Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Τι θα συμβουλεύατε έναν μικροεπενδυτή που ανοίγει την τηλεόρασή του και βλέπει το χρηματιστήριο να πέφτει 3% ή προειδοποιήσεις για διόρθωση;» είχε ερωτηθεί πριν από κάποια χρόνια σε τηλεοπτική ενημερωτική εκπομπή ο Ρίτσαρντ Θέιλερ. «Να αλλάξει κανάλι» ήταν η απάντησή του. Ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Σικάγο, που τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ, δεν παραγνωρίζει τη χρησιμότητα των σημάτων κινδύνου. Πιστεύει όμως ότι η ιδανική επενδυτική στρατηγική δεν είναι αυτή του επενδυτή που ενημερώνεται καθημερινά για τα πάντα, αλλά εκείνη του «τεμπέλη»: «Επενδύεις στην αγορά μετοχών με προσοχή ένα ποσό που αντέχει η τσέπη σου και μετά δεν δίνεις ιδιαίτερη σημασία. Απλά περιμένεις» είχε εξηγήσει.
Η αλήθεια είναι πως όσοι επένδυσαν στις αρχές του 2009, λίγο μετά την καταστροφή, στην αγορά μετοχών και αποφάσισαν... απλώς να περιμένουν, θα αισθάνονται σήμερα απολύτως δικαιωμένοι. Οι αμερικανικές μετοχές έχουν προσφέρει κέρδος της τάξης του 270% και οι ευρωπαϊκές, αν και ταλαιπωρήθηκαν περισσότερο, στο ίδιο διάστημα εμφανίζουν απόδοση 100%. Κάτι τα πακέτα εκατοντάδων δισεκατομμυρίων που προώθησαν οι κυβερνήσεις των μεγάλων οικονομιών του πλανήτη για να αντιμετωπίσουν την ύφεση και να αποτρέψουν την πλήρη κατάσταση του χρηματοπιστωτικού τομέα, κάτι οι συνεχείς, γενναίες ενέσεις ρευστότητας των κεντρικών τραπεζών, οι τιμές ριψοκίνδυνου ενεργητικού δεν άργησαν να επιδοθούν σε ράλι.
Μετά, όμως, ήρθαν η κρίση χρέους, η σκληρή λιτότητα, η αναιμική ανάπτυξη και νέες πιέσεις στις τράπεζες - ένας φαύλος κύκλος, που κανονικά δεν δικαιολογεί ευφορία. Και τι θα πει κανονικά; Πιστοί στον αφορισμό του Τέοντορ Αντόρνο, ότι «η κανονικότητα είναι θάνατος», οι επενδυτές έλαβαν τη μη ορθολογική απόφαση να μείνουν εκτεθειμένοι στο ρίσκο. Ακολούθησαν οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι: Συρία, ISIS, προσφυγική κρίση, άνοδος της ακροδεξιάς ανά την Ευρώπη, Brexit, εκλογή Τραμπ, Βόρεια Κορέα. Απειλές και ανατρεπτικές κάλπες έπρεπε να προκαλούν στις αγορές ανατριχίλα, να στείλουν τους επενδυτές μια και καλή στα καταφύγια και τις μετοχές στον πάτο, τόνιζαν έμπειροι αναλυτές, οι οποίοι την τελευταία τριετία προβλέπουν ανά καιρούς «μεγάλη διόρθωση», «μίνι κραχ», «νέα κρίση, ανάλογη του 2008».
Οι αγορές έχουν πράγματι «φουσκώσει» ανησυχητικά. Η διαφορά είναι πλέον ότι κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες ξέρουν καλά ότι η ρύθμιση είναι αναγκαία και όχι αναγκαίο κακό. Και πάλι κανείς δεν μπορεί να διαβεβαιώσει ότι όλα θα πάνε καλά ή ότι θα έχουμε ένα νέο 2008. Η «στρατηγική του τεμπέλη», αυτού που αλλάζει το κανάλι, είναι ίσως η καλύτερη επιλογή σε έναν κόσμο όπου πολίτες, καταναλωτές και αγορές δρουν αν όχι ανορθολογικά, σίγουρα απρόβλεπτα.
