Στα περίφημα θερμοκήπια της Αλμερίας παράγονται φρούτα και λαχανικά που διοχετεύονται στη συνέχεια σε όλη την Ευρώπη. Εκεί εργάζονται χιλιάδες μετανάστες, οι οποίοι συχνά πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης.
Η πόλη Ελ Εχίδο με τους 90.000 κατοίκους βρίσκεται στην ισπανική επαρχία της Αλμερίας και ζει από τη γεωργία. Είναι γνωστή για τα θερμοκήπια που διαθέτει, τα οποία προσφέρουν θέσεις εργασίας σε χιλιάδες εργάτες. Κάθε μέρα ουρές μεταναστών από την Αφρική καταφθάνουν εδώ με την ελπίδα να βρουν άμεσα δουλειά σε κάποιο θερμοκήπιο. «Είναι η πέμπτη μέρα που έρχομαι εδώ και ακόμη δεν έχει φανεί κάποιος εργοδότης. Είναι δύσκολο να βρούμε δουλειά, κάθε πρωί περιμένουμε από τις 6 μέχρι τις 9 και μετά επιστρέφουμε σπίτι» αναφέρει ο 47χρονος Αμπντεζαράκ από το Μαρόκο. «Οι συνθήκες ζωής και οι ευκαιρίες για δουλειά στην Ευρώπη είναι τελικά όπως και στην Αφρική. Ποτέ δεν έχω δουλέψει σε χωράφι και ούτε το φανταζόμουν ποτέ» λέει ο ίδιος περιγράφοντας την προσωπική του κατάσταση.
Η περιοχή της Αλμερίας παράγει περίπου 3,5 τόνους φρούτων και λαχανικών το χρόνο. Τα διάσημα θερμοκήπιά της καλύπτουν μια έκταση πάνω από 31.000 εκτάρια. «Θάλασσα από πλαστικό» αποκαλούν την περιοχή οι ντόπιοι. Εδώ, αγρότες της Αλμερίας αλλά και πολυεθνικές, παράγουν φρούτα και λαχανικά που προορίζονται στη συνέχεια για εξαγωγές σε χώρες όπως η Γερμανία ή το Ηνωμένο Βασίλειο.
Δεν εφαρμόζονται οι ισπανικοί νόμοι για την εργασία
Η Αλμερία είναι η πύλη προς την Ευρώπη για πρόσφυγες και μετανάστες από την Αφρική. Σύμφωνα με τις τοπικές αρχές μόνο πέρυσι έφτασαν εδώ 400 πλοία μεταφέροντας 12.000 ανθρώπους από αφρικανικές χώρες. Για την περιοχή αυτό σημαίνει επιπλέον φθηνά εργατικά χέρια. Σύμφωνα με τον Χοσέ Γκαρσία Κουέβα από την Εργατική Ένωση Ανδαλουσίας (SOT-SAT) οι μετανάστες που βρίσκουν δουλειά στα ισπανικά θερμοκήπια πέφτουν συχνά θύματα εκμετάλλευσης και δεν έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας.
«Το πρόβλημα είναι ότι δεν εφαρμόζονται οι ισπανικοί νόμοι στη δουλειά στα χωράφια. Συνήθως οι εργαζόμενοι δουλεύουν χωρίς συμβόλαια ή ασφάλεια και αμείβονται με 32 έως 40 ευρώ τη μέρα αντί για 55 ευρώ, που είναι το νόμιμο κατώτατο ημερομίσθιο. Πολλοί εργαζόμενοι δεν προστατεύονται από τη χρήση φυτοφαρμάκων στα θερμοκήπια» αναφέρει ο Χοσέ Γκαρσία Κουέβα. Όπως λέει χαρακτηριστικά, πριν από δύο εβδομάδες πέθανε ένας Μαροκινός εργάτης από ανακοπή και ήδη έχει ξεκινήσει έρευνα για να διακριβωθεί αν η ανακοπή προήλθε από εισπνοή φυτοφαρμάκων.
Η πλειοψηφία των μεταναστών στην Αλμερία ζει επίσης με άθλιες συνθήκες, σε παραπήγματα φτιαγμένα με πρόχειρα υλικά, συχνά ξύλο ή κομμάτια πλαστικού, χωρίς τρεχούμενο νερό και θέρμανση, με κλεμμένο ηλεκτρικό ρεύμα. «Αυτά τα σπίτια είναι πολύ επικίνδυνα. Οι άνδρες καπνίζουν, τα καλώδια κρέμονται κι έτσι είναι εύκολο να πιάσουν φωτιά. Αλλά δεν έχουμε άλλη λύση γιατί έστω και με αυτά τα καλώδια έχουμε ρεύμα και μαγειρεύουμε» λέει 28χρονος Ισμαήλ από το Μαρόκο. «Υποφέρουμε χωρίς λόγο» αναφέρει ένας άλλος νεαρός Μαροκινός, ο Ντρις. «Τα αφεντικά θέλουν να βγάλουν όλο και περισσότερα χρήματα και ψάχνουν αδύναμους σαν κι εμάς για εργάτες, για να μας πληρώνουν λιγότερο», αναφέρει ο ίδιος.
Παράνομες πρακτικές λόγω διεθνούς ανταγωνισμού;
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία το 30% των μεταναστών εργάζονται στα θερμοκήπια χωρίς να είναι δηλωμένοι επίσημα, όπως προβλέπει ο νόμος. Ο Ντανιέλ Περέζ Ρέτσε από την Υπηρεσία Παράτυπης Μετανάστευσης της Αλμερίας μαζί με τους συναδέλφους του εντοπίζουν καθημερινά εργάτες που δουλεύουν παράνομα σε ισπανικά θερμοκήπια. Όπως αναφέρει, το πρόστιμο για τους αγρότες μπορεί να φτάσει έως και 6000 ευρώ για κάθε μετανάστη που απασχολούν παράνομα.
Από την άλλη πλευρά οι αγρότες της περιοχής αναγκάζονται να καταφύγουν σε φθηνά εργατικά χέρια επειδή ο ανταγωνισμός από χώρες όπως η Τουρκία ή το Μαρόκο είναι μεγάλος. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν η Λίντια Μαρτίνεζ Βάλμπρεχτ και ο σύζυγός της, Τομπίας Ούρελ, οι οποίοι καλλιεργούν τα τελευταία χρόνια οπωροκηπευτικά στην Αλμερία απασχολώντας νόμιμα τρεις μετανάστες από την Αφρική. Όπως λένε χαρακτηριστικά, λόγω του διεθνούς ανταγωνισμού κάθε χρόνο το εισόδημά τους μειώνεται. Πιστεύουν ότι η δύσκολη οικονομική κατάσταση λόγω ανταγωνισμού είναι αυτή που ωθεί πολλούς Ισπανούς αγρότες να παραβούν τους νόμους του κράτους.
