Από την έντυπη έκδοση
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Γράφει ο Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλος
Ο καλύτερος σύμμαχος των αντιφιλελεύθερων δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο δεν είναι άλλος από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Όταν οι άνθρωποι που προωθούν αντιφιλελεύθερες αξίες έχουν δίπλα τους τέτοιον σύμμαχο, τι να τους κάνουν τους εχθρούς. Μεγάλη αλεπού στο καιροσκοπικό μάρκετινγκ και στην οικονομική κερδοσκοπία, ο Ντόναλντ Τραμπ, παρακολουθώντας τάσεις και συμπεριφορές στην αμερικανική κοινωνία, κατάλαβε ότι είχε σημάνει η ώρα του. Και από την άποψη αυτή, η κρίση του 2007-2008 έπαιζε καθοριστικό ρόλο στις στρατηγικές του επιλογές. Κατά πρώτο είχε καταλάβει ότι η κρίση των subprimes για μεγάλες κοινωνικές κατηγορίες στις ΗΠΑ σήμαινε το τέλος του περίφημου «αμερικανικού ονείρου».
Και για την εξέλιξη αυτή, κάποιος έφταιγε. Ποιος άραγε; Πολύ απλά, η φιλελεύθερη ελίτ, η παγκοσμιοποίηση που ήταν έργο της και οι δημοκρατικές της αξίες. Από την εποχή του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, έτσι, ο Ντόναλντ Τραμπ άρχισε να βάλλει κατά των «ελίτ», των έγχρωμων μεταναστών και των πολυδάπανων συμμάχων τους. Ας μην ξεχνάμε ότι στην πορεία της προεδρικής του εκστρατείας, ο σημερινός πρόεδρος, με μεγάλο κυνισμό αποκάλεσε το NATO «παρωχημένο», υπονόησε ότι μπορεί να εγκαταλείψει τους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ανατολική Ασία και εξόρκιζε τις υπέρογκες δαπάνες για την άμυνα της Ευρώπης. Απειλούσε επίσης να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών (North American Free Trade Agreement, NAFTA), τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και την Trans-Pacific Partnership.
Όπως και οι άλλοι δεξιόστροφοι λαϊκιστές στην Ευρώπη, ο Tραμπ έβλεπε με περιφρόνηση τη μεταπολεμική συναίνεση στην εξωτερική πολιτική και αντ’ αυτής υποστηρίζει οι χώρες πρέπει να κλείνουν τα σύνορά τους σε ξένα προϊόντα, να περιορίζουν την ελευθερία του Τύπου, να κάμπτουν τη μετανάστευση, και να διατηρούν τις παραδοσιακές εθνοτικές, θρησκευτικές και φυλετικές ιεραρχίες.
Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του, ο Tραμπ τήρησε πολλές από τις υποσχέσεις του. Μέσα στην πρώτη εβδομάδα της θητείας του, εξέδωσε εκτελεστική εντολή για την αναστολή της εισόδου ανθρώπων από επτά μουσουλμανικής πλειοψηφίας χώρες για 90 ημέρες. Έκτοτε απέφυγε την πολυμέρεια, αποσύροντας τις Ηνωμένες Πολιτείες από την Trans-Pacific Partnership και τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, ξεκίνησε εμπορικό πόλεμο, σακάτεψε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου με το να εμποδίζει τον διορισμό νέων δικαστών στο Σώμα Διακανονισμού Διαφορών, απέτυχε να δράσει μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Jarnal Khashoggi από τη Σαουδική Αραβία, και επέβαλε δευτερογενείς κυρώσεις στις ευρωπαϊκές εταιρείες που συνεργάζονται με το Ιράν μετά την απόσυρση των Ηνωμένων Πολιτειών από την πυρηνική συμφωνία μαζί του.
Το πιο ανησυχητικό για την παγκόσμια οικονομία, η διοίκηση του Tραμπ συνέταξε ένα νέο νομοσχέδιο για το εμπόριο, την Αμερικανική Πράξη Δίκαιης και Αμοιβαίας Δασμολόγησης (United States Fair and Reciprocal Tariff Act), που θα επέτρεπε στον πρόεδρο να αυξήσει τους δασμούς μονομερώς. Αυτό θα έπληττε το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα παραβιάζοντας δύο από τις βασικές αρχές του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου: τη μη διάκριση (η ιδέα ότι οι ίδιοι δασμοί ισχύουν για όλους, εκτός εάν οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου τους αχρηστεύουν) και τη δασμολογική δέσμευση (η κατανόηση ότι οι δασμοί δεν θα υπερβαίνουν προσυμφωνημένα μέγιστα επίπεδα). Με τον τρόπο αυτόν, ο Ντόναλντ Τραμπ στον διεθνή χώρο άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Έδωσε ανεκτίμητης αξίας ιδεολογικά όπλα στις αντιφιλελεύθερες δυνάμεις, επέβαλε τον κυνισμό ως ύπατη αξία και με την τακτική των tweet που χρησιμοποιεί, εξευτελίζει και κάθε έννοια σοβαρής και υπεύθυνης ενημέρωσης.
Αν κρίνουμε λοιπόν το έως σήμερα έργο του Αμερικανικού προέδρου με μαρξικούς όρους, μπορούμε άνετα να πούμε ότι πρόκειται για τον σημαιοφόρο του αντιφιλελευθερισμού. Είναι δε προφανές ότι ο Ντ. Τραμπ δεν θέλει απέναντί του ανθρώπους που σκέπτονται. Προτιμά να σκέπτεται ο ίδιος για τους άλλους.
Είναι πολύ πιθανόν έτσι στην προσεχή προεδρική του εκστρατεία να επιτεθεί και στην εκπαίδευση. Είναι ικανός με άλλα λόγια να κατηγορήσει τα εκπαιδευτικά συστήματα ότι βρίσκονται δήθεν στην υπηρεσία των ελίτ.
Υπάρχει μια λογική όμως στην τακτική Τραμπ.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις του ερευνητικού κέντρου Pew, η κολεγιακή εκπαίδευση συσχετίζεται όλο και περισσότερο με συμπάθεια προς το Δημοκρατικό Κόμμα. Το τελευταίο, όπως δείχνουν οι μετρήσεις, έχει αυξανόμενη απήχηση στον φοιτητικό κόσμο, όπου παράλληλα όμως ενισχυμένες παρουσιάζονται και οι παραδοσιακές φιλελεύθερες αρχές. Σαφώς, λοιπόν, η τριτοβάθμια εκπαίδευση φαίνεται να οδηγεί τους ανθρώπους να στηρίζουν οικονομικές πολιτικές όπως το ελεύθερο εμπόριο και τα υψηλά επίπεδα μετανάστευσης, που σχηματίζουν το θεμέλιο της παγκόσμιας οικονομικής τάξης.
Όλα αυτά είναι όμως «κακά νέα» για τους ανθρώπους του λαϊκισμού, που θέλουν απέναντί τους κοινωνίες «τα ζώα μου αργά». Αποκαλυπτικά από την άποψη αυτή είναι οι φράσεις και το στιλ με το οποίο ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε την εξόντωση του ισλαμιστή ιδρυτή του Ισλαμικού Κράτους. Πραγματικό μάθημα για μπαρόβιους καουμπόηδες εποχής Τζον Γουέιν.
