Από τον περασμένο Απρίλιο στους δρόμους της Μαδρίτης συναντά κανείς ένα όχι και τόσο συνηθισμένο θέαμα. Δεκάδες άστεγοι της ισπανικής πρωτεύουσας έχουν συσπειρωθεί και διοργανώνουν πορείες. Στόχος τους να γίνουν «ορατοί» στις αρχές της ισπανικής πρωτεύουσας ζητώντας έμπρακτη βοήθεια.
«Ήδη συμμετέχουν 150 με 200 άνθρωποι» λέει περήφανος ο 72χρονος Πάπι, που ζει εδώ και χρόνια στους δρόμους της Μαδρίτης. Ήδη η πρωτοφανής κινητοποίηση των αστέγων έχει ξεπεράσει τις 100 μέρες.
Ο νέος δήμαρχος της Μαδρίτης, Χοσέ Λουίζ Μαρτίνεζ-Αλμέιδα, που διαδέχθηκε την αριστερή δήμαρχο Μανουέλα Καρμένα, βλέπει καθημερινά από το γραφείο του τα πανό των αστέγων. «Κύριε Αλμέιδα είμαστε εδώ» γράφει ένα από αυτά. Η ξαφνική αυτοοργάνωση των αστέγων και οι κοινές διαμαρτυρίες τους είναι ασυνήθιστες. Συνήθως οι άστεγοι επιλέγουν να ζουν απομονωμένοι. «Κάποιοι περαστικοί μας δίνουν τρόφιμα και άλλα πράγματα. Αλλά παρόλα αυτά εμείς πρέπει κάθε μέρα να μεριμνήσουμε μόνοι για το φαγητό μας», λέει χαρακτηριστικά ο Κόνσταντιν. Ο 32χρονος Ρουμάνος άστεγος ασκεί έντονη κριτική στους Ισπανούς πολιτικούς αλλά και την εκκλησία. «Δεν έχουμε ακούσει και δεν έχουμε δει ακόμη τίποτα από αυτούς» αναφέρει. «Είμαστε αόρατοι».
Άστεγοι από όλο το κοινωνικό φάσμα
«Στους κόλπους των αστέγων οι τοξικομανείς ή οι εγκληματίες αποτελούν μειοψηφία» διαβεβαιώνει ο Κόνσταντιν, τονίζοντας ότι άστεγος μπορεί να γίνει οποιοδήποτε και σε οποιαδήποτε ηλικία. Ο 32χρονος Κόνσταντιν ήρθε μετανάστης από τη Ρουμανία, ο 72χρονος Ισπανός Πάπι είχε κάποτε μια στρωμένη ζωή, ο Ένζο ήταν ιστορικός τέχνης στη Βενεζουέλα. Η καθημερινότητα στους δρόμους είναι μια επώδυνη εμπειρία. «Έχω τόσες άσχημες εμπειρίες από τη ζωή στους δρόμους που συχνά έχω σκεφτεί να αυτοκτονήσω» αναφέρει η 28χρονη Ιτζιάρ που είναι έγκυος.
«Πολλοί λένε ότι φταίμε εμείς που μείναμε άστεγοι αλλά δεν είναι έτσι», λέει από την πλευρά του ο Πάπι που στις αρχές τις δεκαετίας του ´70 είχε πάει να εργαστεί ως «γκασταρμπάιτερ» στη Φρανκφούρτη. Ένας χωρισμός και πολλά οικονομικά προβλήματα τον ανάγκασαν να μείνει στο δρόμο. Μπορεί να συμβεί στον καθένα, λένε όλοι οι άστεγοι.
Σύμφωνα με στοιχεία ανθρωπιστικών οργανώσεων πέρυσι πέθαναν στη Μαδρίτη τουλάχιστον 46 άστεγοι. Συνολικά οι άστεγοι στην ισπανική πρωτεύουσα υπολογίζονται σε 1.000 άτομα σύμφωνα με κρατικά στοιχεία. Ωστόσο οργανώσεις όπως η Caritas κάνουν λόγο για τουλάχιστον 3.000 αστέγους στη Μαδρίτη και σχεδόν 40.000 σε όλη την Ισπανία. Πολλοί άστεγοι είναι ευάλωτοι σε ασθένειες ενώ έχουν καταγραφεί και περιστατικά δολοφονιών. «Τουλάχιστον ζω ακόμη» λέει με σκωπτικό ύφος ο Πάπι.
Ένα μεγάλο πρόβλημα των αστέγων είναι το κρύο του χειμώνα. Με θερμοκρασίες υπό του μηδενός είναι δύσκολη η επιβίωση ειδικά τις νύχτες. Για τις δύσκολες μέρες υπάρχουν βέβαια τα δημοτικά καταλύματα για αστέγους αλλά όπως λέει ο Πάπι, ο Κόνσταντιν και πολλοί άλλοι, αυτά δεν δίνουν λύσεις ενώ σε πολλές περιπτώσεις μοιάζουν με γκέτο. «Δεν περιμένω τίποτα από τη διοίκηση της πόλης» λέει ο 36χρονος Μπγερν από το Αμβούργο που ζει άστεγος στην Μαδρίτη μαζί με τον Ντάνιελ από την Κολωνία.
Αυτό που ζητούν σήμερα οι άστεγοι της Μαδρίτης από τις αρχές δεν είναι στην ουσία τίποτα άλλο από την έμπρακτη υλοποίηση όσων προβλέπει το άρθρο 47 του Ισπανικού Συντάγματος: μια αξιοπρεπή και εγγυημένη στέγη για όλους. Κι αυτό βέβαια ακόμη και σε μια μεγαλούπολη όπως η Μαδρίτη, όπου οι τιμές των ενοικίων είναι απαγορευτικές για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
