Του Μπ. Πανώριου
Οικονομολόγου MSc
Στο πλαίσιο των προτάσεών της για το προϋπολογισμό της επόμενης προγραμματικής περιόδου (2021-2027) η Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγει ένα νέο Ταμείο για επενδύσεις στη θαλάσσια οικονομία και για την στήριξη των αλιευτικών κοινοτήτων. Το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) θα διαθέσει 6,14 δισ. ευρώ για να υποστηρίξει τη βιώσιμη αλιεία και το ναυτιλιακό κλάδο της ΕΕ, και να προωθήσει τον ηγετικό σε παγκόσμιο επίπεδο ρόλο της ΕΕ στην αειφόρο διαχείριση των ωκεανών.
Η ίδρυση του νέου χρηματοδοτικού μέσου αποτελεί την πλέον πρόσφατη μιας σειράς ενεργειών και δράσεων της Ένωσης, που αποσκοπούν στην εφαρμογή μιας πολιτικής για τη μεγέθυνση και τη δημιουργία και διατήρηση της απασχόλησης στο τομέα της θάλασσας και της ναυτιλίας.
Η ανακοίνωση των αρμόδιων Υπουργών των χωρών - μελών στα πλαίσια της Κυπριακής Προεδρίας τον Οκτώβριο 2012 αναγνώρισε τη σημασία του τομέα, που παρέχει 5,3 εκατ. θέσεις εργασίας, ενώ 88 εκατ. Ευρωπαίοι (σε σύνολο 205 εκατ.) ζουν στην παράκτια ζώνη της ΕΕ. Εκτός από την οικονομική σημασία του τομέα της θάλασσας και της ναυτιλίας, η ίδια ανακοίνωση αναγνώριζε ότι η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για το ναυτιλιακό τομέα που είναι συμβατή με άλλες τομεακές πολιτικές της ΕΕ συμβάλει στην αειφόρο εκμετάλλευση των ωκεανών, θαλασσών και ακτών, αλλά και στην ασφάλεια του πληθυσμού. Τελικά η ανακοίνωση ζητά την οικονομική ενίσχυση του τομέα από την ΕΕ στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της προγραμματικής περιόδου 2014 – 2020.
Το ποσό που δεσμεύτηκε για αυτήν την προγραμματική περίοδο ήταν συνολικά 6,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων σχεδόν το 90% διατέθηκε προς χρήση των χωρών μελών. Οι βασικές κατευθύνσεις της παρέμβασης αφορούν:
- την αειφόρο και επικερδή αλιεία και υδατοκαλλιέργεια (4,34 δισ. ευρώ)
- τον έλεγχο συμμόρφωσης προς τις δεσμεύσεις της Κοινής Πολιτικές Αλιείας (580 εκατ. ευρώ)
- τη συλλογή επιστημονικών δεδομένων για τον αλιευτικό τομέα (520 εκατ. ευρώ) και
- την καινοτόμο θαλάσσια οικονομία (71 εκατ. ευρώ)
Το επιχειρησιακό πρόγραμμα αλιείας της χώρας μας που εφαρμόζεται στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο έχει συνολικό προϋπολογισμό 523,5 εκατ. ευρώ, από τα οποία 388 εκατ. είναι η συμμετοχή της ΕΕ. Εκτός από τους παραπάνω γενικούς τομείς παρέμβασης , στην Ελλάδα οι ενισχύσεις μέσω του επιχειρησιακού προγράμματος αποσκοπούν στη στήριξη των αλιευτικών κοινοτήτων, μέσω της αναβάθμισης των υποδομών ή της διαθεσιμότητας νέων επαγγελματικών ευκαιριών. Παράλληλα επιδιώκεται η εξασφάλιση της ποιότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, ενώ ειδικό βάρος δίνεται στον τομέα των υδατοκαλλιεργειών λόγω της αυξημένης παρουσίας του στη χώρα μας.
Η πρόταση της Επιτροπής για την επόμενη προγραμματική περίοδο προβλέπει αλλαγές στη εφαρμογή της βοήθειας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας, όπως:
- περισσότερες δυνατότητες για τα κράτη μέλη να επιλέγουν τις στρατηγικές τους προτεραιότητες και να διαθέτουν πόρους ανάλογα
- συνέργεια με άλλα ταμεία της ΕΕ μέσω της εφαρμογής ενός κοινού κανονισμού που θα διέπει τη δράση όλων των ταμείων
- καλύτερη στόχευση της στήριξης για επίτευξη των στόχων της κοινής πολιτικής αλιείας.
Το Ταμείο θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη των παράκτιων αλιέων μικρής κλίμακας που διαθέτουν σκάφη μήκους κάτω των 12 μέτρων και οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το ήμισυ των απασχολουμένων στον αλιευτικό κλάδο. Επίσης θα υποστηριχθεί η επαναφορά των αλιευτικών αποθεμάτων σε υγιή επίπεδα και η αύξηση της αποδοτικότητας του αλιευτικού κλάδου της Ένωσης.
Για τη θαλάσσια οικονομία θα υπάρχει ενίσχυση της στήριξης σε σύγκριση με την τρέχουσα περίοδο, με δεδομένο ότι η αξία του τομέα παγκοσμίως εκτιμάται σε 1,3 δισ. ευρώ και προβλέπεται να υπερδιπλασιαστεί μέχρι το 2030. Το Ταμείο θα χρηματοδοτήσει νέες θαλάσσιες αγορές, τεχνολογίες και υπηρεσίες, όπως η ωκεάνια ενέργεια και η θαλάσσια βιοτεχνολογία. Οι παράκτιες κοινότητες θα λάβουν μεγαλύτερη υποστήριξη για τη δημιουργία τοπικών συμπράξεων και τη μεταφορά τεχνολογίας σε όλους τους κλάδους της γαλάζιας οικονομίας, όπως η υδατοκαλλιέργειες και ο παράκτιος τουρισμός.
Τέλος το νέο Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας θα στηρίξει τις διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ ότι θα καταστήσει τις θάλασσες και τους ωκεανούς ασφαλέστερους και καθαρότερους και τη διαχείρισή τους πιο αειφόρα. Έτσι, θα διατεθούν σημαντικά κονδύλια για τη βελτίωση της θαλάσσιας επιτήρησης, της ασφάλειας και της συνεργασίας των ακτοφυλακών.
