Με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα στην πόλη της Βέροιας, σχετικά με την εξαφάνιση του 11χρονου ανηλίκου και την εικαζόμενη δολοφονία του από συνομηλίκους του, ο Συνήγορος του Πολίτη, με την ιδιότητά του ως Συνήγορος του Παιδιού, με σεβασμό στην οδυνηρή θέση στην οποία έχει περιέλθει η οικογένεια του ανήλικου, αισθάνεται την ανάγκη να επανέλθει σε θέσεις και προτάσεις που έχει ήδη διατυπώσει δημόσια και προς την Ελληνική Βουλή, επισημαίνοντας πάγια προβλήματα του ελληνικού συστήματος παιδικής προστασίας.
Ειδικότερα:
* Το ελλιπές προνοιακό πλαίσιο στις αποκεντρωμένες μονάδες αυτοδιοίκησης, που αδυνατεί να παρέμβει προληπτικά και υποστηρικτικά όταν ανήλικοι είναι εκτεθειμένοι σε σοβαρούς κινδύνους ή δεν έχουν επαρκή οικογενειακή στήριξη.
* Την απουσία ειδικευμένων επαγγελματιών στο εκπαιδευτικό σύστημα για την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών και την υποστήριξη των μαθητών που αντιμετωπίζουν προσωπικά προβλήματα ή εμπλέκονται σε περιστατικά ενδοσχολικής βίας και, γενικότερα, την έλλειψη ενός συντονισμένου συστήματος υπηρεσιών για την παρέμβαση σε περιπτώσεις κρίσης και την προστασία των παιδιών από την παραμέληση, την ενδοοικογενειακή βία και τη βία μεταξύ συνομηλίκων.
Ωστόσο, στη συγκεκριμένη υπόθεση αναδεικνύονται και παραβιάσεις των δικαιωμάτων ανηλίκων, για τους οποίους εικάζεται η εμπλοκή σε παραβατική δραστηριότητα. Για τον λόγο αυτό είναι σκόπιμο να επισημανθεί ότι:
* Η διαδικασία της αστυνομικής προανάκρισης για κάθε αδίκημα, στο οποίο εμπλέκονται ανήλικοι ως θύτες ή θύματα, πρέπει να διεξάγεται με απόλυτο σεβασμό στον ευαίσθητο ψυχισμό των ανηλίκων και με αξιοποίηση ειδικευμένων επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Μόνον έτσι παρέχονται τα εχέγγυα ότι θα τηρηθεί η δεοντολογία που επιβάλλει να αντιμετωπίζονται οι ανήλικοι ως υποκείμενα δικαιωμάτων. Ο νόμος εξάλλου απαγορεύει τη δημοσιοποίηση στοιχείων της προανάκρισης.
* Η χρήση της εικόνας ανηλίκων με σκοπό την αναζήτησή τους τελεί υπό την προϋπόθεση της συνεργασίας με τα αρμόδια αστυνομικά όργανα. Πέραν τούτου, δεν υφίσταται δικαίωμα περαιτέρω δημόσιας διείσδυσης των μέσων μαζικής ενημέρωσης στην ιδιωτική ζωή οποιουδήποτε ανηλίκου συνδέεται με την εν λόγω εξαφάνιση.
* Επιτελώντας το σημαντικό λειτούργημα της ενημέρωσης των πολιτών, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης διέπονται από θεσμικό πλαίσιο που επιβάλλει το σεβασμό κάθε εικόνας και πληροφορίας που αφορά ανηλίκους, θύματα, θύτες ή μάρτυρες και απαγορεύει την οποιαδήποτε δημόσια χρήση στοιχείων που συνδέονται με προσωπικά δεδομένα των ανηλίκων αυτών.
Στο πλαίσιο της αποστολής του για την προάσπιση και προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού, ο Συνήγορος του Πολίτη καλεί όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς παράγοντες σε εγρήγορση και επίδειξη σύνεσης και νηφαλιότητας στην εξέταση της προκείμενης υπόθεσης, αποφεύγοντας τις εύκολες γενικεύσεις που οδηγούν σε δημόσιο ηθικό πανικό.
Επίσης καλεί τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που τελούν υπό τον έλεγχο του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου, να τηρούν τις δεσμεύσεις του νόμου και να αποφεύγουν οποιαδήποτε αναφορά σε προσωπικά δεδομένα των εμπλεκόμενων ανηλίκων (χρήση εικόνας, φωνής, στοιχείων των ίδιων ή των μελών της οικογένειάς τους, κ.λπ.) που μόνον περαιτέρω βλάβη μπορεί να τους προκαλέσει.
