Στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών προσεγγίζοντας το 1 δισ. ευρώ φαίνεται να διαμορφώνεται η αξία παραγωγής φαρμάκου στην Ελλάδα, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, με τις μειώσεις όμως στην τιμολόγηση να δυναμιτίζουν το ρεκόρ αυτό. Πάντως είναι γεγονός ότι μέχρι και το 2016 η παραγωγή κινήθηκε δυναμικά υψηλά παρά την κρίση. Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα Prodcom (Eurostat), η παραγωγή φαρμάκου στην Ελλάδα σε αξία (ex-factory) ανήλθε στα 948 εκατ. ευρώ το 2016, αυξημένη κατά 0,8% σε σύγκριση με το 2015.

Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων καταγράφει σημαντική άνοδο και στο πρώτο εξάμηνο του 2017, εντονότερη από την αύξηση που σημειώθηκε στο αντίστοιχο εξάμηνο του 2016, ένδειξη ότι η αξία της εγχώριας παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων για το 2017 θα διαμορφωθεί σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα

Ο κύκλος εργασιών της εγχώριας παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων κατέγραφε μείωση από τα μέσα του 2016, λόγω πτώσης των τιμών, ενώ στο πρώτο διάστημα του 2017 συρρικνώνεται το αρνητικό πρόσημο του κύκλου εργασιών.

Η προστιθέμενη αξία του κλάδου εγχώριας παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων διαμορφώθηκε στα 624 εκατ. ευρώ το 2016, υψηλότερη κατά 1,0% σε σύγκριση με το 2015, αποτελώντας το 3,4% της συνολικής προστιθέμενης αξίας του κλάδου της μεταποίησης. Σε σύγκριση με τους υπόλοιπους κλάδους της βιομηχανίας, ο κλάδος εγχώριας παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων κατατάσσεται στην 9η θέση μεταξύ των 24 κλάδων του κλάδου της μεταποίησης για το 2016

Να σημειώσουμε ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, στις αρχές του 2000 η ελληνική παραγωγή φαρμάκων ήταν καθηλωμένη σε χαμηλά επίπεδα, της τάξης των 337 εκατ. ευρώ. Σταδιακά, με την ενεργότερη δράση των ελληνικών εταιρειών, οι οποίες μπήκαν δυναμικά στην αγορά γενοσήμων εκμεταλλευόμενες και αυτές τη λήξη στις πατέντες ιδιαίτερα «δημοφιλών» φαρμάκων, η παραγωγή κινήθηκε έντονα ανοδικά για να τριπλασιαστεί σχεδόν σε αξία το 2010, φτάνοντας τα 918 εκατ. ευρώ. Μετά το 2010 ξεκίνησε η σταδιακή υποχώρηση, με την αξία της ελληνικής παραγωγής να χαμηλώνει στα 907 εκατ. ευρώ το 2011 και τα 825 εκατ. ευρώ το 2012. Εν συνεχεία σημείωσε μεγάλη αύξηση, φτάνοντας το 2013 στα 881 εκατ. ευρώ και τελικά τη διετία 2014 και 2015 έφτασε στα 941 εκατ. ευρώ με άνοδο 6,8%.

Οι εταιρείες αναλυτικά 

Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι συνολικές πωλήσεις των εταιρειών παραγωγής φαρμάκου στην Ελλάδα θα παρουσίαζαν νέο ρεκόρ το 2016, εάν δεν επιδρούσε καταλυτικά, το clawback μειώνοντας το συνολικό τζίρο. Παρά τη σημαντική επίπτωση του μέτρου, η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία κατάφερε να περιορίσει τις απώλειες τονώνοντας τις εξαγωγές, ενισχύοντας παράλληλα και το προϊοντικό της χαρτοφυλάκιο, με εισαγόμενα σκευάσματα. Συνολικά φέτος οι ελληνικές βιομηχανίες εκτιμάται ότι έκλεισαν με τζίρο της τάξης των 1,58 δις. ευρώ με το περίπου 1/3 των πωλήσεων, να αφορούν εξαγόμενα σκευάσματα.

Τα παραπάνω προκύπτουν από την ανάλυση των οικονομικών στοιχείων μια σημαντικής μερίδας φαρμακοβιομηχανιών που δημοσιοποίησε στοιχεία για τη χρήση 2016. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των οικονομικών μεγεθών, από 22 παραγωγικές επιχειρήσεις φαρμάκων, ο συνολικός κύκλος εργασιών αυξήθηκε στα 1.423 εκατ. ευρώ έναντι 1.363 εκατ. ευρώ το 2015.

Την ίδια περίοδο τα κέρδη των εν λόγω εταιρειών εμφανίζονται μειωμένα στα 63 εκατ. ευρώ από 83 εκατ. ευρώ. Στη διαμόρφωση των συνολικών κερδών, ως «βαρίδι» επέδρασε η εταιρεία Φαρμάρ η οποία σημείωσε ζημιές 12,8 εκατ. ευρώ το 2016 έναντι κερδών της τάξης των 9 εκατ. ευρώ το 2015, επηρεάζοντας τη συνολική εικόνα του κλάδου.

Ακόμη θα πρέπει να τονιστεί ότι όσον αφορά τον κύκλο εργασιών, αναφερόμαστε στις «καθαρές» πωλήσεις, δηλαδή το σύνολο των εσόδων μετά την αφαίρεση του clawback. Υπενθυμίζεται ότι το 2016 είχαμε και ρεκόρ επιστροφών clawback, γεγονός που σημαίνει πως σημειώθηκε παράλληλα και ρεκόρ πωλήσεων από το σύνολο των 40 περίπου φαρμακοβιομηχανιών της χώρας, καθώς αν δεν υπήρχε το μέτρο, θα εμφάνιζαν συνολικά έσοδα άνω του 1,7 δισ. ευρώ.

Μάλιστα θα ξεπερνούσαν σε αξία και το 2009 όπου οι συνολικές πωλήσεις των φαρμακοβιομηχανιών σημείωσαν κύκλο εργασιών στο 1,65 δισ. ευρώ.

Όπως επισημαίνεται από την Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας, στην Ελλάδα υπάρχουν 27 παραγωγικές μονάδες, με τις 10 μεγαλύτερες εταιρείες να απασχολούν πάνω από 600 εργαζόμενους η κάθε μία. Όλες οι εταιρείες εξάγουν σε πάνω από 85 χώρες.

Οι ελληνικές εταιρείες υλοποιούν το 90% των νέων συνολικών επενδύσεων στο φάρμακο αν και έχουν μόλις το 22% του συνολικού τζίρου στην ελληνική φαρμακευτική αγορά. Κάθε χρόνο, δε, επενδύονται πάνω από 30 εκατ. ευρώ τα τελευταία χρόνια από τις ελληνικές εταιρείες.

Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των παραγωγικών μονάδων σε σχέση με την οικονομική δομή της χώρας αποτελεί μια σημαντική επιτυχία για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία. Συμπληρώνοντας ότι το 45% των συσκευασιών που διακινούνται στα ελληνικά φαρμακεία και νοσοκομεία, παράγονται σε ελληνικά εργοστάσια, με το 16% να είναι ελληνικής ιδιοκτησίας και τα υπόλοιπα ανήκουν σε ξένες εταιρείες που παράγουν σε τοπικές μονάδες. 

Μεγάλες ευκαιρίες και προοπτικές 

Σύμφωνα με την ΠΕΦ, υπάρχουν τρεις μεγάλες ευκαιρίες για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία, οι οποίες θα πρέπει να αξιοποιηθούν τα επόμενα χρόνια:

• Πρώτον, η εκμετάλλευση της διαδικασίας της ταχείας και ταυτόχρονης αδειοδότησης σε διαφορετικά κράτη-μέλη, την οποία παρέχει το νομικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), καθώς και της δυνατότητας ταχύτερης κυκλοφορίας σε αγορές τρίτων χωρών φαρμάκων που έχουν λάβει την έγκριση ενός κράτους της Ε.Ε.
• Δεύτερον, η αξιοποίηση του σημαντικού πλεονεκτήματος που προσδίδει στο ελληνικό φάρμακο η αναγνώριση του σήματος (branding) και της ποιότητάς του σε τρίτες χώρες.
• Τρίτον, η δυνατότητα που δίνεται πλέον στις φαρμακευτικές εταιρείες, βάσει της συμφωνίας Ε.Ε. - ΗΠΑ για την αμοιβαία αναγνώριση των παραγωγικών μονάδων (EU-US Good Manufacturing Practice Agreement), να εξάγουν ευκολότερα τα φάρμακά τους στην αγορά των ΗΠΑ, ανοίγοντας νέους εμπορικούς ορίζοντες για τις ελληνικές εταιρείες παραγωγής φαρμάκων.