Η «Μεγάλη Χίμαιρα» του Μ. Καραγάτση, η παράσταση - φαινόμενο σε σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλοου, με πάνω από 400 παραστάσεις, 100.000 θεατές, διθυραμβικές κριτικές και αναγνωρισμένα ελληνικά βραβεία τα τελευταία τρία χρόνια, επανέρχεται για 18 τελευταίες παραστάσεις από σήμερα έως τις 8 Οκτωβρίου, στο Θέατρο Πορεία [Τρικόρφων 3, Αθήνα].

Ένα λεπτομερές ψυχογράφημα

Ο Μ. Καραγάτσης έγραψε τη «Χίμαιρα», το 1936. Το 1953, κυκλοφόρησε αναθεωρημένη ως η «Μεγάλη Χίμαιρα». Το έργο εντάσσεται στην τριλογία του συγγραφέα, «Εγκλεισμός κάτω από τον Φοίβο», στην οποία συμπεριλαμβάνονται ο «Συνταγματάρχης Λιάπκιν» και ο «Γιούγκερμαν». Και τα τρία βιβλία αναφέρονται σε πρόσωπα αλλοδαπών, που έρχονται στην Ελλάδα, εγκαθίστανται στη χώρα, όμως, μέσα από μία πορεία ζωής, δεν καταφέρνουν να «εγκλιματιστούν» και, τελικά, καταστρέφονται.

Η «Χίμαιρα» είναι ένα λεπτομερές ψυχογράφημα. Ο συγγραφέας καταπιάνεται με έναν γυναικείο χαρακτήρα και τον αναλύει συστηματικά. Ηρωίδα του είναι η Μαρίνα, μια νεαρή Γαλλίδα που ερωτεύεται, παντρεύεται και ακολουθεί τον άνδρα της στη Σύρα, στο πατρικό του σπίτι της Επισκοπής. Εκεί, ζει κάτω από τον βαρύ αποδοκιμαστικό ίσκιο της πεθεράς της.

Καθώς συνδέει την τύχη της με τα βαπόρια του άνδρα της, κάθε ψυχική της αναταραχή έχει περίεργες συνέπειες πάνω στη ζωή τους. Όταν έρχεται η οικονομική καταστροφή, που είναι συνδεδεμένη με την ψυχική φθορά της ηρωίδας, τότε όλα μπαίνουν στον φαύλο κύκλο του έρωτα και του θανάτου.

Ο Καραγάτσης μελετά ενδελεχώς τη δυνατότητα προσαρμογής των ξένων στην ελληνική πραγματικότητα, αλλά και την αμφιθυμία των Ελλήνων απέναντι στη Δύση. Κρύβει καλά τον ακραίο και κατάμαυρο ρομαντισμό του κάτω από πέπλο κυνισμού ή και ωμότητας. Βαθιά απελπισμένος ο ίδιος, μετατρέπει τη Μαρίνα σε χίμαιρα, αρνούμενος την έννοια της αγάπης. Νομίζουμε ότι πετυχαίνουμε, ερωτευόμαστε, δημιουργούμε πνευματικά. Στο τέλος, όλα καίγονται κάτω από το σκληρότατο ελληνικό φως. Σαν μύγες μαγευόμαστε από το άγνωστο, για να γίνουμε παρανάλωμα σε μια στιγμή. Αυτή τη μοιραία στιγμή περιγράφει ο Καραγάτσης.

«Η Μήδεια είναι ο φυσιολογικός άνθρωπος, που το ερωτικό πάθος τού σκοτίζει το λογικό, όπως στον κάθε φυσιολογικό άνθρωπο».

Ο  βραβευμένος ποιητής, λογοτέχνης και μεταφραστής Στρατής Πασχάλης, ο οποίος υπογράφει τη διασκευή του μυθιστορήματος του Καραγάτση, σημειώνει, μεταξύ άλλων, στο επίμετρο του βιβλίου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της Εστίας: «Η πρώτη εκδοχή της “Χίμαιρας”, η γυμνή κι απέριττη, του 1936, λες και πρόκειται για έργο διαφορετικό σε σχέση με την κατοπινή, ευρύτερα γνωστή, εκδοχή του ’53. Χωρίς τις εκτενείς μυθολογικές αναφορές, τα ποιητικά παραθέματα, τις πολλές φιλοσοφικές αναλύσεις, ο λόγος εδώ, που δεν “θυμίζει τη θάλασσα”, επιγραμματικός, νηφάλιος, παραθετικός, ακολουθεί με γαλήνη, σαν ενιαία κινηματογραφική σεκάνς, την απεγνωσμένη εσωτερική πορεία της Ξένης από την κουπαστή του καραβιού της άφιξης, μέχρι “το τρομερό βήμα” στα χείλη του γκρεμού της τελικής πτώσης.

Περισσότερο νουβέλα παρά ρομάντζο, περισσότερο κοντά στον ποιητικό ρεαλισμό της ψυχογραφίας παρά στον κατοπινό υποβλητικό ρομαντισμό του μελοδράματος, το κείμενο, καθαρό από πυκνές περιγραφές και πηγαίους καταιγισμούς, προσεγγίζει την ηρωίδα με ανατομική αποστασιοποίηση. Ο Καραγάτσης, στην τροχιά της Μαρίνας, από τη γαλλική κόλαση ως τον εξαγνισμό της, καθώς διαλύεται αυτοκτονικά στο φως και τα νερά του Αιγαίου».

Διασκευή: Στρατής Πασχάλης, σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου, σκηνικά  - κουστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου, μουσική: Κατερίνα Πολέμη, φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου, επιμέλεια κίνησης: Ζωή Χατζηαντωνίου, σκηνοθεσία κινηματογραφικού μέρους: Χρήστος Δήμας, βοηθοί σκηνοθέτη: Άννα Πασπαράκη - Δήμητρα Κουτσοκώστα, βοηθός σκηνογράφου: Τίνα Τζόκα, φωτογραφίες: Βάσια Αναγνωστοπούλου. Παίζουν: Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Μάξιμος Μουμούρης, Δημήτρης Μοθωναίος, Σμαράγδα Σμυρναίου, Ειρήνη Φαναριώτη, Βασιλική Παναγιώτογλου, Μανιώ Τάρλοου, Καίτη Μανωλιδάκη, Δημήτρης Τάρλοου.

[email protected]