Υπό την αιγίδα του Πρόεδρου της Δημοκρατίας η Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία CANTO ΜΕDITERRANEO, σε συνεργασία με κορυφαίους Καθηγητές της αστροφυσικής, της αστρονομίας, των μαθηματικών, της παλαιογραφίας και άλλων συναφών επιστημόνων των Πανεπιστημίων της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, Μακεδονίας και άλλων Πανεπιστημίων του εξωτερικού παρουσιάζει, σε παγκόσμια πρεμιέρα, το ντοκιμαντέρ του Νίκου Παπακώστα με τίτλο «Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων - Αφηγήσεις».
Την εκδήλωση, που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 30 Μαρτίου, στις 7 το απόγευμα, στο Ίδρυμα «Αικατερίνης Λασκαρίδη» (2ας Μεραρχίας 36 και Ακτή Μουτσοπούλου, Πειραιάς), θα τιμήσει με την παρουσία του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλοπούλος.
Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων
Την άνοιξη του 1900, σφουγγαράδες από τη Σύμη με το μηχανοκάικο «Καλλιόπη» και καπετάνιο τον Φώτη Λινδιακό, το ντεπόζιτο ή δίστηλο καΐκι «Ευτέρπη» με καπετάνιο τον Δημήτρη Κοντό και ένας «αχραρμάς» δηλαδή μια φορτηγίδα συνοδείας, αποφάσισαν να προφυλαχθούν, από δυνατή καταιγίδα, στον απάνεμο όρμο «Ποταμός» του νησιού των Αντικυθήρων. Αυτό συνέβη στη διάρκεια του ετήσιου ταξιδιού τους με τα σφουγγαράδικα τους προς τις ακτές της Βόρειας Αφρικής. Εκεί στα παράλια του νησιού των Αντικυθήρων άρχισαν καταδύσεις, τόσο για να μαζέψουν σφουγγάρια, όσο και, όπως πολλοί ισχυρίζονται, για να συγκεντρώσουν θαλασσινά για τη διατροφή τους.
Στη διάρκεια των καταδύσεων αυτών ο δύτης Ηλίας Λυκοπάντης ή Σταδιάτης, αντελήφθη, όταν έφτασε στα 45 μέτρα βάθος, ότι βρισκόταν πάνω από ένα αρχαίο ναυάγιο. Αναδύθηκε αμέσως για να το αναφέρει στους άλλους συντρόφους του λέγοντας τους ότι βρήκε «μια χέρα». Αμέσως και για να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία καταδύθηκε και ίδιος ο καπετάν Δημήτρης Κοντός, ο οποίος και επέστρεψε κρατώντας ένα χέρι από μπρούντζινο άγαλμα, που όπως διαπιστώθηκε προέρχεται από το άγαλμα που ονομάστηκε αργότερα «Ο φιλόσοφος των Αντικυθήρων».
Συνέχισαν το εξάμηνο ταξίδι τους στην Τυνησία και όταν επέστρεψαν στην τουρκοκρατούμενη τότε Σύμη, ανέφεραν το γεγονός στις Ελληνικές αρχές με την βοήθεια του συντοπίτη τους καθηγητή της αρχαιολογίας Αντωνίου Οικονόμου. Η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, που ήταν υπεύθυνο για τις αρχαιότητες, έδειξε αμέσως μεγάλη σημασία και ενδιαφέρον για την πληροφορία και με τη βοήθεια του βασιλικού, τότε, πολεμικού ναυτικού οργάνωσε μια μεγάλη επιχείρηση εναλίων ανασκαφών στο ναυάγιο καλώντας τους ίδιους σφουγγαράδες να συνεργαστούν στις οργανωμένες πλέον έρευνες.
Έτσι τον χειμώνα του 1900 έως το καλοκαίρι του 1901 επανήλθαν στο χώρο του ναυαγίου και ανέλκυσαν ένα μεγάλο αριθμό έργων τέχνης και μάλιστα χωρίς να πάρουν καμιά αμοιβή. Ούτε καν τα μεροκάματα τους. Στις ενάλιες αυτές ανασκαφές πήραν μέρος το οπλιταγωγό «Μυκάλη», αρκετά άλλα πλοία και μια φορτηγίδα, είκοσι δύο Σημειακοί δύτες και ναύτες καθώς και ένα Ιταλός που πραγματοποιούσαν αρκετές καθημερινές καταδύσεις.
Επιστημονικός σύμβουλος του ντοκιμαντέρ είναι ο σπουδαίος αστροφυσικός Ξενοφώντας Μουσάς που εθελοντικά πρόσφερε τη γνώση και την εμπειρία του για τη δημιουργία ενός αξιόπιστου έργου τεκμηρίωσης.
Στη διάρκεια των ενάλιων ανασκαφών, με πρωτόγονα μέσα φυσικά, συνέβη ο ξαφνικός θάνατος ενός δύτη και η παράλυση από τη νόσο των δυτών δύο άλλων σφουγγαράδων. Αυτό ανάγκασε τους υπεύθυνους να σταματήσουν την επιχείρηση ανέλκυσης των υπολοίπων αρχαιολογικών θησαυρών, που μετέφερε το ναυαγισμένο πλοίο. Ένα πλοίο πολύ μεγάλων διαστάσεων (πενήντα περίπου μέτρων) και εξαιρετικής κατασκευής, αφού όπως διαπιστώθηκε ήταν επενδεδυμένο με πλάκες μολύβδου. Έτσι για πάνω από εβδομήντα χρόνια δεν έγινε άλλη προσπάθεια ενάλιων ανασκαφών.
Στις 17 Μαΐου 1902, ο πρώην υπουργός παιδείας και μαθηματικός Σπυρίδων Στάης έκανε μια σημαντική ανακάλυψη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στην Αθήνα. Εξετάζοντας τα έργα που ανελκύθηκαν, παρατήρησε ένα σκουριασμένο μπρούντζινο αντικείμενο ήταν ενεπίγραφο και έφερε ενσωματωμένο γρανάζι.
Ήταν το αντικείμενο που έγινε γνωστό ως «μηχανισμός ή αστρολάβος των Αντικυθήρων», ο οποίος αρχικά θεωρήθηκε ότι ήταν κάποιο παλιό ρολόι. Όμως οι αρχαιολόγοι, οι μηχανικοί και οι ναυτικοί που το εξέτασαν κατάλαβαν ότι πρόκειται για κάποιο διαφορετικό και μοναδικό αρχαίο αστρονομικό όργανο μεγάλης αξίας, πράγμα που επιβεβαιώθηκε πολλά χρόνια αργότερα.
Μετά από 75 χρόνια ο Γάλλος αξιωματικός Ζακ Υβ Κουστό και συγκεκριμένα το φθινόπωρο του 1976, με τον υπερσύγχρονο εξοπλισμό του προσπάθησε και κατάφερε και να ανελκύσει ακόμα περισσότερα έργα τέχνης. Αυτή ήταν και η δεύτερη επίσκεψη του Κουστό στο χώρο του ναυαγίου με το σκάφος «Καλυψώ», αφού η πρώτη έγινε το 1958.
Οι ενάλιες ανασκαφές ξεκίνησαν και πάλι το 2011 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα με την ενίσχυση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδου (ΙΑΛ). Στους χώρους του Ιδρύματος πραγματοποιήθηκαν εξαιρετικά εκπαιδευτικά προγράμματα με θέμα τον μηχανισμό.
Τα τρία τελευταία χρόνια παρουσιάστηκαν σε εξαιρετικές εκθέσεις στο (ΙΑΛ) τα νέα συγκλονιστικά ευρήματα από τον χώρο του ναυαγίου των Αντικυθήρων και είχαμε την τύχη να διαθέτουμε σπουδαία και μοναδικά πλάνα καθώς και μια εξαιρετική συνέντευξη της προϊσταμένης της Εφορείας Εναλίων ανασκαφών κ. Αγγελικής Σίμωσι που εντάχθηκε στο ντοκιμαντέρ «Μηχανισμός των Αντικυθήρων - Αφηγήσεις».
Βιογραφικό του σκηνοθέτη
Ο Νίκος Παπακώστας είναι συνθέτης, ποιητής και σκηνοθέτης. Κατάγεται από την ορεινή Άρτα και μεγάλωσε στην Αθήνα. Το βασικό όργανο του είναι η κιθάρα και έχει συνεργαστεί σε παλιές η πρόσφατες συναυλίες αλλά και δισκογραφικά με πολλούς Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες. Επίσης, έχει συνεργαστεί με πολλούς Έλληνες ηθοποιούς.
Η μουσική του κινείται σε πολλά επίπεδα. Από την παραδοσιακή ελληνική μουσική μέχρι τη τζαζ και το μπλουζ και χαρακτηριστικό του είναι το εντελώς διαφορετικό ύφος και χρώμα σε κάθε νέα του δουλειά. Έχει γράψει μουσική και κείμενα για θεατρικές παραστάσεις, ταινίες μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ και έχει σκηνοθετήσει και πολλές από αυτές. Η δισκογραφία του ξεπερνά τα δεκαπέντε ολοκληρωμένα άλμπουμ στην Ελλάδα και το εξωτερικό και πολλά από αυτά έχουν δημοσιευτεί σε γνωστά περιοδικά της παγκόσμιας μουσικής σκηνής.
Ο Νίκος Παπακώστας, πέρα από μουσικά του έργα, έχει εκδώσει τρία βιβλία, έχει σκηνοθετήσει θεατρικές παραστάσεις και έχει δημιουργήσει πολιτιστικά ντοκιμαντέρ. Συνεργάζεται με την ελληνική τηλεόραση στο Λονδίνο καθώς και διάφορες διεθνείς ιστοσελίδες. Το ποιητικό του έργο είναι επίσης ευρύ. Έχει γράψει στίχους για πολλά τραγούδια που μελοποίησε ο ίδιος, λιμπρέτα για ορατόρια, όπως το REQUIEM MEDITERRANEO, που ανέβηκε από την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, καθώς και ποιητικές αποδόσεις αρχαίων κειμένων, όπως η «ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ», που ανέβηκε με θεατρική μορφή σε πολλά θέατρα της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού. Επίσης, έχει εκδοθεί η μονογραφία του για το Σμυρναίικο τραγούδι με τίτλο «Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ» και πρόσφατα κυκλοφορεί σε βιβλίο και η ποιητική συλλογή του «Εμμέτρως» από τις εκδόσεις «Πολιτιστική δράση- ΕΜΣΕ»
Είναι μέλος των Ενώσεων Συνθετών και Στιχουργών της Γαλλίας και της Ιταλίας, καθώς και πολλών οργανώσεων της παγκόσμιας ανεξάρτητης μουσικής σκηνής και για πέντε περίπου χρόνια, Γραμματέας της Ένωσης Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών Ελλάδας (ΕΜΣΕ).
Πληροφορίες
Η είσοδος στην εκδήλωση είναι ελεύθερη. Για κράτηση θέσεως, είτε τηλεφωνικά, είτε μέσω e-mail, επικοινωνήστε: CANTO MEDITERRANEO τηλ. 6976 355443, email [email protected] Η ώρα προσέλευσης είναι από τις 18:00 έως και 18:40.
naftemporiki.gr
