Του Μανώλη Μπαλτά,
δ/νων συμβούλου Re.De-Plan AE Consultants Μέλους του Συμβουλίου Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας Εφοδιαστικής
Στα καλά νέα της ημέρας πρέπει να καταγράψουμε τη θετική είδηση για την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης του ΟΛΘ, που πρόσφατα δόθηκε στη δημοσιότητα. Έτσι, μετά τον ΟΛΠ, που άλλαξε ριζικά το τοπίο του Πειραιά, η Θεσσαλονίκη παίρνει τη σειρά της και ακολουθούν και άλλα λιμάνια, κόμβοι και είσοδοι, όπως λέγονται, για την εκπλήρωση της στρατηγικής που θέλει τους λιμένες σε logistics hubs διεθνούς εμβέλειας.
Ήδη η Ηγουμενίτσα σχεδιάζει να υλοποιήσει το πρώτο Διχωρικό Εμπορευματικό Κέντρο Συνδυασμένων Μεταφορών. Θα χρειαστούν, βέβαια, μεγάλες ανακατατάξεις, τοπικές, περιφερειακές, εθνικές. Θα χρειαστούν νέες επενδυτικές και επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, αλλά και συνεργασίες και συστρατεύσεις όλων των εμπλεκομένων της δημόσιας και ιδιωτικής οικονομίας για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν περιγραφεί. Θα χρειαστεί, τέλος, η κατασκευή μεγάλων αλλά και μικρών τεχνικών υποδομών ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη, που έτσι και αλλιώς αναμένονται από τη ραγδαία ανάπτυξη της εφοδιαστικής αλυσίδας στη χώρα μας που δικαίως αναγνωρίστηκε ως ένας από τους εννιά δυναμικούς κλάδους της οικονομίας και καθημερινά δικαιώνει αυτή την αναγνώριση.
Η Ελλάδα ζει έναν σημαντικό παραγωγικό μετασχηματισμό που ξεκινάει από τη γεωπολιτική της θέση και επιβάλλεται από τις διεθνείς ανακατατάξεις (γεωπολιτικές, οικονομικές, μεταφορικές, καταναλωτικές) και τον διεθνή ανταγωνισμό. Για να αξιοποιήσει θετικά αυτόν τον μετασχηματισμό χρειάζεται δουλειά. Δουλειά στους θεσμούς και στις επιχειρήσεις. Είμαστε μπροστά σε μια ευκαιρία ικανή να διαμορφώσει κατάλληλες συνθήκες που θα διασφαλίσουν συνοχή και συλλογική ανάπτυξη. Που μπορεί να οδηγήσει σε ριζική ανάκαμψη περιοχών και δραστηριοτήτων που είχαν περιπέσει σε μαρασμό, π.χ., ναυπηγοεπισκευή, για λόγους που δεν θέλουμε να θυμόμαστε.
Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι αυτό που έγινε μέχρι σήμερα στην εφοδιαστική και τα logistics στη χώρα μας, οφείλεται στο δαιμόνιο του Έλληνα επιχειρηματία / επαγγελματία. Τώρα όμως αυτό έφτασε στα όριά του και είναι η ώρα της πολιτικής να δράσει. Να προχωρήσει πιο αποφασιστικά τα έργα μεταφορικής υποδομής και βελτίωσης της προσβασιμότητας που έχουν κατά καιρούς δημοσιοποιηθεί. Ιδίως δε όσον αφορά τις επιχειρήσεις να θεσμοθετήσει, να οργανώσει, να δώσει σάρκα και οστά στο Ν. 4302/2014 που «νομιμοποίησε» για πρώτη φορά την εφοδιαστική. Να σχεδιάσει και να υλοποιήσει μέτρα πολιτικής και κίνητρα υποστήριξης και ανάπτυξης αυτής της «αυτοδημιούργητης» επιχειρηματικότητας. Και αν δεν μπορεί να την «προικίσει» με εφόδια που την καθιστούν πρωταγωνιστή στο διεθνές περιβάλλον, τουλάχιστον ας άρει κάθε αρνητική πτυχή που την καθηλώνει. Ενδεικτικά και μόνο σημειώνεται:
- Πρέπει απαραίτητα να βρεθούν χρηματοδοτικά εργαλεία για την αντικατάσταση των πεπαλαιωμένων μεταφορικών μέσων της χώρας, γιατί σε λίγο αυτά που υπάρχουν δεν θα επιτρέπεται να εισέρχονται σε πόλεις και χώρες της Κεντρικής & Δυτικής Ευρώπης. Για να μην επεκταθεί και άλλο το φαινόμενο μεταφορικών μέσων ελληνικής ιδιοκτησίας και βουλγαρικής αδειοδότησης.
- Το δίκαιο αδειοδότησης των επιχειρήσεων της Εφοδιαστικής που θεσμοθετήθηκε πρόσφατα με το Ν. 4512/2018 επανέλαβε σχεδόν ταυτόσημα τις διατάξεις που είχαν ψηφιστεί με το Ν. 4442/2016. Επιβεβαιώθηκε η βούληση του νομοθέτη για την απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης της εφοδιαστικής, αλλά χάθηκε η ευκαιρία να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που στο μεταξύ είχαν εντοπιστεί, κυρίως για τις υφιστάμενες επιχειρήσεις. Έτσι, κυβέρνηση και συλλογικοί θεσμοί των επιχειρήσεων πρέπει να μπουν σε μία νέα θεσμική διαδικασία διαβούλευσης. Σ’ αυτή τη διαδικασία χρειάζεται εμβάθυνση για να φτάσουμε στην πραγματική απλοποίηση της αδειοδότησης. Η υποβολή γνωστοποίησης, αντί της έγκρισης άδειας λειτουργίας είναι ένα πρώτο επίπεδο απλοποίησης. Χρειάζεται, όμως, να καταργηθούν δεκάδες άσκοπα χαρτιά και ενέργειες, για να γίνει η γνωστοποίηση δυνατή, ασφαλής και οικονομικά εύλογη διοικητική πράξη για την επιχείρηση. Και βεβαίως χρειάζονται σημαντικά βήματα στις χρήσεις γης και στους βαθμούς όχλησης που πρέπει να καταργηθούν, κατατάσσοντας το επίπεδο όχλησης μέσω της περιβαλλοντικής αξιολόγησης και κατάταξης της επιχείρησης και μόνον.
- Σύμφωνα με τα προηγηθέντα, η εφοδιαστική αλυσίδα αναμένεται να εξελιχθεί σε δεσπόζουσα δύναμη ζήτησης χώρων εγκατάστασης. Το πλήθος και τα μεγέθη των υποδομών logistics που πρέπει να αναπτυχθούν στα επόμενα χρόνια, μόνο σε Επιχειρηματικά Πάρκα μπορούν να κατασκευαστούν. Με τον τρόπο αυτό, οι επιχειρήσεις της εφοδιαστικής θα καρπωθούν όλα τα κίνητρα και τα προνόμια των Επιχειρηματικών Πάρκων, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους και ταυτόχρονα θα τηρηθούν βασικοί κανόνες χωροταξικής ευνομίας, περιβαλλοντικής προστασίας. Είναι δε προφανές ότι οι ανάγκες των επιχειρήσεων της εφοδιαστικής σε Πάρκα, θα καλυφθούν σε υποδοχείς γενικής επιχειρηματικότητας, σε περιοχές και μεγέθη που συγκεντρώνουν το κατάλληλο επενδυτικό ενδιαφέρον και θα δημιουργήσουν το βέλτιστο περιβάλλον που θα συμπαρασύρει τη βιομηχανία σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Στο πλαίσιο αυτό, οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις «βελτίωσης» του Ν. 3982/2011 για ανάπτυξη Επιχειρηματικών Πάρκων, υπήρξαν χαμηλότερες των προσδοκιών των ενδιαφερομένων αλλά και της ίδιας της κυβέρνησης, σύμφωνα με τις σχετικές υποσχέσεις και διακηρύξεις που είχαν γνωστοποιηθεί. Χρειάζεται, επειγόντως, μία γενναία αναθεώρηση και βελτίωση του Ν. 3982/2011, σύμφωνα με σχετικές προτάσεις που έχουν δημοσίως κατατεθεί από φορείς και εκπροσώπους της επιχειρηματικότητας. Στο πλαίσιο αυτής της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας, επιβάλλεται να καταργηθούν οι ασάφειες και οι αντιθέσεις που διαπιστώνονται μεταξύ Ν. 3982/2011, Ν. 4302/2014 και άλλων συναφών νομοθετημάτων. Σκοπός είναι η δημιουργία ενός ενιαίου και σταθερού πλαισίου αναφοράς που θα ενθαρρύνει και θα διευκολύνει τη χωροθέτηση Επιχειρηματικών Πάρκων και την ανάπτυξη σχετικών επενδύσεων, από φορείς της δημόσιας και της ιδιωτικής οικονομίας ισότιμα. Σήμερα πια επιβάλλεται η εναρμόνιση των θεσμικών πλαισίων των Επιχειρηματικών Πάρκων, όλων των τύπων και όλων των γενιών, εις τρόπον ώστε ο νέος Ν. 3982/2011 να αφορά όλες τις επιχειρήσεις, υπάρχουσες και προς εγκατάσταση, με τα ίδια δικαιώματα, υποχρεώσεις και κίνητρα. Οι, ούτως ή άλλως, ελάχιστοι πόροι του ΕΠΑνΕΚ για νέα Επιχειρηματικά Πάρκα, πρέπει επειγόντως να χρησιμοποιηθούν και επειδή δεν επαρκούν, να αυξηθούν όσο χρειάζεται ή να αναζητηθούν άλλοι τρόποι και μέσα. Το Ταμείο Υποδομών ίσως να είναι η λύση.
- Όλοι όσοι είχαμε την ευκαιρία να προσφύγουμε στο Επιχειρησιακό Σχέδιο Ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων στην Ελληνική Επικράτεια, το οποίο εκπονήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας, διαπιστώσαμε τεράστιες αποκλίσεις από τα δεδομένα τις πραγματικής οικονομίας. Τεχνητοί διαχωρισμοί αναγκών τύπων Πάρκων (μεταποίηση, logistics), αντίθετη προς τις σχετικές θεσμικές προβλέψεις, «ακαδημαϊκές» μεθοδολογίες, κριτήρια και αναφορές σε οικονομικές δομές παλαιών δεκαετιών, οδήγησαν σε προτεινόμενες προτεραιότητες, μεγέθη και κόστος ανάπτυξης νέων Επιχειρηματικών Πάρκων στην Ελληνική Επικράτεια, που δύσκολα μπορούν να αιτιολογηθούν.
Ιδίως δε, σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις για τα Πάρκα Εφοδιαστικής, ο υπολογισμός των σχετικών μεγεθών στηρίζεται σε λαθεμένες εκτιμήσεις και υπολογισμούς φόρτου εφοδιαστικής, όπως πολλά εξειδικευμένα στελέχη του κλάδου σχολίασαν. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του ΣΥΝΔΔΕ&L, το συνολικό μέγεθος των 11.500 στρ. που προβλέπεται για ΕΠ Εφοδιαστικής στο σύνολο της χώρας, είναι εκτός πραγματικότητας. Στην ίδια ανακοίνωση, σχολιάζεται ο αποκλεισμός της Δυτικής Αττικής από τη δυνατότητα ανάπτυξης ΕΠ Εφοδιαστικής, όταν μάλιστα στην ίδια περιοχή, στην αχαρακτήριστη ζώνη Ασπροπύργου, υπάρχουν ήδη 4.000 στρ. άτυπης συγκέντρωσης επιχειρήσεων εφοδιαστικής και πλήθος άλλων επιχειρήσεων - μελών μας είναι εγκατεστημένες σε άτυπες συγκεντρώσεις στην Μάνδρα, στη Μαγούλα και άλλες περιοχές του Ασπροπύργου. Ανάλογα είναι και τα σχόλια του Συνδέσμου για τον αποκλεισμό πολλών περιοχών της Ελληνικής Επικράτειας από τη δυνατότητα ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων και τη χρηματοδότηση ανάλογων επενδυτικών σχεδίων, όπως ρητά περιγράφεται στο Επιχειρησιακό Σχέδιο, αν αυτό δεν αλλάξει, έστω και αν υπάρχουν άλλες διαβεβαιώσεις, μόνο προφορικά επί του παρόντος.
Όλοι έχουν συμφωνήσει για την ανάγκη ριζικής αναθεώρησης του Επιχειρησιακού Σχεδίου, πριν από τη θεσμοθέτησή του τον Μάιο του 2018, σύμφωνα με τη δέσμευση που έχει αναληφθεί στη δράση 43 στις 88 προαπαιτούμενες δράσεις της τελευταίας αξιολόγησης. Αναλυτικές και τεκμηριωμένες προτάσεις έχουν διατυπωθεί από τον ΣΕΒ, την ΚΕΕ, τον ΣΥΝΔΕΕ&L και αναμένεται η τελική θέση του Συμβουλίου Εφοδιαστικής. Προς το παρόν και στην τελευταία ανάρτησή του, στον ιστότοπο της ΓΓΒ, τίποτα δεν έχει αλλάξει. Ελπίζουμε να τηρηθούν οι υποσχέσεις.
