βάρος τους παλιούς προθεσμιακούς λογαριασμούς καταθέσεων. Όλο και περισσότερο τους καταγγέλλουν. Τελευταία την επικαιρότητα απασχόλησε η περίπτωση του ταμιευτηρίου Μονάχου, επειδή κατήγγειλε μονομιάς 28.000 τέτοιους λογαριασμούς.
Το 5ο μεγαλύτερο γερμανικό ταμιευτήριο σε σχέση με τον κύκλο εργασιών του προστέθηκε ανάμεσα σε σειρά από άλλα τραπεζικά ιδρύματα που προσπάθησαν να περιορίσουν τις επιπτώσεις από την πολιτική των μηδενικών επιτοκίων. Το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο δεν αμφισβήτησε τη νομιμότητα αυτής της τακτικής αλλά υπό προϋποθέσεις.
Ο Φρανκ Κρίστιαν Πάουλι, που ασχολείται με την προστασία καταναλωτών, επέκρινε την απόφαση: «Τα χρηματοπιστωτικά ινστιτούτα θα πρέπει να προβληματιστούν για την πολιτική τους, όταν καταγγέλλουν μακροχρόνιες συμφωνίες καταθέσεων, ενώ υπάρχουν προβλήματα για το εάν οι συμφωνημένες αποδόσεις αποδόθηκαν στο ακέραιο. Εκεί φαίνεται να υπάρχουν προβλήματα» υποστηρίζει ο Πάουλι.
Η αποταμίευση είναι ένα χούι για τους Γερμανούς
Οι Γερμανοί, που θεωρούνται πρωταθλητές στην αποταμίευση, προσπαθούν παρ' όλα αυτά να αυγατίσουν τα χρήματά τους. Επειδή αποφεύγουν να αγοράσουν μετοχές από φόβο να μην τα χάσουν όλα, συνεχίζουν την αποταμίευση. Από το 2014 το ποσοστό ανεβαίνει συνεχώς. Το 2018 το ποσοστό των αποταμιευτών κυμαίνονταν στο 11% σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. Στα 100 ευρώ που διαθέτουν, τα 11 τα βάζουν στην άκρη. «Αποταμίευση και επιτόκια δεν έχουν σχέση το ένα με το άλλο, παρά το όσα ο κόσμος νομίζει» παρατηρεί ο Φρίντριχ Τίσεν, καθηγητής της Θεωρίας Λειτουργίας Τραπεζών στο Πανεπιστήμιο του Κέμνιτς σε μια συνέντευξη τον Ιούνιο του 2018. «Εκείνο πάντως που φαίνεται να ισχύει είναι ότι τα χαμηλά επιτόκια ωθούν κάποιον να αξιολογεί καλύτερα τους τρόπους που θα αποταμιεύει τις οικονομίες του».
Και ένας τρόπος είναι ο κλασικός με προθεσμιακούς λογαριασμούς που προτιμούν ακόμη και νέοι σε ηλικία αποταμιευτές παρά τις ελάχιστες αποδόσεις, όπως δείχνει έρευνα της Comdirect, θυγατρικής της Commerzbank για νέους μεταξύ 16 και 25 χρονών. Μόνο ένα 9% των ερωτώμενων δήλωσε ότι διαθέτει χαρτοφυλάκιο με αξιόγραφα.
Την ίδια ώρα άλλη έρευνα έδειξε ότι πολλοί αποταμιευτές περιμένουν υψηλές αποδόσεις ύψους 4,6% κατά μέσον όρο, υπερεκτιμώντας σε μεγάλο βαθμό την αποδοτικότητα του συντηρητικού τρόπου επένδυσης των χρημάτων τους. Εκτός αυτού τράπεζες και ταμιευτήρια προσφέρουν αρνητικά επιτόκια σε καταθέσεις ύψους 100.000 ευρώ. Άρα το μήνυμα της παγκόσμιας ημέρας αποταμίευσης είναι ότι όποιος κάνει οικονομία, τον τιμωρεί η τράπεζα, γιατί οι αποδόσεις των αποταμιεύσεών του τελικά συνεχώς συρρικνώνονται.
