Τριάντα ολόκληρα χρόνια συμπληρώνονται από την ημέρα που ο σοβιετικός στρατός αποχώρησε από το Αφγανιστάν. Κάποιοι από τους εισβολείς παρέμειναν στη χώρα και κάνουν σήμερα τον δικό τους απολογισμό.
Αποχώρησαν ηττημένοι μετά από δέκα ολόκληρα χρόνια στο δύσβατο Αφγανιστάν. Ωστόσο κάποιοι προτίμησαν να παραμείνουν. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 200 Σοβιετικοί στρατιώτες δεν επέστρεψαν τελικά στην πατρίδα τους, αρχίζοντας μία καινούρια ζωή στη χώρα του άλλοτε εχθρού. Όπως ο Ουκρανός Γκενάντι Τσέβμα, που ονομάζεται σήμερα Νεκ Μωχαμάντ. Και αυτό γιατί, όπως λέει στη γερμανική τηλεόραση (ARD): «Κάποια στιγμή άκουσα τον μουεζίνη να καλεί σε προσευχή. Και τότε αποφάσισα να γίνω μουσουλμάνος...»
Εκείνη την εποχή ο Γκενάντι Τσβέμα ή Νεκ Μωχαμάντ, ήταν αιχμάλωτος των ισλαμιστών ανταρτών, οι οποίοι πολεμούσαν τους Σοβιετικούς. Σήμερα λέει ότι δεν ήθελε να επιστρέψει στη μονάδα του και στην πατρίδα του, γιατί ήταν βέβαιο θα τον χαρακτήριζαν προδότη. Αλλά και στο Αφγανιστάν δεν ήταν εύκολα τα πράγματα για έναν πρώην Σοβιετικό στρατιώτη. «Ο κόσμος με αποδοκίμαζε», λέει ο ίδιος. «Πολλοί έλεγαν: Ήσουν Ρώσος στρατιώτης, τώρα έγινες μουσουλμάνος, ποιός ξέρεις πόσους έχει σκοτώσει…»
Η ζωή δίπλα στους Ταλιμπάν
Σήμερα ο Νεκ Μωχαμάντ ζει με την οικογένειά του στην επαρχία Κουντούζ, στο βόρειο Αφγανιστάν. Οι Ταλιμπάν ήδη ελέγχουν ένα μεγάλο μέρος της περιοχής και διεκδικούν το υπόλοιπο. Οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι οι Ρώσοι εξοπλίζουν τους Ταλιμπάν, αξιοποιώντας συγκεκριμένα περάσματα στην επαρχία Κουντούζ. Οι ίδιοι οι Ρώσοι αρνούνται τις κατηγορίες. Αλλά τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Ρώσοι κάθονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους ισλαμιστές, σε μία προσπάθεια να δώσουν ώθηση στην ειρηνευτική διαδικασία. Ο Νεκ Μωχαμάντ πιστεύει ότι και οι Αμερικανοί θα αναγκαστούν να συνθηκολογήσουν, όπως το είχαν κάνει άλλωστε και οι συμπατριώτες του.
«Εγώ νομίζω ότι οι Αμερικανοί ηττήθηκαν στο Αφγανιστάν», λέει. «Πριν από λίγα χρόνια τους έβλεπα να περιπολούν στους δρόμους, εδώ μπροστά, αλλά σήμερα δεν βλέπω κανέναν. Φοβούνται. Ηττήθηκαν χωρίς να φέρουν τη σταθερότητα στη χώρα…»
Εντείνεται ο πόλεμος
Πολλοί πιστεύουν ότι οι Ταλιμπάν δεν μπορούν να νικηθούν με στρατιωτικά μέσα. Και αυτό παρότι πέρσι οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί ήταν περισσότεροι απ' ότι στα δέκα προηγούμενα χρόνια. Η αφγανική κυβέρνηση θα ήθελε να συνάψει ανακωχή, αλλά μέχρι στιγμής το μόνο που έχουν καταφέρει οι διεθνείς διαμεσολαβητικές προσπάθειες είναι κάποιες σύντομες εκεχειρίες. Το 2018 τα όπλα σίγησαν μόνο για 72 ώρες. Μόνο τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχασαν τη ζωή τους σχεδόν 1.000 Αφγανοί που υπηρετούν στις δυνάμεις ασφαλείας.
Και στο τέλος αυτός που την πληρώνει είναι ο αφγανικός λαός, υποστηρίζει ο Τόμας Ρούτιγκ, συνεργάτης του think tank Afghan Analyst Network στην πρωτεύουσα Καμπούλ. «Ούτε οι Σοβιετικοί, ούτε οι Αμερικανοί κατάφεραν να σταθεροποιήσουν το Αφγανιστάν. Ειδικά με τους Αμερικανούς και τους άλλους συμμάχους ο πόλεμος έγινε πιο σκληρός και πιο αιματηρός…», τονίζει ο Γερμανός αναλυτής.
