Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]

Απλούστερους κανόνες για την εκπαίδευση και την πιστοποίηση των ναυτικών ενέκρινε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Πρόκειται, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, για ένα εξορθολογισμένο κανονιστικό πλαίσιο που θα συμβάλει στη διατήρηση υψηλού επιπέδου ασφάλειας στη θάλασσα και στην πρόληψη της ρύπανσης. Το πλαίσιο αυτό θα διευκολύνει επίσης τους ναυτικούς να κυκλοφορούν ελεύθερα εντός της Ε.Ε., πράγμα που θα καταστήσει τη ναυτιλία στην Ε.Ε. ελκυστικότερη επιλογή σταδιοδρομίας και θα συντελέσει κατ’ αυτό τον τρόπο στην αντιμετώπιση της έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού. Στην ανακοίνωση αναφέρεται ακόμη ότι η μεταρρύθμιση είναι σχεδιασμένη κατά τρόπο ώστε να διατηρεί τους κανόνες της Ε.Ε. ευθυγραμμισμένους με τους διεθνείς κανόνες και να καθιστά πιο αποδοτικό και αποτελεσματικό τον κεντρικό μηχανισμό αναγνώρισης των ναυτικών από τρίτες χώρες. Η αναθεώρηση θα βελτιώσει παράλληλα τη νομική σαφήνεια όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών των ναυτικών που εκδίδονται από τα κράτη-μέλη.

Σύμβαση STCW

Το διεθνές πλαίσιο σε αυτό τον τομέα είναι η διεθνής σύμβαση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού για πρότυπα εκπαίδευσης, έκδοσης πιστοποιητικών και τήρησης φυλακών των ναυτικών («σύμβαση STCW»). Στο πλαίσιο του κοινού μηχανισμού της Ε.Ε. για την αναγνώριση των πιστοποιητικών των ναυτικών από τρίτες χώρες, η Επιτροπή διενεργεί τακτικούς ελέγχους ώστε να διασφαλίζει ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και οι τρίτες χώρες συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της σύμβασης STCW. Η τροποποιημένη οδηγία θα εξορθολογήσει τη διαδικασία αναγνώρισης νέων τρίτων χωρών και θα αναθεωρήσει τις προθεσμίες.

Αναγνώριση

Σε ό,τι αφορά την αναγνώριση των ναυτικών άλλων κρατών-μελών, οι νέοι κανόνες θα διευκρινίζουν ποια πιστοποιητικά θα πρέπει να αναγνωρίζονται αμοιβαία ώστε οι ναυτικοί που έχουν λάβει πιστοποίηση από μία χώρα της Ε.E. να μπορούν να εργάζονται σε πλοία που φέρουν τη σημαία άλλου κράτους-μέλους της Ε.Ε.

Ειδικότερα παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο: «Άρθρο 5β: Αμοιβαία αναγνώριση πιστοποιητικών των ναυτικών που εκδίδουν τα κράτη-μέλη

1. Κάθε κράτος-μέλος δέχεται πιστοποιητικά επάρκειας και αποδεικτικά έγγραφα τα οποία εκδίδονται από άλλο κράτος-μέλος ή υπό την εξουσία του, σε έγχαρτη ή ηλεκτρονική μορφή, με σκοπό να επιτρέπεται στους ναυτικούς να υπηρετούν σε πλοία που φέρουν τη σημαία του. 
2. Κάθε κράτος-μέλος αναγνωρίζει πιστοποιητικά ικανότητας που εκδίδονται από άλλο κράτος-μέλος ή πιστοποιητικά επάρκειας που εκδίδονται από άλλο κράτος-μέλος σε πλοιάρχους και αξιωματικούς σύμφωνα με τους κανονισμούς V/1-1 και V/1-2 του παραρτήματος I της παρούσας οδηγίας, θεωρώντας τα εν λόγω πιστοποιητικά προκειμένου να πιστοποιήσει την αναγνώρισή τους. Η θεώρηση που πιστοποιεί την αναγνώριση περιορίζεται στις ιδιότητες, τις λειτουργίες και τα επίπεδα ικανότητας ή επάρκειας που καθορίζονται σε αυτά. Η θεώρηση εκδίδεται μόνο εάν ικανοποιούνται όλες οι προϋποθέσεις της σύμβασης STCW, σύμφωνα με τον κανονισμό I/2 παράγραφος 7 της σύμβασης STCW. Χρησιμοποιείται ο τύπος θεώρησης που ορίζεται στο τμήμα Α-Ο/2 παράγραφος 3 του κώδικα STCW. 
3. Κάθε κράτος-μέλος δέχεται, προκειμένου να επιτρέπεται στους ναυτικούς να υπηρετούν σε πλοία που φέρουν τη σημαία του, ιατρικά πιστοποιητικά τα οποία εκδίδονται υπό την εξουσία άλλου κράτους-μέλους σύμφωνα με το άρθρο 11. 
4. Τα κράτη-μέλη υποδοχής διασφαλίζουν ότι οι αποφάσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 1, 2 και 3 εκδίδονται εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Τα κράτη-μέλη υποδοχής διασφαλίζουν επίσης ότι οι ναυτικοί έχουν το δικαίωμα προσφυγής κατά οποιασδήποτε άρνησης θεώρησης ή αποδοχής έγκυρου πιστοποιητικού, της μη παροχής απάντησης ή αδικαιολόγητων καθυστερήσεων, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και τις εθνικές διαδικασίες και ότι παρέχονται στους ναυτικούς επαρκείς συμβουλές και συνδρομή αναφορικά με τις εν λόγω προσφυγές σύμφωνα με τη ισχύουσα εθνική νομοθεσία και διαδικασίες. 
5. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, οι αρμόδιες αρχές του κράτους-μέλους υποδοχής δύνανται να επιβάλλουν πρόσθετους περιορισμούς στις δεξιότητες, στα καθήκοντα και στα επίπεδα ικανότητας ή επάρκειας που αφορούν παράκτια ταξίδια, σύμφωνα με το άρθρο 7, ή εναλλακτικά πιστοποιητικά σύμφωνα με τον κανονισμό VII/1 του παραρτήματος I. 
6. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 2, κράτος-μέλος υποδοχής μπορεί, εφόσον είναι αναγκαίο, να επιτρέψει σε ναυτικό να υπηρετήσει μέχρι τρεις μήνες σε πλοίο που φέρει τη σημαία του εν λόγω κράτους-μέλους, ενώ κατέχει κατάλληλο και έγκυρο πιστοποιητικό το οποίο έχει εκδοθεί και θεωρηθεί από άλλο κράτος-μέλος, αλλά δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί διά θεωρήσεως από το συγκεκριμένο κράτος-μέλος υποδοχής. Οι έγγραφες αποδείξεις περί υποβολής αίτησης για θεώρηση στις αρμόδιες αρχές είναι ευχερώς διαθέσιμες. 
7. Το κράτος-μέλος υποδοχής διασφαλίζει ότι οι ναυτικοί που υποβάλλουν πιστοποιητικά προς αναγνώριση για άσκηση διοικητικών καθηκόντων έχουν επαρκή γνώση της ναυτιλιακής νομοθεσίας του εν λόγω κράτους μέλους σε σχέση με τα καθήκοντα που τους επιτρέπεται να ασκούν». 

7) Στο άρθρο 19, οι παράγραφοι 2 και 3 αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο: 

«2. Κράτος-μέλος που προτίθεται να αναγνωρίσει, με θεώρηση, τα πιστοποιητικά ικανότητας ή τα πιστοποιητικά επάρκειας τα οποία αναφέρονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου και έχουν εκδοθεί από τρίτη χώρα σε πλοίαρχο, αξιωματικό ή χειριστή ασυρμάτου για να υπηρετήσουν σε πλοία που φέρουν τη σημαία του υποβάλλει στην Επιτροπή αίτηση αναγνώρισης της εν λόγω τρίτης χώρας, συνοδευόμενη από προκαταρκτική ανάλυση της συμμόρφωσης της τρίτης χώρας προς τις απαιτήσεις της σύμβασης STCW, συγκεντρώνοντας τις πληροφορίες που αναφέρονται στο παράρτημα II της παρούσας οδηγίας. 

Στην εν λόγω προκαταρκτική ανάλυση, το κράτος-μέλος παρέχει περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τους λόγους αναγνώρισης της τρίτης χώρας, για την υποστήριξη της αίτησής του. Μετά την υποβολή τέτοιας αίτησης από κράτος-μέλος, η Επιτροπή εξετάζει χωρίς καθυστέρηση την εν λόγω αίτηση και αποφασίζει, σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 28 παράγραφος 2, για την έναρξη της αξιολόγησης του συστήματος εκπαίδευσης και πιστοποίησης στην τρίτη χώρα εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις προθεσμίες που ορίζονται στην παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου.

Όταν εκδώσει θετική απόφαση για την έναρξη της αξιολόγησης, η Επιτροπή, επικουρούμενη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα και με τυχόν συμμετοχή του κράτους-μέλους που υποβάλλει την αίτηση και τυχόν άλλου ενδιαφερόμενου κράτους-μέλους, συγκεντρώνει τα στοιχεία που αναφέρονται στο παράρτημα της παρούσας οδηγίας και διενεργεί αξιολόγηση των συστημάτων εκπαίδευσης και πιστοποίησης της τρίτης χώρας για την οποία έχει υποβληθεί αίτηση αναγνώρισης, προκειμένου να επαληθεύσει ότι η εν λόγω χώρα πληροί όλες τις απαιτήσεις της σύμβασης STCW και ότι λήφθηκαν τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη της έκδοσης απατηλών πιστοποιητικών και προκειμένου να εξετάσει εάν έχει επικυρώσει τη Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας του 2006. 

3. Εάν, ως αποτέλεσμα της αξιολόγησης που αναφέρεται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου, η Επιτροπή καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πληρούνται όλες οι εν λόγω απαιτήσεις, εκδίδει εκτελεστικές πράξεις με τις οποίες διατυπώνεται η απόφασή της σχετικά με την αναγνώριση τρίτης χώρας. οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που ορίζεται στο άρθρο 28 παράγραφος 2, εντός 24 μηνών από την υποβολή της αίτησης από το κράτος-μέλος που αναφέρεται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου.

Σε περίπτωση που η ενδιαφερόμενη τρίτη χώρα οφείλει να εφαρμόσει μείζονα διορθωτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων τροποποιήσεων στη νομοθεσία της και στο σύστημα εκπαίδευσης, κατάρτισης και πιστοποίησής της προκειμένου να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της σύμβασης STCW, οι εκτελεστικές πράξεις που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παρούσας παραγράφου εκδίδονται εντός 36 μηνών από την υποβολή της αίτησης από κράτος-μέλος που αναφέρεται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου.

Το κράτος-μέλος που υποβάλλει την εν λόγω αίτηση μπορεί να αποφασίσει να αναγνωρίσει την τρίτη χώρα μονομερώς μέχρις ότου εκδοθεί εκτελεστική πράξη δυνάμει της παρούσας παραγράφου. Σε περίπτωση μονομερούς αναγνώρισης, το κράτος-μέλος γνωστοποιεί στην Επιτροπή τον αριθμό των θεωρήσεων που βεβαιώνουν την αναγνώριση πιστοποιητικών ικανότητας και πιστοποιητικών επάρκειας που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και τα οποία έχουν εκδοθεί από την τρίτη χώρα, έως ότου εκδοθεί η εκτελεστική πράξη αναγνώρισης της εν λόγω τρίτης χώρας».