Η Χάγη φιλοξενεί στο Palai de la Paix το ομώνυμο Διεθνές Δικαστήριο που λειτουργεί στο πλαίσιο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, και το οποίο έγινε γνωστό στα καθ' ημάς από την εποχή της συμφωνίας Καραμανλή - Ντεμιρέλ το 1975 (αν ενθυμούμαι καλώς 31 Μαϊου στις Βρυξέλλες) να υπαχθεί η διαφορά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο, τη μόνη διαφορά που δέχεται η Ελλάδα στα ελληνοτουρκικά, ενώ η Τουρκία διαθέτει «οπλοστάσιο» αξιώσεων.
Στο κοινό ανακοινωθέν για τη συνάντηση Καραμανλή - Ντεμιρέλ αναφέρεται: «Οι δύο πρωθυπουργοί απεφάσισαν ότι τα προβλήματα αυτά πρέπει να επιλυθούν ειρηνικώς μέσω διαπραγματεύσεων και όσον αφορά το θέμα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης... Συναφώς απεφάσισαν την επίσπευσιν της συναντήσεως των εμπειρογνωμόνων διά το θέμα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, ως επίσης και της συναντήσεως των εμπειρογνωμόνων διά το θέμα του εναερίου χώρου».
Λίγες μέρες πριν την υπογραφή του συνυποσχετικού για την παραπομπή του θέματος της υφαλοκρηπίδας στη Χάγη, η τουρκική κυβέρνηση υπαναχωρεί. Στην Κύπρο υπάρχουν τετελεσμένα και η Αγκυρα «ροκανίζει» χρόνο.
Το καλοκαίρι του '76 ήταν θερμό με την έξοδο του Σισμίκ στο Αιγαίο και την παραβίαση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Το Νοέμβριο του 1976 υπογράφεται το Πρακτικό της Βέρνης, για τα δικαιώματα ερευνών στις αμφισβητούμενες περιοχές της υφαλοκρηπίδας.
Από πού πάνε για τη Χάγη;
Το Διεθνές Δικαστήριο αποτελείται από 15 ανεξάρτητους δικαστές, οι οποίοι εκλέγονται για θητεία εννέα ετών από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Για να γίνει παραπομπή των ελληνοτουρκικών στη Χάγη πρέπει και οι δύο χώρες να έχουν αποδεχθεί τη γενική υποχρεωτική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου, κάτι που η Ελλάδα έκανε το 1994 με την επιφύλαξη ότι δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του θέματα εθνικής ασφάλειας, για να μην προσφύγει η Τουρκία για το θέμα της αμυντικής θωράκισης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.
Διαφορετικά, οι δύο χώρες θα πρέπει να υπογράψουν συνυποσχετικό για παραπομπή μίας ή περισσοτέρων διαφορών.
Εάν η τουρκική κυβέρνηση υποβάλει ρητή δήλωση αποδοχής της δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου, μπορεί να προσφύγει ακόμη και μονομερώς π.χ. για τα Ιμια. Η Ελλάδα προσέφυγε μονομερώς στα μέσα της δεκαετίας του '70, αλλά το Διεθνές Δικαστήριο επικαλέστηκε έλλειψη δικαιοδοσίας, αναγνωρίζοντας το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας ως νομική διαφορά και όχι πολιτική, όπως υποστήριζε η τουρκική πλευρά.
Οι αποφάσεις ενός δικαστηρίου -άρα και της Χάγης- δεν είναι προβλέψιμες, γιατί στηρίζονται σε διεθνείς κανόνες που ένα κράτος μπορεί να ερμηνεύει διαφορετικά.
Τέλος, να αναφέρουμε και την περίπτωση της υφαλοκρηπίδας της Βόρειας Θάλασσας, όπου η Γερμανία, η Ολλανδία και η Δανία ζήτησαν να καθορισθούν μόνον κατευθυντήριες γραμμές και όχι οριστική δικαστική απόφαση.
K.T.
