«Καρότο και μαστίγιο» επιστρατεύει η Ε.Ε. απέναντι στην Τουρκία, χωρίς ωστόσο να διακόπτει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Όπως επισημαίνει η Deutsche Welle σε ανάλυσή της, η ισορροπία απέναντι στην Άγκυρα κατά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. ήταν δύσκολη: από τη μία πλευρά πολλά κράτη-μέλη, μεταξύ αυτών και η Γερμανία, ήθελαν να στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα στην Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που ολισθαίνει στον αυταρχισμό, αλλά από την άλλη πλευρά δεν ήθελαν να κόψουν τους διαύλους επικοινωνίας.

Όπως επισημαίνει η Αλεξάντρα Στιγκλμάιερ, πολιτική επιστήμων και πρώην δημοσιογράφος, το Συμβούλιο «είναι διχασμένο, συνεπώς είναι δύσκολο να βρεθεί κοινός παρονομαστής». «Κατά την Άγκελα Μέρκελ επελέγη η λύση να περικόψει η Κομισιόν τα κονδύλια προενταξιακής βοήθειας που δίνονται στην Τουρκία. Είναι μία σαφής ένδειξη δυσθυμίας, η οποία όμως σε τελική ανάλυση δεν έχει σοβαρές οικονομικές συνέπειες, δεν 'πονάει' την Τουρκία και σίγουρα δεν προκαλεί ανατροπές στις πολιτικές ισορροπίες στη χώρα» σημειώνει η ίδια.

Πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε μη δεσμευτικό ψήφισμά του, είχε ζητήσει την επίσημη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Άγκυρα, οι οποίες ούτως ή άλλως έχουν περιέλθει σε τέλμα τα τελευταία χρόνια. Αυτό θα ήταν όντως ένα ηχηρό μήνυμα με ισχυρή συμβολική σημασία. Ωστόσο θα ήταν και μία λανθασμένη επιλογή, εκτιμά η Αλεξάντρα Στιγκλμάιερ. Όπως εξηγεί «υπάρχει η συμφωνία για το προσφυγικό, η οποία λειτουργεί, με αποτέλεσμα να έρχονται όλο και λιγότεροι πρόσφυγες στην Ε.Ε. μέσω Τουρκίας». Επιπλέον, προσθέτει η ίδια, «η Τουρκία ειναι ο πέμπτος σε όγκο συναλλαγών εμπορικός εταίρος της Ευρώπης, ενώ αντιστρόφως για την Τουρκία η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος εταίρος. Από την Ευρώπη προέρχεται τουλάχιστον το 50% των ξένων επενδύσεων στην Τουρκία. Πολλοί Τούρκοι ζουν μόνιμα στην Ε.Ε.».

Εκτός αυτού, σύμφωνα με την κ. Στιγκλμάιερ, «χρειαζόμαστε την Τουρκία στην προσπάθεια για την καταπολεμηση της τρομοκρατίας, αλλά και στην ευρωπαϊκή ασφάλεια και άμυνα».

Ιδιαίτερα η «άτυπη» συμφωνία για το προσφυγικό, στον βαθμό που λειτουργεί και ανακόπτει τις μεταναστευτικές ροές, θεωρείται σημαντική από τα περισσότερα κράτη-μέλη. Περιλαμβάνει όμως και μία εξίσου σημαντική οικονομική πτυχή: η Άγκυρα έχει λαμβάνειν άλλα τρία δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία ακόμη δεν έχουν συγκεντρωθεί. Η κ. Στιγκλμάιερ υπενθυμίζει ότι «αυτή η εκταμίευση ήταν επίσης μέρος της συμφωνίας».

«Συνολικά η Τουρκία δικαιούται τρία συν τρία δισ. και ελπίζω ότι θα βρεθούν τα χρήματα, ώστε να ωφεληθούν και οι ίδιοι οι πρόσφυγες που έχουν καταφύγει εκεί. Άλλωστε τα χρήματα που έχουν ήδη εκταμιευθεί βοηθούν σημαντικά. Για παράδειγμα βλέπουμε ότι εκατοντάδες χιλιάδες προσφυγόπουλα από τη Συρία πηγαίνουν πλέον σχολείο στην Τουρκία, κάτι που δεν γινόταν πριν από δύο χρόνια...» αναφέρει.

Είναι και αυτός ένας λόγος που οι Ευρωπαίοι χρησιμοποιούν «μαστίγιο, αλλά και καρότο» αναζητώντας ακόμη τη σωστή ισορροπία στις σχέσεις τους με την Άγκυρα. Σε κάθε περίπτωση δεν φαίνεται να προκρίνουν την ισοπεδωτική πολιτική των κυρώσεων. Ωστόσο υπάρχουν και άλλα εργαλεία πολιτικής που προσφέρουν ευέλικτες λύσεις, όπως δηλώνει η Αλεξάντρα Στιγκλμάιερ: «Θα μπορούσε κανείς να μην κάνει περικοπές, αλλά να αλλάξει τον τρόπο διαχείρισης των κονδυλίων. Να τα κατευθύνει προς την κοινωνία των πολιτών (και όχι στην κυβέρνηση), ενισχύοντας για παράδειγμα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Μία άλλη παρέμβαση θα ηταν η χορήγηση βίζας προς την Ε.Ε. σε πολύ συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών στην Τουρκία, όπως για παράδειγμα σε φοιτητές, επιχειρηματίες ή ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα».