Ξεκινά σήμερα η πενθήμερη επίσκεψη του προέδρου της Κομισιόν στα Δυτικά Βαλκάνια. Μια μελλοντική ένταξή τους στην Ε.Ε. με διασφάλιση σταθερότητας και ευημερίας συνοδεύεται επίσης από δεσμεύσεις για ριζικές μεταρρυθμίσεις.
Από την Κυριακή μέχρι την ερχόμενη Τετάρτη ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ θα βρίσκεται σε έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που θέλουν να προσχωρήσουν στην Ε.Ε.: την ΠΓΔΜ, την Αλβανία, τη Σερβία, το Μαυροβούνιο, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κοσσυφοπέδιο. Με την επίσκεψη ο Γιούνκερ αυτή θέλει να «ενθαρρύνει» τις χώρες αυτές.
Στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τη διεύρυνση της ΕΕ που αποφασίστηκε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέφερε για πρώτη φορά συγκεκριμένη ημερομηνία ένταξης νέων χωρών μελών στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Και ως τέτοια ανέφερε το 2025.
«Οιονεί δώρο» στα Βαλκάνια
Η ημερομηνία αυτή βέβαια δεν πρέπει να εκληφθεί κατά κυριολεξία, ότι δηλαδή σε επτά χρόνια όλες οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων θα ενταχθούν στην Ε.Ε.. Είναι ενδεικτική και έχει ως στόχο την ενθάρρυνση των χωρών αυτών, είπε ο πρόεδρος της Κομισιόν πριν ξεκινήσει το ταξίδι του.
Οι έξι κυβερνήσεις των χωρών αυτών θα κληθούν πρώτα να φέρουν εις πέρας σειρά ριζικών μεταρρυθμίσεων στην κατεύθυνση της εμπέδωσης των αρχών του κράτους δικαίου, της καταπολέμησης της διαφθοράς, της διασφάλισης της ανεξαρτησίας των ΜΜΕ, της βελτίωσης της οικονομίας αλλά και των διπλωματικών σχέσεων με τις υπόλοιπες γειτονικές χώρες. Μόνο όταν πληρωθούν όλα τα απαιτούμενα κριτήρια θα είναι δυνατή η ένταξή τους στην Ε.Ε., επισημαίνουν αξιωματούχοι της Κομισιόν. Η θέληση της Ε.Ε. να δεχθεί αυτές τις χώρες στους κόλπους της είναι δεδομένη κι έτσι τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν πλέον μια πραγματική προοπτική ευρωπαϊκής πορείας.
Λίγο πριν την αναχώρησή του Ζαν Κλoντ Γιούνκερ για την βαλκανική του περιοδεία ο επίτροπος Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν έκανε επίσης ένα «οιονεί δώρο» στις χώρες αυτές δηλώνοντας ότι σύντομα μπορούν να ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Το καλοκαίρι, δήλωσε ο Γ. Χαν, θα μπορούσε ενδεχομένως να ληφθεί απόφαση για μια πιο συγκεκριμένη ημερομηνία. Μέχρι στιγμής επίσημες διαπραγματεύσεις έχουν ξεκινήσει μόνο με τη Σερβία και το Μαυροβούνιο. Το μικρό Μαυροβούνιο, που ήδη αποτελεί μέλος του ΝΑΤΟ, έχει σημειώσει μάλιστα τη μεγαλύτερη πρόοδο.
«Πρόκειται για 18 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, μιας περιοχής που εξακολουθεί να βρίσκεται σε εύθραυστη κατάσταση. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να δοθεί σε αυτές τις χώρες και στους ανθρώπους τους μια προοπτική», είπε χαρακτηριστικά ο Γ. Χαν παρουσιάζοντας τη νέα ευρωπαϊκή πολιτική για τα Βαλκάνια.
Άλυτα προβλήματα από το παρελθόν
Δίχως αμφιβολία στο βαλκανικό του ταξίδι ο Γιούνκερ θα έρθει αντιμέτωπος με τις χρόνιες διενέξεις που εξακολουθούν να ταλανίζουν τις βαλκανικές χώρες. Το πιο δύσκολο κομμάτι του βαλκανικού παζλ είναι αυτή τη στιγμή το Κοσσυφοπέδιο. Η περιοχή αυτή έχει παραιτηθεί από τις ένοπλες διαμάχες με τη Σερβία, ωστόσο δεν αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητο κράτος από όλες τις χώρες της Ε.Ε. και φυσικά από τη Σερβία. Προϋπόθεση ωστόσο για την ένταξη στην Ε.Ε. τόσο της Σερβίας όσο και του Κοσσυφοπεδίου είναι η επίλυση των μεταξύ τους διαφορών.
Ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς προσπαθεί να πείσει εδώ και καιρό τους συμπατριώτες του να συμφωνήσουν στην αναγνωριση του Κοσσυφοπεδίου ως κράτος. «Αν θέλουμε ένα μέλλον στην ΕΕ, θα πρέπει να πληρώσουμε το τίμημα για ένα κομμάτι του παρελθόντος», δήλωσε ο ίδιος πριν από δύο εβδομάδες κατά την επίσκεψή του στις Βρυξέλλες. Οι Βρυξέλλες εδώ και πολλά χρόνια προσπαθούν να μεσολαβήσουν για την εξεύρεση λύσης μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, δίχως όμως αποτέλεσμα.
Όμως δεν είναι μόνο το θέμα του Κοσσυφοπεδίου που θα απασχολήσει τον πρόεδρο της Κομισιόν. Και το θέμα των «ανοιχτών λογαριασμών» μεταξύ Κροατίας, που είναι ήδη μέλος της ΕΕ, και Σερβίας, που αποτελούν κατάλοιπα του μεταξύ τους πολέμου θα βρεθεί και πάλι στο επίκεντρο των συνομιλιών. Όπως και το θέμα των μειονοτήτων στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
«Υπομονή» θα ζητήσει ο Γιούνκερ από τις βαλκανικές χώρες
«Στο ταξίδι αυτό θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε και να καταστήσουμε σαφές για ποιους λόγους τα προβλήματα του παρελθόντος πρέπει να επιλυθούν, αλλιώς θα χάσουμε περιττό χρόνο», ανέφερε πριν λίγες μέρες ο επικεφαλής της Κομισιόν, θέλοντας να εξηγήσει το ρόλο του στα Βαλκάνια τη δεδομένη στιγμή. Τόνισε όμως επίσης ότι στην Ευρώπη χρειάζεται οι υποψήφιες χώρες να έχουν υπομονή. «Η συμφωνία μεταξύ της Γερμανίας και του Λουξεμβούργου για την άρση των συνεπειών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου κράτησε 45 χρόνια», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ζ. Κλ. Γιούνκερ, ο οποίος διετέλεσε επίσης πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η πρόθεση της Κομισιόν είναι να ξεκινήσει την άνοιξη και ως τις αρχές του φθινοπώρου η κατάστρωση ενός «οδικού χάρτη» για καθεμιά από τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, όπου θα περιγράφονται και οι επιμέρους ιδιαιτερότητες. Κρίσιμη θα είναι επίσης η Σύνοδος Κορυφής για τα Βαλκάνια που θα διεξαχθεί τον Μάιο στη Σόφια στο πλαίσιο της Βουλγαρικής Προεδρίας στην Ε.Ε.. Οι επόμενοι μήνες θα είναι, λοιπόν, κρίσιμοι για το ευρωπαϊκό μέλλον των έξι χωρών αλλά και τους ευρύτερους συσχετισμούς στην περιοχή των Βαλκανίων.
