13 Ιανουαρίου 1898. Ο Εμίλ Ζολά υψώνει τον δίκαιο και έμπλεο παιδείας λόγο του απέναντι στον άδικο και έμπλεο υποκρισίας λόγο των πολιτικών, δημοσιεύοντας το περιώνυμο άρθρο του «Κατηγορώ» στην εφημερίδα «L' Aurore», που ανήκε στον Ζορζ Κλεμανσό, μετέπειτα πρωθυπουργό της Γαλλίας. Το κατεστημένο της χώρας του θεώρησε τον Ζολά περίπου προδότη, γιατί έβαλε διεθνώς την πατρίδα του στο σκαμνί για την υπόθεση Ντρέιφους.

Το να λες δημόσια τη γνώμη σου σε καιρούς χαλεπούς, είναι από μόνο του μία επαναστατική πράξη. Ο διάσημος λογοτέχνης δεν σώπασε μπροστά σε μια δίκη μίσους, ρατσισμού και φαυλότητας εναντίον ενός λοχαγού ο οποίος επίσης είχε κατηγορηθεί ως προδότης.

Ο Ζολά κατηγόρησε τον στρατό ότι συγκάλυψε τη λανθασμένη καταδίκη του Ντρέιφους. Η υπόθεση προσείλκυσε τη δημόσια προσοχή και χώρισε τη Γαλλία σε δύο αντίθετα στρατόπεδα. Η ιστορία πήγαινε πολύ πιο πέρα από την αθωότητα ή την ενοχοποίηση του Ντρέιφους. Οσοι πίστευαν ότι ο τελευταίος είναι ένοχος θεωρούσαν τη διαμάχη μια προσπάθεια των εχθρών του έθνους να στιγματίσουν τον στρατό.

Οι υποστηρικτές του Ντρέιφους βρήκαν την ευκαιρία να αγωνιστούν για τις αρχές της ατομικής ελευθερίας.

Η ιστορία είχε και μία άλλη πτυχή πολύ σημαντική. Η υπόθεση Ντρέιφους και το παθιασμένο κείμενο του Ζολά σήμαναν την καταλυτική παρέμβαση των διανοουμένων στις δημόσιες υποθέσεις. Το βάρος της υπογραφής ενός γνωστού συγγραφέα είχε προφανώς δύναμη να κινεί αν όχι όρη, τους διανοουμένους, κατεβάζοντάς τους στο πεζοδρόμιο της δημόσιας ζωής. Αρα όσοι μιλούν για νίκη του Τύπου, πρέπει να σταθμίσουν κι αυτό το γεγονός, γιατί ποιο «Κατηγορώ» θα έβλεπε το φως της δημοσιότητας, αν υπογράφονταν από έναν απλό συντάκτη;

Αυτά ήρθαν στο νου μου, μετά την προβολή της ταινίας «Καληνύχτα και Καλή Τύχη», που σκηνοθέτησε ο Τζόρτζ Κλούνεϊ, αποκαθιστώντας τη χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας. Την περίοδο του Μακαρθισμού ο παρουσιαστής του CBS Eντουαρντ Μόροου (τον υποδύεται ο Ντέιβιντ Στράθερν) ορθώνει το ανάστημά του, μόνος εναντίον του Μακάρθι, με αφορμή μια μικρή είδηση: Αξιωματικός της πολεμικής αεροπορίας με όνομα σερβικό απολύεται με συνοπτικές διαδικασίες, λόγω υποψιών.

Oσο υπάρχουν άνθρωποι να παίρνουν ρίσκο, να ξαναβάζουν στο προσκήνιο την πολιτική, την ανθρωπιά, την αξιοπρέπεια.

Καληνύχτα και καλή τύχη...

K.T.