Της Δανάης Αλεξάκη
[email protected] 

Ηταν το 2005 όταν ομάδα της αυθεντίας του κρασιού κ. R. Parker  «ανακάλυψε» τα ελληνικά κρασιά, τα αξιολόγησε και τα κατέταξε ανάμεσα στα καλύτερα του κόσμου. Περιοδικά όπως το Wine and Spirits, το Wine News, το Gourmet, το Saveur κ.λπ., αλλά και εφημερίδες όπως η New York Times και η Washington Post κάνουν συνεχώς αναφορές στον ελληνικό οίνο, ενώ χαρακτηριστική είναι η αναφορά σε άρθρο της Washington Post µε τίτλο «Food Friendly Greek Whites», όπου ο συντάκτης παροτρύνει τους αναγνώστες να δοκιμάσουν κάτι το διαφορετικό, που να διαθέτει ξεχωριστό χαρακτήρα και ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Ακολουθεί η ανάδειξη από Αμερικανούς κριτικούς και σομελιέ του Ασύρτικου ως μία από τις πιο «καυτές» ποικιλίες σταφυλιών που πρέπει να δοκιμαστεί και παράλληλα ο χαρακτηρισμός του Ξινόμαυρου ως «το κόκκινο ελληνικό σταφύλι», επιβεβαιώνοντας ότι το ελληνικό κρασί ζει το «αμερικάνικο όνειρο». Η αποδοχή του ελληνικού οίνου από την αμερικανική αγορά είναι μια σημαντική νίκη, με γνώμονα ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν πόλεις όπως η Νέα Υόρκη και το Σαν Φρανσίσκο που αποτελούν το κέντρο πωλήσεων και δραστηριοτήτων που σχετίζονται με το κρασί.

Η αναγνώριση των ελληνικών κρασιών από την αγορά που διαμορφώνει τις τάσεις ισχυροποιεί περαιτέρω τη δυναμική των εγχώριων οίνων καθώς αποκτούν «προβάδισμα» αναγνωρισιμότητας σε διεθνές επίπεδο, φλερτάροντας ταυτόχρονα τη δυναμική τους με περίπου 300 εκατ. Αμερικανούς καταναλωτές, αρκετοί εκ των οποίων διαθέτουν ισχυρή αγοραστική δύναμη. Εξ ου και ο λόγος κατά τον οποίο οι ΗΠΑ θεωρούνται αγορά στόχος για την εγχώρια οινοποιία. Όσον αφορά τις επιδόσεις των ελληνικών κρασιών, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τα οποία επεξεργάστηκε η Κεντρική Συνεταιριστική Ένωση Αμπελοοινικών Προϊόντων (KEOΣOE) υποδεικνύουν ότι και την περσινή χρονιά οι επιδόσεις σε επίπεδο εξαγωγών παραμένουν αυξανόμενες. Συγκεκριμένα, οι ελληνικές εξαγωγές οίνου στις ΗΠΑ κατέγραψαν πέρυσι σημαντική αύξηση κατά 14,77% σε αξία στα 12.470.560 ευρώ, ενώ ανάλογη αλλά μικρότερη άνοδος παρουσιάζεται και στις εξαγόμενες ποσότητες οίνων το 2017 έναντι του 2016 κατά 5,52% (2.235.530 kg το 2016, 2.359.041 kg το 2017). Εντυπωσιακή είναι ωστόσο η αύξηση της μέσης τιμής πώλησης εξαγόμενων οίνων κατά 8,76% το 2017 στα 5,29 ευρώ/κιλό έναντι 4,86 ευρώ/κιλό το 2016. Εξίσου δυναμικές είναι και οι επιδόσεις σε επίπεδο πενταετίας, καθώς καταγράφεται διαχρονική μέση αύξηση σε αξία κατά 35,63%, σε ποσότητα  αύξηση κατά 14,08% και η αύξηση της μέσης τιμής πώλησης αγγίζει το 20% (19,38%). «Αναμφίβολα πρόκειται για την πιο δυναμική (μαζί με τον Καναδά) αγορά εκτός Ε.Ε., για το ελληνικό κρασί, αφού παρουσιάζει χαρακτηριστικά ώριμης αγοράς, όπου οι αποδόσεις χαρακτηρίζονται από σχετική σταθερότητα» αναφέρουν στελέχη της ΚΕΟΣΟΕ. Ωστόσο, παρά τη θετική πορεία που αναμφίβολα καταγράφεται ο συνολικός τζίρος παραμένει χαμηλός, γεγονός που υποδεικνύει ότι πρέπει να γίνουν ακόμα πολλά προκειμένου το ελληνικό κρασί να διεκδικήσει ακόμα υψηλότερο μερίδιο στην αμερικανική αγορά και όχι μόνο.

Βασική παράμετρος που τονίζουν σε όλους τους τόνους οι εμπλεκόμενοι φορείς του κλάδου, ήτοι η Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ), ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) και η ΚΕΟΣΟΕ είναι η εκπόνηση μελέτης για τον Στρατηγικό Σχεδιασμό της ελληνικής αμπελουργίας με πρώτιστους στόχους τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα της καλλιέργειας.

«Είναι θετικό το γεγονός ότι σήμερα μιλάμε για εξωστρέφεια στο ελληνικό κρασί και μάλιστα με αυξητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ωστόσο πρέπει να υπάρξουν οι απαιτούμενες αλλαγές στην παραγωγική βάση. Χωρίς αμπελώνες δεν μπορούμε να μιλάμε για εξαγωγές» αναφέρουν στελέχη της αγοράς. Συνεπώς σε παραγωγικό επίπεδο το πλέον βασικό είναι η ανάπτυξη και η εκμετάλλευση στο 100% των αμπελώνων. Ταυτόχρονα, όπως επισημαίνουν παράγοντες του κλάδου «οι Έλληνες παραγωγοί πρέπει να εστιάσουν στις γηγενείς ποικιλίες, οι οποίες διαφοροποιούν ποιοτικά και γευστικά το παραγόμενο προϊόν και μπορούν να καταστήσουν το ελληνικό κρασί αναγνωρίσιμο σε ευρεία μάζα καταναλωτών ως ιδιαίτερο και μη ταυτιζόμενο με οποιοδήποτε άλλο ανταγωνιστικό προϊόν».

Σε εμπορικό επίπεδο, βασική συνισταμένη για την επίτευξη υψηλών εξαγωγικών στόχων από πλευράς επιχειρήσεων είναι αυτές να «μάθουν» τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των καταναλωτών που απευθύνονται. Εν προκειμένω, οι Αμερικανοί καταναλωτές κρασιού, και δη οι νεότερες ηλικίες, εμφανίζουν ενδιαφέρον για την επέκταση του ουρανίσκου τους, είναι ανοιχτοί και αγαπούν να εξερευνήσουν. Ο Αµερικανός καταναλωτής επηρεάζεται σε πολύ σηµαντικό βαθµό από κάποια µεγάλου κύρους έντυπα και κάποιες δηµοφιλείς προσωπικότητες του χώρου του κρασιού. Οι κρίσεις γνωστών γκουρού του κρασιού, όπως ο Robert Parker, που αναφέρθηκε στην αρχή, ανεβοκατεβάζουν τις τιμές των κρασιών σαν το χρηµατιστήριο. Όπερ σημαίνει ότι από ελληνικής πλευράς η στόχευση σε αυτού του είδους τα μέσα ενημέρωσης μπορεί να είναι πολύ περισσότερο αποδοτική από τα social media για παράδειγμα. Εξίσου σημαντική θεωρείται η συμβολή της ομάδας της κ. Σοφίας Πέρπερας, διευθύντριας γραφείου οίνου Β. Αμερικής, και η διεξαγωγή των road show για το ελληνικό κρασί. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο Μάιος για ακόμα μια χρονιά αναδεικνύεται μήνας ελληνικού κρασιού στην αμερικανική και την καναδική αγορά, με το ετήσιο Wines of Greece Road Show να διοργανώνει events σε Μόντρεαλ, Τορόντο, Σιάτλ, Σαν Φρανσίσκο και Νέα Υόρκη, με σκοπό την ανάδειξη της ελληνικής κουλτούρας κρασιού, με έμφαση στους οίνους με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης.

Ένα ιδιαίτερα σημαντικό σημείο είναι η σωστή στόχευση στην τοποθέτηση προϊόντων. Πού δηλαδή πρέπει να εστιάσουν οι οινοποιητικές επιχειρήσεις; Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η πλέον ενδεδειγμένη στρατηγική για την αύξηση των εξαγωγών ελληνικών οίνων στις ΗΠΑ είναι αυτή που θα δώσει έμφαση σε χώρους εστίασης και βέβαια όχι μονάχα στα ελληνικά εστιατόρια και που θα προσπαθήσει να παγιώσει την εικόνα του ελληνικού κρασιού στον καταναλωτή, μέσω της πρότασης-προσφοράς του by the glass από τους οικείους sommelier και στη συνέχεια θα ακολουθήσει η τοποθέτησή του σε σημεία λιανικής πώλησης (κάβες). 

Oμάδα εργασίας για το αμπέλι
Επισημοποιήθηκε η συγκρότηση Ομάδας Εργασίας, με υπουργική απόφαση (αρ. 1035/48900/24.4.2018), με σκοπό την εκκίνηση των διαδικασιών εκπόνησης μελέτης για τον Στρατηγικό Σχεδιασμό της ελληνικής αμπελουργίας. Την Ομάδα Εργασίας απαρτίζουν στελέχη από το ΥΠΑΑΤ, τον ΕΛΓΟ Δήμητρα, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και τέλος τους φορείς του κλάδου ΕΔΟΑΟ, ΚΕΟΣΟΕ και ΣΕΟ. Η Ομάδα Εργασίας θα προσεγγίσει και τη μεθοδολογία εκπόνησης του έργου, ενώ ήδη έχουν γίνει επαφές με πανεπιστημιακούς εξειδικευμένους στο Στρατηγικό Σχεδιασμό. Κατά την πορεία υλοποίησης του έργου θα συμβάλουν με την εμπειρία τους επίσης οι ομάδες που εμπλέκονται οριζόντια και κάθετα στα θέματα του ελληνικού αμπελώνα. Πρόκειται για ένα έργο που αφορά ολόκληρη την ελληνική επικράτεια και ως εκ τούτου λόγω της δυναμικής ποικιλομορφίας και διαφοροποίησης των παραμέτρων της καλλιέργειας (ΠΟΠ, ΠΓΕ, ποικιλίες, αποδόσεις, γεωγραφικές ιδιομορφίες κ.λπ.), χαρακτηρίζεται ως έργο με πολλές προκλήσεις, αφού στόχος του είναι κατ’ αρχήν η εκπλήρωση όρων βιωσιμότητας για τις αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις και παράλληλα η διαμόρφωση όρων ώστε αυτές να καταστούν ανταγωνιστικές.