Aυξημένες πιθανότητες να τελειώσουν το Λύκειο υστερώντας σημαντικά σε κρίσιμα μαθήματα, που αντιστοιχούν σε βασικές δεξιότητες, έχει μεγάλη μερίδα μαθητών στην Ελλάδα, σύμφωνα με έκθεση της ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ).
Όπως διευκρινίζεται στην ετήσια έκθεση της Αρχής, στη χώρα μας δεν υπάρχει πρόσφατη μεγάλης κλίμακας σχετική έρευνα, αλλά προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις για την έκταση του φαινομένου του λειτουργικού αναλφαβητισμού από τις βαθμολογήσεις των μαθητών στα μαθήματα.
Ενδεικτικό είναι ότι στα Γενικά Λύκεια, στη Β΄ τάξη το 48,4% των μαθητών βαθμολογήθηκε κάτω από τη βάση στη Φυσική, ενώ απογοητευτικά είναι τα ποσοστά και στη Γεωμετρία, όπου το 44,2% έγραψε κάτω από τη βάση (ποσοστά μαθητών της Β΄ ΓΕΛ κατά το σχολικό έτος 2017-18). Κάτω από τη βάση βαθμολογήθηκε επίσης το 38,9% μαθητών στο μάθημα της Άλγεβρας, ενώ στη Γλώσσα το ποσοστό που βαθμολογήθηκε κάτω από τη βάση ήταν 7,1%.
Εντονότερο είναι το πρόβλημα στη B΄ τάξη του Επαγγελματικού Λυκείου, καθώς – όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παρατίθενται στην έκθεση – το 52,7% των μαθητών βαθμολογήθηκε κάτω από τη βάση στην Άλγεβρα και το 51,3% στη Γεωμετρία. Τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 41% στη Φυσική, 40,8% στη Χημεία και 20,4% στη Νεοελληνική Γλώσσα.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, «παρά τις επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν για τον τρόπο βαθμολόγησης των μαθητών, λόγω της συνεκτίμησης ανομοιογενών παραμέτρων, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι μαθητές που τοποθετούνται στις χαμηλές βαθμίδες της βαθμολογικής κλίμακας έχουν αυξημένες πιθανότητες να παραμείνουν λειτουργικά αναλφάβητοι, κυρίως οι μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου, με την οποία ολοκληρώνεται η υποχρεωτική εκπαίδευση, αλλά και της Β΄ τάξης του ΓΕΛ. και του ΕΠΑΛ».
Σύμφωνα με την Αρχή, τα προβλήματα κατανόησης της σχολικής γλώσσας και κατάκτησης της σχολικής γνώσης που εμφανίζονται στο Λύκειο, σε σύγκριση με το Δημοτικό και το Γυμνάσιο, δεν είναι προβλήματα αποκλειστικά του Λυκείου, αλλά είναι προβλήματα γλώσσας και γνώσης όλων των βαθμίδων, τα οποία συσωρευτικά κατέληξαν στο Λύκειο.
Οι συντάκτες της έκθεσης εκφράζουν τον προβληματισμό τους για το γεγονός ότι «οι αντιλήψεις και οι πρακτικές του Δημοτικού και του Γυμνασίου, ίσως και λόγω του υποχρεωτικού χαρακτήρα τους, δεν αποτύπωσαν τα προβλήματα που αυξάνουν τις πιθανότητες αρκετοί από τους μαθητές τους να παραμείνουν λειτουργικά αναλφάβητοι και, ενδεχομένως, δεν κινητοποιήθηκαν εγκαίρως, δεδομένου, μάλιστα, ότι δεν υπήρξε μέχρι τώρα ουσιαστική στήριξη από την εκπαιδευτική πολιτική στον εν λόγω τομέα».
Όπως τονίζουν, σε κάθε περίπτωση και σε αυτή τη φάση η εκπαιδευτική πολιτική πρέπει, ταυτόχρονα να παρέμβει τόσο προληπτικά, κυρίως στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, όσο και επανορθωτικά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση για την αντιμετώπιση του φάσματος του λειτουργικού αναλφαβητισμού. Παράλληλα κρούουν «καμπανάκι» για το ΕΠΑΛ επισημαίνοντας ότι πρέπει να υπάρξει ειδική μέριμνα για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο.
