Από την έντυπη έκδοση
Του Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Περίσσεψαν οι χαρακτηρισμοί και οι παρομοιώσεις για την πορεία που ανοίγονται μπροστά στην ελληνική οικονομία τώρα - μετά και το Eurogroup της 12ης Ιουλίου που «άγιασε» τις αποφάσεις της 21ης/22ης Ιουνίου, όπως κωδικοποιήθηκαν στο πλαίσιο μεταμνημονιακής εποπτείας (την έπλασε με τα χεράκια της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτήν την εκδοχή της enhanced surveillance) καθώς και τη διαχειριστική παρουσία του ESM. Τις αγίασε μεν, με μια αξιόλογη τρικλοποδιά δε!
«Καθαρή έξοδος», «καθαρός διάδρομος», «αυτοδύναμη έξοδος», «τέταρτο Μνημόνιο», «Μνημόνιο χωρίς καν χρηματοδότηση», ο καθείς διαλέγει ανάλογα με τις προτιμήσεις του στην Ελλάδα των μέσων του 2018. Σε συζήτηση με τον Νίκο Βέττα, του ΙΟΒΕ, ακούστηκε ένα άλλο ενδιαφέρον δίπολο: «διάδρομος απογειώσεως» ή «γυάλα»; Ας τα πάμε όμως με τη σειρά:
Βέβαια, ήδη στις όχι-και-τόσο ξεκάθαρες ισορροπίες και προοπτικές ήρθε να προστεθεί ένα ατύχημα διαδρομής - εκείνο του γερμανικής εμπνεύσεως παγώματος της εκταμίευσης των αποφασισμένων 15 δισ. (από τα οποία τα 9 για ενίσχυση του cash buffer/μαξιλαριού, από τα υπόλοιπα τα περισσότερα για εξαγορά προηγούμενων ακριβών δανείων όπως του ΔΝΤ, συν για περαιτέρω απορρόφηση των arrears) με αφορμή/πρόσχημα τη μονομερή αναστολή από την Ελλάδα της -αποφασισμένης- αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά εκείνα, που δέχονται το μεγαλύτερο βάρος των προσφυγικών ροών. Η έκφραση «πάγωμα» δεν είναι σωστή, καθώς ο ESM (στο Δ.Σ. του οποίου ασφαλώς και μετέχει, με αποφασιστικό ρόλο, η Γερμανία…) έχει προχωρήσει στην κατ’ αρχήν έγκριση της εκταμίευσης. Όμως…
…Όμως το σήμα δόθηκε όσο δυσάρεστα γινόταν: τίποτε δεν θα είναι απλό, τίποτε δεν θα είναι ευθύγραμμο υπό το καθεστώς μετά-τα-Μνημόνια! Το μικρό ΕλληνοΕλληνικό παιχνιδάκι που παίχτηκε μεταξύ Τσακαλώτου και Καμμένου με τα ισοδύναμα (από περικοπή δαπανών των στρατιωτικών, ή από κλείσιμο στρατοπέδων;) έχει ίσως γραφικότητα, αλλά μηδενική ουσία. Αντιθέτως, μεγάλη ουσία θα είχε εκείνο που προς στιγμήν ακούστηκε ως εισήγηση αλλά (ευτυχώς θα λέγαμε) αποκρούσθηκε στο Μαξίμου. Δηλαδή; Δηλαδή όσο θα διαρκεί η γερμανική εμμονή στη λεπτομερειακή τήρηση των συμφωνημένων, τόσο να φρενάρουν οι συζητήσεις για διμερή συμφωνία Ελλάδας/Γερμανίας για το Προσφυγικό (συμφωνία πολιτικής διευκόλυνσης της καγκελαρίου Μέρκελ, μην το παραβλέπουμε). Για μας, όσο λιγότερες τέτοιες ευθείες διασυνδέσεις, τόσο ασφαλέστερη η πορεία.
Εκείνο που δεν μπορεί παρά να μείνει πίσω από την περιπέτεια του Eurogroup είναι η τάξη μεγέθους: αν ο ΦΠΑ στα νησιά χρειάζεται 28 εκατομμύρια «ισοδύναμα» για ένα εξάμηνο, η μη-περικοπή των συντάξεων για το 2019 θα είχε δημοσιονομικό αποτύπωμα 1,8-2,4 δισ. ευρώ. Δηλαδή 68-90 φορές μεγαλύτερο: ασφαλώς δεν πάει έτσι μπακάλικα ο λογαριασμός, όμως η ευκολία του γερμανικού μπλοκαρίσματος, δεν είναι μεγαλομπακάλικη; Προσθέστε, εδώ, τη διάσταση της εύκολης χρονοτριβής. Προσθέστε το -αντίστοιχα εύκολο- τρικλοπόδιασμα μιας εξόδου της Ελλάδας στις αγορές, άμα ανοίγει όντως παράθυρο ευκαιρίας. Και βλέπετε πώς μπορεί να λειτουργήσει η μεταμνημονιακή πραγματικότητα…
Πάμε όμως τώρα στην προκλητική επιλογή Βέττα, για το τι έχει πλέον μπροστά της η Ελλάδα: διάδρομο απογείωσης ή γυάλα στην οποία θα λειτουργήσει; Παρουσιάζοντας τα στοιχεία ανάπτυξης για το ξεκίνημα του 2018 το ΙΟΒΕ έδωσε έναν ρυθμό ανάπτυξης 2,3% - δηλαδή 0,3% μεγαλύτερο απ’ ό,τι το δ’ τρίμηνο της περασμένης χρονιάς, κυρίως όμως 2 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες ανώτερο απ’ ό,τι ήταν η αντίστοιχη 3μηνιαία περίοδος του 2017.
Αυτή η επίδοση επιτρέπει στο ΙΟΒΕ να μιλήσει για προοπτική επιτάχυνσης της ανάπτυξης «στην περιοχή του 2%». (Σε ερώτηση προς τον Νίκο Βέττα του ΙΟΒΕ μήπως το +2,3% για α’ 3μηνο, όταν είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα τα δυο επόμενα 3μηνα είναι εκείνα που -λόγω τουρισμού- «κρατούν» τη χρονιά, θα επέτρεπε μια πιο αισιόδοξη πρόβλεψη για το σύνολο του 2018, η απάντηση υπήρξε ένα διστακτικό «μακάρι»). Δεν απέχουν ιδιαίτερα και Ενδιάμεσες Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σ’ αυτά. Από πού προκύπτει όμως αυτή η ανάπτυξη; Το ΙΟΒΕ δίνει κύριο ρόλο/ «ατμομηχανής» στις εξαγωγές, που με +7,6% πήγαν αισθητά καλύτερα απ’ ό,τι το 2017 (+5,2%), κυρίως με την εξαγωγική δραστηριότητα προϊόντων όπου ξεπεράστηκε το +10%. Αντιθέτως βουτιά (-12,1%) σημειώνεται στις επενδύσεις - όμως το ΙΟΒΕ σημειώνει ότι αυτή η εικόνα οφείλεται στο ότι το 2017 είχε καταγραφεί εκρηκτική άνοδος (+213%), οφειλόμενη όμως σε επενδύσεις/παραγγελίες πλοίων. Αν βγάλει κανείς από τη μέση αυτή την αιχμή, η πορεία των επενδύσεων παραμένει θετική αλλά άνευρη ακόμη. Εκείνο που πεισματικά παραμένει «σε χαμηλή πτήση» είναι η ιδιωτική κατανάλωση (-0,4%), και τούτο για τρίτο συνεχόμενο 3μηνο.
Διάδρομος απογείωσης ή γυάλα;
