Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Το 2008 η οικογένεια του ευρώ υποδεχόταν στους κόλπους της δύο «απρόθυμα», όπως σχολίαζαν τότε πολιτικοί παρατηρητές, μέλη: την Κύπρο και τη Μάλτα. Ο χαρακτηρισμός δεν είχε να κάνει με τη στάση των κυβερνήσεών τους, αλλά με τα αισθήματα της κοινής γνώμης, όπως αποτυπώνονταν στις δημοσκοπήσεις της εποχής.
Περίπου οι μισοί Κύπριοι και τουλάχιστον το 1/3 των Μαλτέζων αντιμετώπιζαν με σκεπτικισμό την υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος, φοβούμενοι παρενέργειες, όπως η εκτίναξη του πληθωρισμού, που θα αντιστάθμιζαν τα οφέλη.
Δέκα χρόνια μετά η συζήτηση στη νομισματική ένωση έχει και πάλι να κάνει με τους «απρόθυμους». Αυτοί δεν περιμένουν, όμως, στην πόρτα της εισόδου, αλλά λοξοκοιτούν κάποιες στιγμές την έξοδο ή επιδιώκουν να κλείσουν την πόρτα σε προτάσεις για βαθύτερη ενοποίηση.
Η συζήτηση για το εάν το ευρώ ωφέλησε την οικονομία ή ενέτεινε τις πιέσεις στα νοικοκυριά έχει φουντώσει στην Ιταλία, η οποία οδεύει σε κρίσιμες βουλευτικές εκλογές.
Δεν είναι χωρίς βάση. Σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, με εξαίρεση την ταλανιζόμενη Ελλάδα, η Ιταλία ήταν το μόνο κράτος-μέλος που είδε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους να συρρικνώνεται κατά 0,4% από το 1998 έως και το 2016. Και κάπως έτσι το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο για τη στάση της κοινής γνώμης απέναντι στο ευρώ έδειχνε πως μόνο το 41% των Ιταλών αποτιμά θετικά τον αντίκτυπό του.
Η συζήτηση διανθίζεται βέβαια με αρκετούς μύθους και λαϊκιστικές κορόνες, με αποτέλεσμα το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, που υπόσχεται δημοψήφισμα για Italexit, να διεκδικεί με αξιώσεις την πρωτιά στις εκλογές.
Απρόθυμους, για εντελώς διαφορετικούς λόγους, συναντάμε όμως και σε κράτη-μέλη όπως η Ολλανδία, η Σλοβακία ή ακόμη και η «ηγέτιδα» Γερμανία.
Ο σκεπτικισμός έχει πολλά πρόσωπα. Άλλοι γοητεύονται από τις φωνές που παρουσιάζουν το ευρώ ως πηγή κάθε δεινού, ξεχνώντας τα όσα έχει προσφέρει. Άλλοι απογοητεύονται από τις επίμονες ανισορροπίες μίας ένωσης, που έβαζε πάντα στο στόχαστρο τα ελλείμματα, αλλά άφηνε στο απυρόβλητο τα πλεονάσματα και από την απουσία κρίσιμων μηχανισμών, όπως ένας ενιαίος προϋπολογισμός, δημοσιονομικές μεταβιβάσεις, κοινή έκδοση χρέους ή ενιαίο δίχτυ ασφάλισης καταθέσεων. Και άλλοι τρομάζουν στην ιδέα ότι τα παραπάνω θα μπορούσαν να γίνουν μία ημέρα πράξη.
Το ερώτημα είναι ποιοι θα επικρατήσουν.
