Της Ανθής Αγγελοπούλου
Νέους δρόμους στην πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου ανοίγουν οι εφαρμογές της Μοριακής Ιατρικής. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η καλύτερη κατανόηση των μοριακών και ανοσολογικών μηχανισμών παθογένεσης των κακοήθων νεοπλασμάτων και άλλων παθήσεων έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη και χρήση καινοτόμων φαρμακευτικών παραγόντων, οι οποίοι έχουν βελτιώσει σημαντικά την κλινική πορεία των ασθενών.
Επιπλέον, τα μοριακά τεστ νέας γενιάς τα οποία διενεργούνται και σε δημόσια εργαστήρια, όπως το Παθολογο-ανατομικό Εργαστήριο της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο Γουδί, μπορούν να δείξουν τις πιθανότητες να υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, ενώ συμβάλλουν στην επιλογή του καλύτερου εξατομικευμένου πλάνου παρακολούθησης και θεραπείας.
Όπως εξηγεί ο παθολόγος-ογκολόγος Μιχάλης Καραμούζης, αναπληρωτής καθηγητής στο Εργαστήριο Βιολογικής Χημείας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και πρόεδρος του Ινστιτούτου Μοριακής Ιατρικής και Βιοϊατρικής Έρευνας (ΙΜΒΕ), «τα μοριακά τεστ γίνονται πάνω στον όγκο αλλά και στο αίμα των ασθενών και αποκαλύπτουν αν υπάρχει κληρονομικότητα, ενώ μπορούν να μας κατευθύνουν στην καλύτερη θεραπεία κάθε ασθενούς εξατομικευμένα».
Όπως λέει, η εφαρμογή καινοτόμων θεραπειών έχει δημιουργήσει νέες προκλήσεις στην κλινική πράξη, όπως νέες ανεπιθύμητες ενέργειες και αύξηση του κόστους υγείας, ενώ οι ασθενείς έχουν αποκτήσει ισχυρή φωνή μέσω των οργανωμένων συλλόγων τους και διεκδικούν καλύτερη εφαρμογή και πρόσβαση στις νέες θεραπείες και την ένταξή τους σε αξιόπιστες κλινικές μελέτες.
Επίσης, η σημασία της πρόληψης στη συνολική υγεία αλλά και ειδικότερα στην καρκινογένεση είναι πλέον τεκμηριωμένη. Ειδικότερα, η επίδραση της διατροφής, της φυσικής δραστηριότητας αλλά και των εθιστικών παραγόντων στην ανάπτυξη κακοηθειών είναι σημαντική, ενώ η επίδραση μικροβίων και ιών, όπως ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), είναι πλέον επιβεβαιωμένη. Γι’ αυτό τον λόγο η υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής και η εφαρμογή προγραμμάτων προληπτικού πληθυσμιακού ελέγχου και πρόληψης (π.χ. εμβολιασμοί για τον HPV) είναι καταλυτικής σημασίας, καθώς μπορεί να σώσουν ζωές.
Η Μοριακή Ιατρική από το Εργαστήριο στην πράξη
Οι νεότερες εφαρμογές της Μοριακής Ιατρικής αποτελούν το θέμα επιστημονικής διημερίδας με θέμα «Η Μοριακή Ιατρική από το Εργαστήριο στην πράξη – Προκλήσεις και Ερωτήματα ΙΙ», που διοργανώνεται από το ΙΜΒΕ και θα διεξαχθεί 26-27 Ιανουαρίου στην Αίγλη Ζαππείου υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ.
Στην επιστημονική Διημερίδα συμμετέχουν όλες ανεξαιρέτως οι ειδικότητες που έχουν ως αντικείμενο τη θεραπεία των κακοήθων νεοπλασμάτων με βάση τις αρχές της Μοριακής Ιατρικής, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη νέα γενιά επιστημόνων.
Επειδή η έρευνα αποτελεί τη βάση κάθε νέας επιστημονικής εξέλιξης, θα παρουσιασθούν από προσκεκλημένους ομιλητές από τις Η.Π.Α., την Ευρώπη, το Ισραήλ και την Ελλάδα οι διεθνείς ερευνητικές κατευθύνσεις και οι μελλοντικές προοπτικές από την εφαρμογή της Μοριακής Ιατρικής και της ανοσοθεραπείας στην κλινική πράξη, οι οποίες είναι εξαιρετικά αισιόδοξες σχετικά με τη βέλτιστη θεραπεία των ασθενών με κακοήθη νεοπλάσματα.
Παράλληλα, σε συνεργασία με μέλη ΔΕΠ της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και με συντονιστή τον πρύτανη του ΕΚΠΑ, καθηγητή Μελέτιο-Αθανάσιο Δημόπουλο θα παρουσιασθούν οι μελλοντικοί εκπαιδευτικοί στόχοι για τους φοιτητές Ιατρικής και τους νέους ιατρούς.
«Στην εκδήλωση αυτή δίνεται η δυνατότητα διαδραστικής συζήτησης για τις νεότερες εξελίξεις και τις μελλοντικές προοπτικές μεταξύ των συμμετεχόντων όλων των ειδικοτήτων, που εμπλέκονται στη Μοριακή Ιατρική, δηλαδή στη θεραπεία με βάση τις μοριακές διαταραχές κάθε ασθενούς», εξηγεί ο κ. Καραμούζης και συμπληρώνει:
«Η πολυδιάστατη και δομημένη θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών, που διαγιγνώσκονται με προκαρκινικές βλάβες και κακοήθη νεοπλάσματα, είναι προαπαιτούμενο για το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Θα παρουσιασθούν νεότερες χειρουργικές τεχνικές που εκτελούνται πλέον και στην Ελλάδα, αλλά και τα αποτελέσματα κλινικών μελετών για νέα στοχευμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην εφαρμογή της ανοσοθεραπείας και τα εντυπωσιακά αποτελέσματα που έχει επιδείξει σε ορισμένες κατηγορίες ασθενών με συμπαγείς όγκους για τους οποίους παλαιότερα δεν υπήρχαν ιδιαίτερα αποτελεσματικές θεραπείες».
