«Ενώ η άλλοτε περίφημη βιομηχανία μας κατευθύνεται όλο και βαθύτερα προς την κρίση, η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται όλο και περισσότερο. Eίμαστε καλά;», διερωτάται ο Τόμας Φρίκε σε δημοσίευμά του στο Spiegel.
«Τι καιροί ήταν και εκείνοι, όταν μπορούσαμε ακόμα θυμωμένα να πούμε στους Έλληνες ότι δεν μπορούν να καταφέρουν τίποτα στην οικονομία. Παρά μόνο ότι παράγουν ελιές και ότι έχουν ένα αποτυχημένο κράτος. Ότι πρέπει νοικοκυρευτούν όπως εμείς, αν υποτεθεί ότι μπορούν να το κάνουν, διότι προτιμούν να λιάζονται. Και ότι στην πραγματικότητα κάνουν συνεχώς τεχνάσματα. Όπως προέκυψε από τα προπύργια της γερμανικής σκέψης (όπως η εφημερίδα Bild). Όχι και να τολμήσουν κι από πάνω να καθορίζουν μόνοι τους τι είναι καλό γι' αυτούς. Όχι με μας, διότι το χρήμα το έχουμε εμείς. Και διότι εμείς απλώς είμαστε καλύτεροι» επισημαίνει ο Τόμας Φρίκε και προσθέτει:
«Τώρα πια η αξιοπιστία μας έχει υποφέρει αρκετά, από τότε που τα πράγματα δεν προχωράνε τόσο γερμανικά, όπως για παράδειγμα με το νέο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας που εδώ και χρόνια αναπαύεται στον ήλιο και δεν ήμασταν και τόσο αδιαμφισβήτητα ενάρετοι στην ρύθμιση των τιμών των ντιζελοκίνητων αυτοκινήτων. Και χρειαστήκαμε σχεδόν μισό χρόνο για να σχηματίσουμε κυβέρνηση, κάτι που έχουμε συνήθως ικανούς τους άλλους να το κάνουν.
Είναι αρκετά ανόητα αυτά. Μόνο που απειλούνται ακόμα τα χειρότερα, τώρα που η μόλις λίγο πριν ακμάζουσα γερμανική βιομηχανία μπαίνει σε ύφεση και οι εταίροι από το «αποτυχημένο κράτος» Ελλάδα ανακοινώνουν σοβαρά ακμάζουσες συναλλαγές. Eίμαστε καλά;»
Ο Τόμας Φρίκε επισημαίνει ότι «θα ήταν χρήσιμο να μάθουμε γρήγορα από αυτό. Πριν να πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια από τους Έλληνες, εάν συνεχίσουμε έτσι» και εξηγεί: «Δεν πρόκειται για αστείο. Τουλάχιστον, αναφορικά με τις τελευταίες τάσεις. Η παραγωγή της γερμανικής βιομηχανίας συρρικνώνεται εδώ και μήνες, το Φεβρουάριο υπήρξαν θεαματικά λιγότερες παραγγελίες κατά 8,2% από ό,τι το προηγούμενο έτος. Και η πτώση φαίνεται πως επιταχύνεται».
Επικαλούμενος έρευνα που έγινε μεταξύ μάνατζερ πωλήσεων, σημειώνει ότι «ο αντίστοιχος δείκτης για την κατάσταση της βιομηχανίας είναι 44 μονάδες - κάτω από το όριο των 50 που σύμφωνα με την πείρα αντικατοπτρίζει τα αποτελέσματα της ανάπτυξης. Οι νέες παραγγελίες μειώθηκαν τόσο πολύ όσο δεν είχαν μειωθεί από τη μεγάλη ύφεση του 2009».
Για την Ελλάδα προκύπτει εδώ και μήνες από την ίδια έρευνα το αντίθετο: «ο δείκτης βρίσκεται σαφώς πάνω από το όριο της ανάπτυξης -και αυξήθηκε μάλιστα τον Μάρτιο στις σχεδόν 55 μονάδες. Και δημιουργήθηκαν τόσο πολλές θέσεις εργασίας όσο δεν αυξήθηκαν εδώ και είκοσι χρόνια. Μάλλον πρόκειται περί αναπτυξιακού μπουμ παρά για ύφεση.
Επίσης, και δεν πρόκειται για λάθος. Πέρυσι, η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε για πρώτη φορά από τη μεγάλη κρίση περισσότερο από την γερμανική.
Και κάτι ακόμα: ενώ οι προβλέψεις ανάπτυξης για μας μειώθηκαν πρόσφατα σαφώς κάτω του 1%, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε πρότινος την πρόβλεψή της για τους Έλληνες προς τα πάνω σε 2,2% για το τρέχον έτος. Για σκέψου.
Eν τούτοις αυτό ταιριάζει στην (συνολική) εικόνα. Τον Μάρτιο η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε για πρώτη φορά από το 2010 να πουλήσει δεκαετή κρατικά ομόλογα. Και όπως διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες οι Έλληνες εξαγωγείς κερδίζουν σε παγκόσμιο επίπεδο μερίδια αγοράς. Ορίστε;»
Κάνοντας λόγο για «στερεοτυπικού τύπου επιλεκτική αντίληψη» ο Τόμας Φρίκε αναφέρει ότι «θα μπορούσαν φυσικά οι Έλληνες, σε αντίθεση με την ροπή τους, να έχουν κάνει ξαφνικά πάρα πολλές μεταρρυθμίσεις και γι' αυτό μας ξεπερνούν. Και θα μπορούσε να υποθέσει κανείς, μόνο ότι κανείς δεν το έχει ήδη πει στην εφημερίδα Bild. Πιθανόν, έτσι δεν είναι; Διότι διαφορετικά θα είχε φτάσει στα γερμανικά δημοσιογραφικά γραφεία. Δεν ήταν (άλλωστε) σύνηθες να διαβάζουμε μέχρι πρότινος ότι η Ελλάδα «υστερεί σοβαρά» στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν κάνει αυτά που πρέπει, ότι η Αθήνα «δεν είναι διατεθειμένη να τηρήσει τους κανόνες», ότι η ανταγωνιστικότητα είναι σε κίνδυνο και η κυβέρνηση αντ΄ αυτών κάνει τρομερά πράγματα, όπως η αύξηση του κατώτατου μισθού;
Φαίνεται πως τώρα, πίσω από τέτοια ευρήματα, κρύβεται σε αυτή τη χώρα μια μυστηριώδης τάση στερεοτυπικού τύπου επιλεκτικής αντίληψης- κάτι που θα μπορούσε να εξηγήσει ένα μέρος της έκπληξης: Φυσικά και δεν ήταν ποτέ οι Έλληνες τεμπέληδες καθ΄εαυτοί. Και το κράτος, επίσης, δεν απέτυχε καθ΄εαυτό. Και φυσικά, οι Έλληνες βελτίωσαν σταθερά τα πράγματα τα τελευταία χρόνια. Διότι διαφορετικά, δεν θα είχαν πάρει ορισμένες από τις δόσεις των δανείων.
Μόνο που ευτυχώς οι καιροί των παλαιών γυμνασίων Σόιμπλε, με τα οποία γινόταν σύγχυση της μεταρρύθμισης με την τρομακτική μείωση των κονδυλίων για τους συνταξιούχους και τα νοσοκομεία – κάτι που η κρίση επιδείνωνε συνεχώς μέχρι το 2016, διότι εξαφανίστηκε από την οικονομία η ζήτηση. Αυτό το οποίο βρίσκεται στα νεώτερα προγράμματα δεν έχει να κάνει πολύ με αυτό - αλλά όλο και περισσότερο (ακόμα) με κάποιες εποικοδομητικές ιδέες, όπως είναι η κατασκευή των νοσοκομείων ή με περισσότερες προσλήψεις σε βασικές υπηρεσίες».
Κατά τον Τόμας Φρίκε και το Spiegel «το γεγονός ότι η οικονομία στην Ελλάδα αναπτύσσεται ξανά, οφείλεται και στο γεγονός ότι παρά τις παλιές οικονομικές αντιλήψεις, η κυβέρνηση στην Αθήνα έκτοτε απλώς δεν κάνει τόσο τρομερές περικοπές και αυξάνει τους φόρους. Και αντί αυτών αύξησε πρόσφατα τον ελάχιστο μισθό.
Το πόσο πολύ χαλάρωσε η πολιτική μπορεί να μετρηθεί από την εξέλιξη των (δομικών) πλεονασμάτων στον προϋπολογισμό πέραν των ειδικών και οικονομικών επιπτώσεων.
Το εν λόγω πλεόνασμα το 2019 θα μπορούσε να είναι το 2019 χαμηλότερο κατά σχεδόν 3% σε σχέση με το 2016 - τόσο πολύ χρήμα προστέθηκε στον οικονομικό κύκλο. Έκτοτε, η οικονομία βελτιώνεται και πάλι. Ειδικά δεδομένου ότι δεν υπήρχε πλέον κανένας Γερμανός υπουργός Οικονομικών, ο οποίος να έχει προσωπική βεντέτα με απρεπείς Έλληνες συναδέλφους του και να απειλεί με εκδίωξη από το ευρώ - κάτι το οποίο μόνο πανικό δημιουργεί και ενθαρρύνει τους κερδοσκόπους.
Που σημαίνει ότι τα πράγματα καλυτέρευσαν από τότε και διότι σταμάτησε η αυταρχική επιτήρηση. Κάτι που ισχύει για τους Ισπανούς και τους Πορτογάλους εδώ και χρόνια. Και κάτι το οποίο, εάν είχε γίνει αντιληπτό και στο Βερολίνο λίγο νωρίτερα θα είχε καταστήσει δυνατό να αποφευχθεί η δυστυχία για πολλούς Έλληνες.
Το γιατί οι Έλληνες τώρα αντιμετωπίζουν καλύτερα τις κρίσεις του κόσμου τούτου από μας έχει ακόμα έναν σημαντικό λόγο. Αυτό που υπήρχε στη χώρα κατά την κρίση του ευρώ, λειτούργησε αίφνης ως ευτύχημα: Από τη μία πλευρά, το ότι μόνο ένα σχετικά μικρό μέρος της οικονομικής επίδοσης προέρχεται από τις εξαγωγές προϊόντων - ως εκ τούτου, η (ελληνική) οικονομία επηρεάζεται λιγότερο από το Brexit, τις αποφάσεις του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τις κυβερνητικές αναταραχές της Ιταλίας, από την ισχυρά παγκοσμιοποιημένη γερμανική. Από την άλλη, το ότι οι Έλληνες εξαγωγείς δεν συνδέονται με την αυτοκινητοβιομηχανία και την κατασκευή μηχανημάτων, τομές όπου υπάρχει αναταραχή, αλλά αντ' αυτών με την πώληση γενοσήμων φαρμάκων. Όπως είπε ο Χόλγκερ Σμίντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg, πρόκειται για κάτι μάλλον ασφαλές αναφορικά με το μέλλον».
«Ίσως οι Έλληνες γίνουν μάλιστα τα πρότυπά μας», επισημαίνει κλείνοντας ο Τόμας Φρίκε, προειδοποιώντας για το ενδεχόμενο να «φτάσουμε και στο σημείο κάποια στιγμή να πρέπει να στείλουν στο Βερολίνο και μια τρόικα με συστάσεις για βελτίωση της οικονομικής μας πολιτικής».
Ειδικότερα αναφέρει:
«Και κάτι ακόμα: Όποιος εξαρτάται λίγο από τις εξαγωγές, απλά ζει περισσότερο από την εγχώρια ζήτηση. Διόλου κακό το (ελληνικό) μοντέλο σε αυτούς τους καιρούς. Δεδομένου ότι ο τουρισμός πάει καλά. Και η ιδιωτική κατανάλωση. Και χάρη στην αύξηση του κατώτατου μισθού.
Είναι σαφές ότι αυτό που ζουν οι Έλληνες κάθε άλλο παρά ξέφρενο πάρτι είναι, είναι μάλλον η προσπάθεια να ξεπεραστεί σταδιακά μια οικονομικοπολιτική καταστροφή. Και θα χρειαστεί καιρός έως ότου οι πολίτες το νιώσουν πραγματικά.
Παρ' όλα αυτά, τα ισχυρά θετικά μηνύματα προσελκύουν την προσοχή. Ποιος ξέρει; Ίσως οι Έλληνες γίνουν μάλιστα τα πρότυπά μας. Μπορούμε να μάθουμε όλοι από αυτά. Πόσο καλό είναι να σταματήσει η λιτότητα - και εάν είναι δυνατόν να μην ξεκινήσει καν. Ή πώς λειτουργεί μια οικονομία η οποία ήθελε σαν τρελή να εξαρτάται από το εάν πάνε καλά οι εξαγωγές, από το εάν ο κόσμος είναι καλός μαζί μας - και από το αν μανιακοί πολιτικοί όπως ο Ντόναλντ Τραμπ , η Τερέζα Μέι ή ο Ματέο Σαλβίνι είναι υπέρ μας ή εναντίον μας. Οι Έλληνες μπορούν να παρακολουθούν τα διαδραματιζόμενα πολύ χαλαρότερα.
Μη φτάσουμε και στο σημείο κάποια στιγμή να πρέπει να στείλουν στο Βερολίνο και μια τρόικα με συστάσεις για βελτίωση της οικονομικής μας πολιτικής».
