Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του κορυφαίου Σουηδού σκηνοθέτη Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, το σπουδαίο έργο του, «Φθινοπωρινή σονάτα», παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη, στο Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας.
Το έργο στοχάζεται για την αγάπη, πλάθοντας δύο χαρακτήρες υποδείγματα. Δύο χαρακτήρες που είναι δύο κόσμοι εκ διαμέτρου αντίθετοι. Μάνα και κόρη. Η κόρη της οποίας είναι εύκολο να αγαπήσει και δύσκολο να αγαπηθεί και η μάνα της οποίας είναι εύκολο να αγαπηθεί και δύσκολο να αγαπήσει. Η ηθοποιός Μπέττυ Αρβανίτη ενσαρκώνει αυτή τη μάνα, τη Σαρλότ, και μας μιλά για την παράσταση, για τον ρόλο της και για τη δύσκολη καθημερινότητά μας.
Τι πραγματεύεται ο Μπέργκμαν στη «Φθινοπωρινή Σονάτα»; «Μέσα στα μεγάλα θέματα του Μπέργκμαν, είναι και το θέμα του ανθρώπινου ψυχισμού και πώς αυτό διαμορφώνεται μέσα από τις σχέσεις. Ο άλλος είναι πάντα καθρέφτης και, συνειδητά ή και ασυνείδητα, συνήθως ασυνείδητα, μπορεί να ορίσει ή και να καθορίσει τον άλλον. Στο συγκεκριμένο έργο, έχουμε τη σχέση μάνας - κόρης. Αλλά δεν σταματάει εκεί, μπαίνει το θέμα της αγάπης και τι σημαίνει, πώς μεταφράζεται, δηλαδή, από τον καθένα. Το θέμα της ευθύνης και πώς λειτουργεί κανείς απέναντί της. Πόσο μπορεί κανείς να αντέξει την αλήθεια του και πόσα ψέματα ή υπεκφυγές εφευρίσκει. Ο Μπέργκμαν, πάρα πολύ ανάγλυφα, αποτυπώνει το πόσο δύσκολη δουλειά είναι η αυτογνωσία, η κατάδυση στα μύχια κίνητρά μας κι αν αυτό είναι ποτέ εφικτό».
Ποιες είναι οι κεντρικές γραμμές της σκηνοθετικής προσέγγισης του Άρη Τρουπάκη;
«Δεν μπορώ να απαντήσω αντ’ αυτού. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι όλοι μαζί προσπαθούμε να ξεκλειδώσουμε αυτό το σπουδαίο έργο με τη μεγαλύτερη δυνατότητα της αλήθειας που διαθέτουμε».
Μιλήστε μας για τη Σαρλότ. «Η Σαρλότ είναι σπουδαία καλλιτέχνις και καθόλου σπουδαία μητέρα. Τραυματισμένη και η ίδια, έχει ταλέντο στη μουσική, αλλά καθόλου στη ζωή. Μπορεί εύκολα να γίνεται καταστροφική για τους γύρω της, χωρίς να το συνειδητοποιεί. Δεν μπορεί ν’ αντέξει οτιδήποτε την πληγώνει και βρίσκεται σε μια συνεχή απόδραση. Φεύγει και αποφεύγει. Από την άλλη μεριά, έχει στιγμές που λέει τις μεγαλύτερες αλήθειες με την απλότητα του παιδιού. Είναι σίγουρα ανεύθυνη. Τη μόνη ευθύνη που έχει νιώσει βαθιά είναι απέναντι στην τέχνη της».
Ποιο θεωρείτε ως το σημαντικότερο ελάττωμα του χαρακτήρα της;
«Την πλευρά της ελαφρότητας και της εξωστρέφειάς της. Τον εγωκεντρισμό της, παρόλο που, έως ένα σημείο, μπορώ να τον καταλάβω».
Κάτι που αγαπάτε ή θαυμάζετε σε αυτήν;
«Την παιδικότητά της αγαπώ, παρόλο που κι αυτή, μέσα από τον παρορμητισμό της, μπορεί να γίνεται καταστροφική. Επίσης, το απρόβλεπτο του χαρακτήρα της, που την κάνει γοητευτική. Η Σαρλότ πιστεύω ότι ανήκει στο κοινό και εκεί είναι ταγμένη και αφοσιωμένη. Ήταν λάθος που έκανε οικογένεια, και για εκείνη και για τους άλλους. Είναι περιτριγυρισμένη από πλήθος, ενώ είναι απίστευτα μόνη. Τη θαυμάζω για το πάθος της στην τέχνη».
Θα προτείνατε σε μια μητέρα να παρακολουθήσει το έργο παρέα με την κόρη της;
«Νομίζω πως θα ήταν πολύ σημαντική εμπειρία για μια μητέρα και μια κόρη, είτε η σχέση τους άπτεται του έργου, είτε όχι. Πιστεύω ότι θα έχουν να συζητήσουν πάρα πολλά μετά την παράσταση. Σίγουρα, δεν θα είναι όλα ανώδυνα, θα είναι, όμως, σημαντικά. Ο Μπέργκμαν ξέρει τόσο καλά και βαθιά τον γυναικείο ψυχισμό, που νομίζω ότι φωτίζει πολύ καθαρά τα σκοτάδια της γυναικείας ύπαρξης, αλλά και όχι μόνο της γυναικείας».
Κάποιοι λένε πως «ό,τι δίνεις, παίρνεις». Ισχύει, άραγε, αυτό στην αγάπη; «Νομίζω πως ναι. Αν, βέβαια, το ζητούμενο είναι πράγματι η αγάπη και όχι η καμουφλαρισμένη κυριαρχία ή οποιοδήποτε άλλο ζητούμενο με άλλοθι την αγάπη. Οι λέξεις και πώς μεταφράζονται από τον καθένα μας είναι, επίσης, ένα μεγάλο θέμα που διαπραγματεύεται το έργο».
Κάποιες σκέψεις σας για τη δύσκολη ελληνική καθημερινότητα;
«Πάλι μέσα από το έργο, πιστεύω ότι, σήμερα, παρά ποτέ, χρειάζεται περισσότερη αυτογνωσία, περισσότερη προσοχή στη χρήση των λέξεων που έχουν φτάσει να μη σημαίνουν τίποτα, να μην έχουν το παραμικρό αντίκρισμα. Αυτά και άλλα πολλά διαποτίζουν τη δύσκολη ελληνική, και όχι μόνο, καθημερινότητα».
Μια ευχή σας για τη νέα χρονιά;
«Η χρονιά να είναι όσο γίνεται πιο πραγματικά Νέα».
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση από τα σουηδικά: Ζάννης Ψάλτης, σκηνοθεσία - μουσική επιμέλεια: Άρης Τρουπάκης, σκηνικά - κοστούμια: Ελένη Μανολωπούλου, σχεδιασμός φωτισμών: Αλέκος Αναστασίου, επιμέλεια κίνησης: Μαρία Αλβανού, treiler παράστασης: Χρήστος Δήμας, φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή. Παίζουν: Μπέττυ Αρβανίτη (Σαρλότ), Δέσποινα Κούρτη (Εύα), Δημήτρης Ήμελος (Πάστορ Βικτόρ).
Πληροφορίες
Θέατρο οδού Κεφαλληνίας: Κεφαλληνίας 16Α΄ - Κυψέλη, τηλ.: 210 8838727. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη και Κυριακή: 20.00, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο: 21.00. Τιμές εισιτηρίων: Τετάρτη και Πέμπτη: κανονικό: 12 ευρώ, φοιτητικό - ανέργων - ΑΜΕΑ: 10 ευρώ, 5 ευρώ, Παρασκευή και Κυριακή: κανονικό: 15 ευρώ, φοιτητικό - ανέργων - ΑΜΕΑ: 13 ευρώ, 5 ευρώ, Σάββατο: κανονικό: 18 ευρώ, φοιτητικό - ανέργων - ΑΜΕΑ: 13 ευρώ, 5 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμείο θεάτρου, ηλεκτρονικά: viva.gr.
