Της Ανθής Αγγελοπούλου
Οι selfie's φωτογραφίες έχουν γίνει σε μεγάλο βαθμό οι δυνάστες της εμφάνισής μας. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, οι selfie's και κατ' επέκταση η δυσαρέσκεια που νιώθει ένας νέος βλέποντας την εικόνα του μέσω αυτής, είναι ο λόγος που έχουν αυξηθεί σε υπερβολικό βαθμό οι αισθητικές επεμβάσεις - ειδικά στις εφηβικές ηλικίες 13-19 ετών.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της Αμερικανικής Εταιρείας Πλαστικών Χειρουργών (ASPA), μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2017 πραγματοποιήθηκαν 229.000 αισθητικές παρεμβάσεις σε εφήβους ηλικίας από 13 έως 19 ετών. Οι περισσότερες από αυτές ήταν στη μύτη, τους μαστούς, τα αυτιά, χωρίς να είναι μικρό το ποσοστό των εφήβων που κατέφυγαν σε παρεμβάσεις με τη χρήση λέιζερ ή με ενέσιμα προϊόντα μπότοξ.
Όπως μας εξηγεί ο κ. Γιώργος Παπαγεωργίου, Bsc (Psychology) University of London, MSc (Health Psychology) University of Central Lancashire, μέλος της Διεθνούς Ένωσης Σχεσιακής Ψυχανάλυσης (IARPP) – ΗΠΑ, κάθε χρόνο μειώνεται ο μέσος όρος ηλικίας των ατόμων που δεν είναι ικανοποιημένοι από την εξωτερική τους εμφάνιση με αποτέλεσμα να καταφεύγουν σε πλαστικούς χειρουργούς.
Το φαινόμενο ιδιαίτερα ανησυχητικό, όπως λέει, και χωρίς να γενικεύουμε, καθώς δεν ισχύει ότι όλοι όσοι θέλουν να αλλάξουν κάτι πάνω τους δεν είναι ψυχικά υγιείς, ωστόσο στον υπερβολικό βαθμό που ισχύει αυτό το φαινόμενο και λέγεται Δυσμορφοφοβία, είναι μια παθολογική κατάσταση, η οποία δυστυχώς δεν αφορά μόνο στους μεσόκοπους και σ’ όσους αντιμετωπίζουν τα επερχόμενα γηρατειά. Αυτό το αίσθημα μπορεί να ξεκινήσει αρκετά νωρίς, ακόμη κι από την εφηβεία.
Σωματοδυσμορφική Διαταραχή ή Δυσμορφοφοβία
Πρόκειται για τη δυσαρέσκεια και την εμμονική ενασχόληση του ατόμου με την εμφάνισή του. Η εικόνα του σωματοδυσμορφικού για το σώμα του όμως, είναι στρεβλή, όπως επισημαίνει ο γιατρός, δηλαδή κυριολεκτικά δεν αντιλαμβάνεται ο ίδιος την εικόνα του στον καθρέφτη όπως την αντιλαμβάνονται οι άλλοι γύρω του. Για παράδειγμα, μία πολύ αδύνατη κοπέλα που πάσχει από ανορεξία πραγματικά δεν βλέπει στον καθρέφτη το απισχνασμένο άτομο που βλέπουν οι άλλοι γύρω της. Ή, μία κυρία που έχει κυτταρίτιδα μπορεί πραγματικά να θεωρεί ότι δεν έχει θηλυκότητα, ενώ κάτι τέτοιο μπορεί να μην ισχύει. Ή ένας 60χρονος που ζητά ανόρθωση βλεφάρων επειδή «τον ενοχλεί η αντηλιά» ενώ βαθύτερα είναι το ερχόμενο γήρας που τον ενοχλεί. Και δεν είναι τυχαίο ότι η πάθηση εμφανίζει υψηλότερα ποσοστά στους ανθρώπους που καταφεύγουν συχνά σε πλαστικούς χειρούργους -κυρίως γυναίκες- ακόμα και σε μικρές ηλικίες.
Το θέμα είναι ότι ακόμα και αν προβεί σε αισθητική επέμβαση για να διορθώσει αυτό που βλέπει ως ελάττωμα δεν θα ικανοποιηθεί και θα συνεχίσει να εμμένει με την ίδια ανησυχία για την εμφάνισή του.
Τα προβλήματα που προκαλούν Δυσμορφοφοβία
Η βαθύτερη αιτία μπορεί να είναι κάτι υπαρξιακό - εσωτερικό, όπως για παράδειγμα η άρνηση του θανάτου όταν μεγαλώνουμε ή η ανάγκη μας να νιώσουμε ξανά ελκυστικοί μετά από μια ερωτική απογοήτευση.
Όταν τα άτομα παρεμβαίνουν σε μία ατέλεια, αμέσως μετά βρίσκουν κάτι άλλο «αταίριαστο» στην εξωτερική τους εμφάνιση, το οποίο πάλι πρέπει να διορθωθεί. Στην πορεία -ακόμη κι αν στην αρχή το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό- ο ενθουσιασμός γρήγορα δίνει τη θέση του σε ένα βαρύ συναίσθημα θλίψης και αυτολύπησης.
Δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ίδια η απόρριψη του εαυτού του ατόμου, ενώ την μεταφράζει ως απόρριψη για κάποιο συγκεκριμένο σημείο του σώματος του. Ο καθρέφτης όμως δεν είναι αδιάψευστος μάρτυρας γιατί μέσω αυτού βασιζόμαστε στη προσωπική μας αντίληψη που συχνά είναι στρεβλή.
Πολύ συχνά η Δυσμορφοφοβία, συνυπάρχει και με άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως τη Διαταραχή Μετατροπής (ψυχική νόσος που παλιότερα ήταν γνωστή με την κοινή ονομασία Υστερία), με Διατροφικές Διαταραχές (ανορεξία-βουλιμία), με Καταθλιπτικές Διαταραχές ή Διαταραχές Προσωπικότητας (οριακή, αντικοινωνική και ιστριονική-δραματική).
Λίφτινγκ στην ψυχή
Υπάρχει μια μικρή κλασική αλήθεια που -αν και κοινότοπη- ισχύει: Αυτός που ασχολείται διαρκώς με την εμφάνισή του, είναι επειδή θέλει να κρύψει από πίσω της την προσωπικότητά του. Είναι αυτό που λένε οι Άγγλοι «Person hides behind the Body». Είναι γεγονός. Η απέχθεια είναι ένα εσωτερικό τέρας που ζητάει να τραφεί με την σάρκα μας.
Ωστόσο, με την αποδοχή και τη φροντίδα που λαμβάνει μέσω της ψυχοθεραπευτικής σχέσης, μπορεί να βοηθηθεί στα προβλήματα και τις ανεπάρκειες του και να καταφέρει να βελτιώσει τη ζωή του με ψυχικούς όρους.
Είναι σημαντικό, όπως τονίζει ο κ. Ππαγεωργίου, κάθε άτομο που ταλανίζεται από ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα, όταν φτάσει στο να μπει στη θεραπεία και καταφέρει να κατακτήσει την ψυχική αποδοχή του εαυτού του, αυτό που περιγράφεται συνοπτικά με τη φράση «αυτός είμαι και σ’ όποιον αρέσω».
