Ο Ναγίμπ Μπουκέλε, 37 ετών, το enfant terrible της πολιτικής σκηνής του Ελ Σαλβαδόρ, εκλέχθηκε πρόεδρος της χώρας χθες Κυριακή, από τον πρώτο γύρο, συγκεντρώνοντας σχεδόν το 54% των ψήφων στη μικρότερη, αλλά πιο πυκνοκατοικημένη, χώρα της Κεντρικής Αμερικής.

«Μπορούμε να ανακοινώσουμε πια με βεβαιότητα ότι κερδίσαμε την προεδρία της Δημοκρατίας του Σαλβαδόρ». «Τα καταφέραμε!», δήλωσε ο πρώην δήμαρχος του Σαν Σαλβαδόρ, απευθυνόμενος σε υποστηρικτές του που τον επευφημούσαν σε ξενοδοχείο της πρωτεύουσας.

Η νίκη του υποψήφιου του συντηρητικού κόμματος Μεγάλη Συμμαχία για την Ενότητα (GANA) αναγνωρίστηκε σχεδόν ταυτόχρονα από τους κυριότερους αντιπάλους του, τον Κάρλος Καγέχα, πλούσιο επιχειρηματία, στέλεχος του δεξιού κόμματος Εθνικιστική Ρεπουμπλικανική Συμμαχία (ARENA) καθώς και τον Ούγο Μαρτίνες του Μετώπου Εθνικής Απελευθέρωσης Φαραμπούντο Μαρτί (FMLN, το άλλοτε κίνημα των ανταρτών), προστατευόμενο του απερχόμενου προέδρου Σαλβαδόρ Σάντσες Σερέν.

Ο πρόεδρος της εκλογικής επιτροπής Χούλιο Ολίβο ανακοίνωσε ότι τα αποτελέσματα, αν και όχι ακόμη οριστικά, καταγράφουν μια «αμετάκλητη» τάση υπέρ του πρώην δημάρχου της πρωτεύουσας. Με καταμετρημένο το 87% των ψήφων, η επιτροπή ανέφερε πως ο Μπουκέλε συγκέντρωνε 53,78%.

Ο έκτος πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ μετά το 1992 και το τέλος του εμφυλίου πολέμου ο οποίος αιματοκύλισε τη χώρα της Κεντρικής Αμερικής για 12 χρόνια θα έχει την αποστολή να αντιμετωπίσει τη διπλή κακοδαιμονία της βίας των μάρας, των συμμοριών του οργανωμένου εγκλήματος, και της φτώχειας.

Η προεδρική θητεία είναι πενταετής και δεν ανανεώνεται, και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία διατηρεί το κόμμα της παραδοσιακής δεξιάς, η ARENA, τουλάχιστον έως τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές, το 2021.

Λίγοι περισσότεροι από 5,2 εκατ. ψηφοφόροι κλήθηκαν στις κάλπες για την αναμέτρηση αυτή, η οποία εκτυλίχθηκε σε ήρεμη, σχεδόν εορταστική ατμόσφαιρα, όπως το θέλει η παράδοση των τελευταίων δεκαετιών, μετά τον εμφύλιο στο Ελ Σαλβαδόρ.

Σε λαϊκές συνοικίες της πρωτεύουσας όπου τα γκραφίτι κάνουν σαφή την παρουσία των μάρας, οι νέοι ψηφοφόροι εξέφραζαν τον πόθο τους να μπορέσουν μια μέρα να ζήσουν με ασφάλεια.

Ο Μπουκέλε, ο οποίος είχε εκλεγεί δήμαρχος του Σαν Σαλβαδόρ (2015-2018) με τα χρώματα του FMLN, πριν διαγραφεί από το κόμμα το 2017, πρόβαλε ιδίως πόσο κοντά βρίσκεται στους νέους.

Βία και μιζέρια

Η σημαντικότερη πρόκληση για τον νέο πρόεδρο θα είναι να αντιμετωπίσει τη βία των συμμοριών, υπαίτιων για σχεδόν όλες τις 3.340 ανθρωποκτονίες που καταγράφηκαν την περασμένη χρονιά στη χώρα. Με τον δείκτη των φόνων να ανέρχεται στους 51 ανά 100.000 κατοίκους, το Ελ Σαλβαδόρ είναι μια πιο τις πιο βίαιες χώρες στον πλανήτη - εξαιρουμένων μόνο εκείνων όπου μαίνονται ένοπλες συρράξεις.

Περίπου 54.000 μέλη δύο μάρας, που συνεχίζουν πάντα τη δράση τους - παρότι τα 17.000 από αυτά βρίσκονται πίσω από τα σίδερα - προσπαθούν να επιβάλλουν τον δικό τους νόμο σπέρνοντας τον τρόμο. Επιδίδονται σε εκβιάσεις, διακίνηση ναρκωτικών και άλλες δραστηριότητες, σκοτώνοντας όποιον μπει στον δρόμο τους.

Διάφορες κυβερνήσεις της αριστεράς και της δεξιάς έπαιξαν η καθεμιά με τη σειρά της τα χαρτιά της καταστολής και της διαπραγμάτευσης, χωρίς να καταφέρουν να τελειώσουν με τις μάρας.

Η ενδημική βία και η ανέχεια ωθούν κάθε χρόνο χιλιάδες πολίτες να εγκαταλείπουν το Ελ Σαλβαδόρ. Πάνω από 3.000 εξ αυτών σχημάτισαν «καραβάνια» κι αναχώρησαν προς αναζήτηση του αμερικανικού ονείρου τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2018, προκαλώντας την μήνιν του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Η οικονομία του Ελ Σαλβαδόρ ασθμαίνει και το 30,3% των 6,6 εκατομμυρίων πολιτών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.

Η απειλή του Τραμπ

Ο Μπουκέλε κατάφερε κάτι που έμοιαζε ως πρότινος απίθανο, να βάλει τέλος στον δικομματισμό που κυριάρχησε στο Ελ Σαλβαδόρ για τρεις δεκαετίες.

Θα κληθεί τώρα να αντιμετωπίσει τις συχνές απειλές του Τραμπ να μειώσει ή να κόψει τελείως την οικονομική βοήθεια προς το Ελ Σαλβαδόρ, όπως και προς τις άλλες χώρες της περιοχής, τη Γουατεμάλα κα την Ονδούρα, εάν δεν κάνουν περισσότερα για να μειωθεί η μετανάστευση προς τις ΗΠΑ.

Ανάμεσα στις εξαγγελίες που έκανε ο Μπουκέλε προεκλογικά είναι ότι θα προωθήσει έργα υποδομής, ώστε να τονωθεί η οικονομική ανάπτυξη και να μειωθεί η μετανάστευση.

Αφού αναλάβει τα καθήκοντά του τον Ιούνιο, ο Μπουκέλε έχει δηλώσει πως θα επιδιώξει τον εκσυγχρονισμό του κράτους και τη δημιουργία μιας επιτροπής με την υποστήριξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της διαφθοράς.

«Θα δημιουργήσουμε μια επιτροπή, ώστε οι διεφθαρμένοι να μην μπορούν να κρύβονται εκεί όπου κρύβονται πάντα και να δώσουν πίσω τα κλεμμένα», είπε ο πλέον εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας τον Ιανουάριο.

Μολονότι ο Μπουκέλε δηλώνει αριστερός, έχει πάρει επανειλημμένα αποστάσεις από λατινοαμερικανούς ηγέτες της παραδοσιακής αριστεράς: χαρακτηρίζει «δικτάτορες» τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, αλλά και τον πρόεδρο της Νικαράγουας, Ντανιέλ Ορτέγα. Τον ίδιο προσδιορισμό επιφυλάσσει όμως και για τον πρόεδρο της Ονδούρας Χουάν Ορλάντο Ερνάντες. «Ο δικτάτορας είναι δικτάτορας, είτε είναι "δεξιός" είτε "αριστερός"», υποστήριξε ο Μπουκέλε την περασμένη εβδομάδα σε ανάρτησή του στο Twitter.

Πηγές: ΑΜΠΕ, AFP, Reuters