Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
O ευρωπαϊκός τρόπος ζωής υπάρχει. Και αξίζει να τον διαφυλάξουμε. Από μόνη της η φράση δεν έχει τίποτα το «γκροτέσκο», το «οργουελιανό» και «τρομακτικό», δεν έχει «άρωμα φασιστικό» και στόχο «διχαστικό» (λίγοι από τους χαρακτηρισμούς, που ακούστηκαν από μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, που θα έχει και τον τελευταίο λόγο, για το νέο χαρτοφυλάκιο της Ε.Ε.). Αρκεί να συμφωνήσουμε στο τι σημαίνει και από ποιον απειλείται.
Τι είναι ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής, όπως τον μάθαμε μεταπολεμικά; Ένας κόσμος ειρήνης και σχετικής σταθερότητας, ακόμη και σε ένα περιβάλλον μεγάλων πολλαπλών προκλήσεων όπως αυτές της τελευταίας δεκαετίας.
Είναι η Δημοκρατία, το ισχυρό κράτος Δικαίου, η προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, που σε άλλες μεριές του πλανήτη δεν είναι καθόλου δεδομένα ούτε αυτονόητα. Είναι ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, τα προγράμματα κοινωνικής ένταξης, η μάχη για εξάλειψη των διακρίσεων, ο πλουραλισμός. Είναι το να αναγνωρίζεις την κλιματική κρίση και να δίνεις προτεραιότητα στην αντιμετώπισή της. Είναι το κοινωνικό κράτος, που έστω και ξηλωμένο δεν έχει πεθάνει και που εξακολουθεί να διαφέρει ακόμη αισθητά από εκείνο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Το πώς θα αντιμετωπιστούν οι μεταναστευτικές ροές, το πώς οι πολίτες θα νιώσουν και πάλι (οικονομική) ασφάλεια, τι το τι κατεύθυνση θα λάβει η εκπαίδευση και πώς θα διαμορφωθούν οι συνθήκες απασχόλησης έχουν όλα να κάνουν με τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, έστω και εάν ο συνδυασμός τους με μία πρώτη ανάγνωση δημιουργεί την αίσθηση «σούπας». Αλλά εάν θέλει η Ε.Ε. να προστατεύσει τις αξίες της, θα πρέπει με καθαρότητα να πει ποιος τις απειλεί.
Η τρομοκρατία, η τζιχάντ και το Ισλαμικό Κράτος- εντάξει αυτή είναι η εύκολη απάντηση, δεν σηκώνει πολλές διαφωνίες. Από εκεί και πέρα αρχίζουν τα δύσκολα.
Είναι απειλή οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές; Ή άδικη κατανομή τους; Με εκείνους που έκλειναν τα εσωτερικά σύνορα, καταργούσαν με το έτσι θέλω τη Σένγκεν και αρνούνται να σηκώσουν το βάρος τι γίνεται; Είναι τα διαφορετικά βιώματα, κουλτούρα, αρχές των ανθρώπων που έρχονται από τρίτες χώρες ή απουσία προγραμμάτων ενσωμάτωσης; Είναι οι φοβισμένοι πολίτες ή οι επαγγελματίες της πολιτικής, που τους κουνούν το δάχτυλο;
Θα ήταν υποκριτικό να ισχυριστεί κανείς ότι το μεταναστευτικό δεν είναι πρόβλημα για μεγάλη μερίδα των Ευρωπαίων. Θα ήταν επίσης υποκριτικό να πει ότι η εργασιακή ανασφάλεια και η χαλάρωση του «διχτυού ασφαλείας» δεν «καίει» ακόμη και σε χώρες με χαμηλά ποσοστά ανεργίας. Αν δεν υπήρχαν αυτές οι ανησυχίες και εάν οι παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις δεν είχαν αποτύχει να τις αναγνωρίσουν και να θέσουν με πειστικό τρόπο την αντιμετώπισή τους δεν θα μιλούσαμε για την επέλαση της ακροδεξιάς και των λαϊκιστών, για την απειλή της ευρωπαϊκής συνοχής, για αμφισβήτηση του Κράτους Δικαίου.
Έστω και με μία άκρως αμφιλεγόμενη, όπως αποδεικνύεται από τις αντιδράσεις, κίνηση, η Κομισιόν δίνει με τον πιο επίσημο τρόπο την ευκαιρία να μιλήσουμε με ειλικρίνεια για όλα τα παραπάνω. Για την ευρωπαϊκή μας ταυτότητα. Και το τι την απειλεί πραγματικά.
Και το γεγονός ότι το χαρτοφυλάκιο αυτό πήγε στον Μαργαρίτη Σχοινά έχει επίσης τη σημασία του. Είναι μία άκρως ευαίσθητη πολιτικά θέση, που πηγαίνει σε έναν «γραφειοκράτη» των Βρυξελλών είπαν κάποιοι. Αλλά αυτός ο γραφειοκράτης είναι ένας ευρωπαϊστής, ένα πρόσωπο κύρους, που χαίρει σεβασμού και εκτίμησης και που η θητεία του χαρακτηρίστηκε από μετριοπάθεια. Ένας αξιωματούχος, που ξέρει να «μετράει τα λόγια» του, όπως έγραψε και το BBC.
Και είναι παράλληλα ο εκπρόσωπος μίας χώρας υποδοχής, που έζησε στο πετσί την οικονομική και προσφυγική κρίση. Της χώρας που έζησε (και ζει) εικόνες ντροπής, προσβολής της ανθρώπινης αξιοπρέπειας σε Ειδομένη και Μόρια.
Αλλά και που έδωσε εικόνες- σύμβολα της αλληλεγγύης, όπως αυτή του φούρναρη της Κω ή της γιαγιάς Μαρίτσας.
Μία θέση δεν κρίνεται από τον τίτλο της- όσο και εάν αυτός δίνει ένα στίγμα, στέλνει ένα μήνυμα. Της δίνει σάρκα και οστά το πρόσωπο που την αναλαμβάνει, τα όσα θα τολμήσει να κάνει και τα όσα θα παραλείψει.
