Από την έντυπη έκδοση 

Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]

Τρία χρόνια μετά το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου και το αποτέλεσμα-σοκ υπέρ του Brexit, επικρατεί σκηνικό πολιτικής και οικονομικής παράλυσης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Και μπορεί τα σενάρια καταστροφής περί βαθιάς ύφεσης να μην έγιναν πραγματικότητα, είναι όμως γεγονός ότι η τριετία μετά το δημοψήφισμα βρίσκει μια Βρετανία με αποδυναμωμένη οικονομία, λιγότερο ελκυστική ως επενδυτικό προορισμό και το Σίτι να χάνει την αίγλη του ως κορυφαίο χρηματοοικονομικό κέντρο.

Υπάρχει φως στο τούνελ; Την απάντηση σε αυτό το κρίσιμο ερώτημα καλείται να δώσει ο διάδοχος της Μέι στον πρωθυπουργικό θώκο, ο οποίος και θα αναλάβει να φέρει εις πέρας το «διαζύγιο» του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και μέχρι την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Οκτωβρίου, η αβεβαιότητα και οι ανησυχίες για ένα «σκληρό» Brexit ή ένα Brexit χωρίς συμφωνία, δοκιμάζουν τις αντοχές της βρετανικής οικονομίας.

Οι πολιτικές εξελίξεις επισκιάζουν τις οικονομικές προοπτικές της Γηραιάς Αλβιώνας, που κινδυνεύει να χάσει δύο θέσεις στην κατάταξη με τις μεγαλύτερες οικονομίες παγκοσμίως, υποχωρώντας στην 7η από την 5η θέση, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της PwC. Την ίδια στιγμή, οικονομολόγοι του LSE παρατηρούν ότι η βρετανική οικονομία χάνει το αναπτυξιακό της momentum, η παραγωγικότητα μειώνεται, όπως και η αγοραστική δύναμη των Βρετανών, εξαιτίας της υποτιμημένης στερλίνας.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην εαρινή έκθεση υποβάθμισε την πρόβλεψή του για την βρετανική οικονομία, αναμένοντας ανάπτυξη 1,2% φέτος και 1,4% για το 2020, ενώ προειδοποίησε ότι ένα σενάριο Brexit χωρίς συμφωνία εγκυμονεί τον κίνδυνο διετούς ύφεσης για τη Βρετανία.

Το ΑΕΠ συρρικνώθηκε 0,4% τον Απρίλιο, στη μεγαλύτερη πτώση από τον Μάρτιο του 2016, όπως δείχνουν τα στοιχεία της βρετανικής στατιστικής αρχής. Στο τρίμηνο έως τον Απρίλιο η ανάπτυξη επιβραδύνθηκε στο 0,3% από 0,5% στο πρώτο τρίμηνο του 2019. Το Εθνικό Ινστιτούτο Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας (NIESR) προβλέπει συρρίκνωση 0,2% του βρετανικού ΑΕΠ στο δεύτερο τρίμηνο, έπειτα από μία εξαετία αναπτυξιακών ρυθμών. Οι οικονομολόγοι του NIESR διακρίνουν και επιβράδυνση των επενδύσεων. Ο αντίκτυπος των διπλών ανησυχιών για τις εμπορικές εντάσεις και το Brexit φαίνεται και στο εμπορικό ισοζύγιο, με τις βρετανικές εξαγωγές μειωμένες 10,9% τον Απρίλιο, στη μεγαλύτερη πτώση από τον Ιούλιο του 2006.

Η αβεβαιότητα για την εμπορική πολιτική -καθώς η Ε.Ε. αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Βρετανίας- επισκιάζει τις βρετανικές εξαγωγές. Σχεδόν το ήμισυ (48%) των αγαθών και υπηρεσιών που εξάγει το Ηνωμένο Βασίλειο ετησίως έχει προορισμό χώρες της Ε.Ε., σύμφωνα με τα στοιχεία της βρετανικής στατιστικής αρχής. Οι εξαγωγές ανέρχονται σε 547 δισ. στερλίνες, εκ των οποίων σχεδόν 236 δισ. κατευθύνονται προς την Ε.Ε. (στοιχεία 2016).

Επενδυτικές απώλειες
Η αβεβαιότητα εξαιτίας του Brexit έχει αυξήσει τις ξένες επενδύσεις προς τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. στην τριετία από το δημοψήφισμα και σε βάρος των επενδύσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σύμφωνα με στοιχεία της fDi Markets, οι επενδύσεις προς την Ε.Ε. των 27 αυξήθηκαν κατά 43% στην τριετία έως το πρώτο τρίμηνο του 2019, στα 340 δισ. δολάρια, από 237 δισ. δολάρια. Την ίδια περίοδο το σύνολο κεφαλαίων που επενδύθηκαν στη Βρετανία μειώθηκε κατά 30% ή κατά 36 δισ., στα 85 δισ. δολάρια.

Ο αντίκτυπος του Brexit είναι ιδιαίτερα βαρύς για το Σίτι του Λονδίνου και κατ' επέκταση για την οικονομία, καθώς ο τομέας χρηματοοικονομικών υπηρεσιών αντιπροσωπεύει το 6,5% του βρετανικού ΑΕΠ. Για πρώτη φορά από το 2015 το Σίτι έχασε πέρυσι από τη Νέα Υόρκη τα σκήπτρα του μεγαλύτερου χρηματοοικονομικού κέντρου παγκοσμίως, σύμφωνα με τον δείκτη Z/Yen global financial centres index.

Εξαιτίας του Brexit, το Σίτι θα μπορούσε να χάσει έως και 10.000 θέσεις εργασίας, καθώς και ενεργητικό 750-800 δισ. ευρώ (911 δισ. δολάρια), «μετακομίζοντας» σε άλλα χρηματοοικονομικά κέντρα όπως της Φραγκφούρτης, εκτιμούν γερμανικά λόμπι.

Χρονολόγιο ανόδου και πτώσης της Τερέζα Μέι

7 ΜΑΪΟΥ 2015 
Οι Βρετανοί ψηφοφόροι εκλέγουν τους Συντηρητικούς στην κυβέρνηση. Ο τότε πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, επιβεβαιώνει  στην επινίκιο ομιλία του τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος «Ναι ή Όχι» για τη συμμετοχή  της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

20 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2016 
Ο Κάμερον προαναγγέλλει ότι το δημοψήφισμα θα διεξαχθεί τον Ιούνιο και ότι εκείνος τάσσεται υπέρ παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016
Οι Βρετανοί σε ποσοστό 52% αποφασίζουν υπέρ του Όχι και 48% παραμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μία ημέρα μετά ο Κάμερον ανακοινώνει ότι θα παραιτηθεί.

13 ΙΟΥΛΙΟΥ 2016 
Η Τερέζα Μέι, υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Κάμερον, επικρατεί στην κούρσα διαδοχής και αναδεικνύεται στη δεύτερη γυναίκα πρωθυπουργό στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου. Στην πρώτη της ομιλία τονίζει «Brexit σημαίνει Brexit».

2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2016
Η Μέι ανακοινώνει ότι η επίσημη διαδικασία αποχώρησης θα έχει αρχίσει έως τα τέλη Μαρτίου 2017.

29 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017
Η βρετανική κυβέρνηση ενεργοποιεί επισήμως το Άρθρο 50 και χρονοδιάγραμμα για το Brexit έως τις 29 Μαρτίου 2019.

8 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017
 Η Μέι προκηρύσσει πρόωρες εκλογές για να ενισχύσει τη θέση του κόμματος στο Κοινοβούλιο, ώστε να έχει μεγαλύτερη ισχύ στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους. Η κίνηση γυρνάει μπούμερανγκ, καθώς οι Συντηρητικοί χάνουν την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο και συνεχίζουν ως κυβέρνηση μειοψηφίας.

25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018
Οι ηγέτες της Ε.Ε. εγκρίνουν τη συμφωνία αποχώρησης στην οποία κατέληξαν με τη Βρετανία έπειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις. Η Μέι απευθύνει έκκληση στο βρετανικό Κοινοβούλιο να εγκρίνει τη συμφωνία.

10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2018
Η Μέι καθυστερεί την προγραμματισμένη ψηφοφορία για το Βrexit στο Κοινοβούλιο μία ημέρα πριν από τη διεξαγωγή της, όντας αντιμέτωπη με σίγουρη ήττα. Επιδιώκει περισσότερες παραχωρήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

12 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2018
 Βουλευτές των Συντηρητικών που τάσσονται υπέρ μιας «καθαρής» εξόδου καταθέτουν πρόταση μομφής εναντίον της Μέι για τους χειρισμούς στο Brexit. Η Μέι επιβιώνει, με 200 βουλευτές κατά της πρότασης και 117 υπέρ.

15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2019
Η συμφωνία για το Brexit επανέρχεται στο Κοινοβούλιο, όπου απορρίπτεται από 432 βουλευτές έναντι 202 υπέρ. Στις 12 Μαρτίου το Κοινοβούλιο απορρίπτει εκ νέου τη συμφωνία.

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019
 Εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές κατά του Brexit «πλημμυρίζουν» το κεντρικό Λονδίνο, ζητώντας δεύτερο δημοψήφισμα.

28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019
 Η Μέι προσφέρεται να παραιτηθεί σε αντάλλαγμα την έγκριση της συμφωνίας του Brexit.

30 MΑΡΤΙΟΥ 2019
Το Κοινοβούλιο απορρίπτει για τρίτη φορά τη συμφωνία.

11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2019
 Βρετανία και Ε.Ε. συμφωνούν να παρατείνουν την προθεσμία αποχώρησης έως τις 31 Οκτωβρίου, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος ενός άτακτου Brexit στις 12 Απριλίου.

7 ΜΑΪΟΥ 2019 
Η βρετανική κυβέρνηση παραδέχεται για πρώτη φορά ότι η χώρα θα συμμετάσχει στις ευρωεκλογές, καθώς δεν υπάρχει περίπτωση έγκαιρης έγκρισης μιας συμφωνίας Brexit.

17 MΑΪΟΥ 2019 
Οι συνομιλίες μεταξύ κυβέρνησης Συντηρητικών και αντιπολίτευσης των Εργατικών, σε μια προσπάθεια εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης, οδηγούνται σε αδιέξοδο, με τη χώρα να βυθίζεται και πάλι στην αβεβαιότητα του Brexit.

21 ΜΑΪΟΥ 2019 
Η Μέι προσφέρει «κλάδο ελαίας» στους βουλευτές, δίνοντάς τους την ευκαιρία να αποφασίσουν διά ψήφου εάν θέλουν τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος για τη συμμετοχή της Βρετανίας στην Ε.Ε. -υπό την προϋπόθεση όμως να στηρίξουν τη συμφωνία που έχει ήδη απορριφθεί τρεις φορές από το Κοινοβούλιο.

24 ΜΑΪΟΥ 2019 
Η Μέι, εμφανώς συγκινημένη, ανακοινώνει την παραίτησή της από την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος στις 7 Ιουνίου. Θα παραμείνει υπηρεσιακή πρωθυπουργός μέχρις ότου επιλεγεί ο «διάδοχός» της στον πρωθυπουργικό θώκο.