Ιδρύεται, μετά και την ψήφιση της σχετικής διάταξης στη Βουλή, το Ινστιτούτο Αστροφυσικής, το μοναδικό στην Ελλάδα και το οποίο θα ενταχθεί στην οικογένεια του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), αποτελώντας το έβδομο Ινστιτούτο του.
Το Ινστιτούτο αποτελεί τη μετεξέλιξη των δραστηριοτήτων Αστροφυσικής που λαμβάνουν χώρα εδώ και πολλά χρόνια στην Κρήτη από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ, και σκοπό έχει να προάγει την έρευνα στον τομέα της Αστροφυσικής με όρους αριστείας και καινοτομίας και να αποτελέσει μία κρίσιμη παράμετρο για την ισότιμη συμμετοχή της χώρας στην αλματώδη ανάπτυξη αυτού του τομέα έρευνας διεθνώς, αλλά και στην προσέλκυση αξιόλογων Ελλήνων επιστημόνων του εξωτερικού.
Η πρόταση δημιουργίας του Ινστιτούτου Αστροφυσικής (ΙΑ) υποστηρίχθηκε ένθερμα από το αρμόδιο Υπουργείο, Το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας και την Περιφέρεια Κρήτης.
Κύριο κορμό του Ινστιτούτου θα αποτελέσει η Ομάδα Αστροφυσικής Κρήτης που απαρτίζεται από πέντε εν ενεργεία συνεργαζόμενους με το ΙΤΕ, Καθηγητές του Πανεπιστημίου Κρήτης, έναν Ερευνητή του ΙΤΕ και επτά μεταδιδακτορικούς ερευνητές. Η Ομάδα έχει εντυπωσιακές ακαδημαϊκές επιδόσεις τόσο στον ελληνικό όσο και στον ευρωπαϊκό χώρο καθώς οι ανταγωνιστικές ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις από το 2008 μέχρι σήμερα από MARIE CURIE και ERC ανέρχονται σε 5 εκατομμύρια ευρώ.
Ο κ. Νεκτάριος Ταβερναράκης
Σε αυτά προστίθενται και άλλες χρηματοδοτήσεις από πηγές εκτός και εντός Ελλάδος ενώ η ίδρυση του ΙΑ θα μεγιστοποιήσει την επιτυχή διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων από πηγές όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) και τα Ευρωπαϊκά Ανταγωνιστικά Προγράμματα.
Οι βασικές ερευνητικές υποδομές για τη λειτουργία και την επιτυχημένη πορεία του Ινστιτούτου Αστροφυσικής λειτουργούν ήδη στην Κρήτη, στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα, που ιδρύθηκε το 1986 από κοινού από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Max-Planck Institut für Extraterrestrische Physik της Γερμανίας.
Το Αστεροσκοπείο βρίσκεται στην περιοχή του Ψηλορείτη (Δήμος Ανωγείων) σε υψόμετρο 1750 μέτρων και διακρίνεται για τις εξαιρετικές συνθήκες παρατήρησης που προσφέρει. Η ευκρίνεια της ατμόσφαιρας στον Σκίνακα είναι η καλύτερη που μέχρι σήμερα έχει μετρηθεί σε αστεροσκοπείο της Ευρωπαϊκής Ηπείρου.
Ο κ. Γιάννης Παπαμαστοράκης
Το κύριο τηλεσκόπιο των 1.3 μέτρων είναι εξοπλισμένο με τα πλέον σύγχρονα αστρονομικά όργανα. Ήδη έχουν δημοσιευθεί 200 εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά με κριτές, βασισμένες σε αποτελέσματα από την ανάλυση παρατηρήσεων του Αστεροσκοπείου Σκίνακα.
Οι ερευνητικές προοπτικές του ΙΑ διαγράφονται λαμπρές, ιδιαίτερα μετά και την απόκτηση του πολωσιμέτρου PASIPHAE, το οποίο ήδη βρίσκεται στο στάδιο της κατασκευής με χορηγία ύψους 1,3 εκατ. ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Δεκαπέντε κορυφαίοι Αστροφυσικοί του πλανήτη (μεταξύ αυτών δύο Νομπελίστες), αναφέρονται σε επιστολές τους με τα πλέον ενθουσιώδη λόγια στις προοπτικές της Ελλάδος να διαδραματίσει παγκοσμίως πρωταγωνιστικό ρόλο σε περιοχές αιχμής της Αστροφυσικής.
Σχετικά με την ίδρυση του Ινστιτούτου Αστροφυσικής, ο πρόεδρος του ΙΤΕ Καθηγητής Νεκτάριος Ταβερναράκης ανέφερε ότι «θα δώσει στην Ελλάδα το συγκριτικό πλεονέκτημα ώστε να αποκτήσει περίοπτη θέση στην Ευρώπη, και σε αυτόν τον ερευνητικό τομέα. Για το ΙΤΕ αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία και επιδίωξη πολλών ετών, καθώς και ένα σημαντικό βήμα για τον επαναπατρισμό κορυφαίων επιστημόνων».
«Το Ινστιτούτο Αστροφυσικής είναι ένα σημαντικό απόκτημα τόσο για το ΙΤΕ όσο και για το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η αγαστή συνεργασία μεταξύ των δυο Ιδρυμάτων έφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα» δήλωσε ο κ. Νίκος Κυλάφης, Ομότιμος Καθηγητής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και Συνεργαζόμενος Ερευνητής του ΙΤΕ.
«Σήμερα είναι μια μεγάλη μέρα για την Ελληνική επιστήμη – μία λαμπρή μέρα για την Κρήτη» ανέφερε σε δήλωσή του ο κ. Γιάννης Παπαμαστοράκης, Ομότιμος Καθηγητής Αστροφυσικής του Πανεπιστήμιου Κρήτης και Συνεργαζόμενος Ερευνητής του ΙΤΕ, Ιδρυτής του Αστεροσκοπείου του Σκίνακα.
