Οι δικαστές «υπόκεινται μόνον στο Σύνταγμα και τους συνάδοντες προς αυτό νόμους και δεν εξαρτώνται ούτε δέχονται οδηγίες από τα όργανα των δύο άλλων εξουσιών» τονίζει ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Νίκος Σακελλαρίου, εν μέσω αλλεπάλληλων επικριτικών παρεμβάσεων στελεχών της κυβέρνησης. Κάνει λόγο για ιδιαίτερα σοβαρή θεσμική κρίση και θλιβερή αντιπαράθεση, που αν συνεχιστεί μπορεί να έχει ανυπολόγιστες συνέπειες.
Όπως είπε, πρεπει να γίνει αντιληπτό ότι το Σύνταγμα καθορίζει με σαφήνεια τον διακριτό ρόλο και τα όρια της δράσης των τριών εξουσιών της πολιτείας, τα όργανα των οποίων οφείλουν να περιοριζονται αυστηρά και μόνο στον θεσμικό ρόλο που τους επιφυλλάσσει το Σύνταγμα.
Ο κ. Σακελλαρίου έκανε λόγο για «άνευ προηγουμένου επιθέσεις κατά της δικαιοσύνης και των λειτουργών της», όπως και για ιδιαίτερα σοβαρή θεσμική κρίση και θλιβερή αντιπαράθεση, που αν συνεχιστεί μπορεί να έχει ανυπολόγιστες συνέπειες για την κοινωνική ειρήνη και ζήτησε να επιδειχθεί η δέουσα αυτοσυγκράτηση.
Ακόμη, τόνισε ότι τα δικαστήρια είναι υποχρεωμένα να μην εφαρμόζουν νόμο το περιεχομενο του οποίου ειναι αντίθετο στο Σύνταγμα και πρόσθεσε ότι η συμμόρφωση στις αποφασεις της δικαιοσύνης είναι υποχρεωτική.
Στο σημείο αυτό ο πρόεδρος του ΣτΕ σημείωσε ότι η δικαιοσύνη «δεν διεκδικεί το αλάθητο των αποφάσεών της, επιδιώκει την καλοπροαίρετη επιστημονική κριτική των αποφάσεών της, η οποία συμβάλλει αναμφισβήτητα στη διαρκή βελτίωσή της».
«Η εποχή στην οποία ζούμε σήμερα είναι η εποχή της μεγάλης οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, η εποχή της επικράτησης του οικονομικού επί του θεμσικού παράγοντος, η οποία εχει οδηγήσει σε πρωτοφανή υποχώρηση του κράτους δικαίου και του κοινωνικόυ κράτους σε σημείο που η δημοκρατία κινδυνεύει πλέον να υποκύψει οριστικά σε ένα στυγνό ολοκληρωτισμό του οικονομισμού», πρόσθεσε.
Ολόκληρη η δήλωση
Ο φετινός εορτασμός της 43ης επετείου από την πτώση της Δικτατορίας και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Χώρα μας σκιάζεται δυστυχώς από τις συνεχιζόμενες, άνευ προηγουμένου, επιθέσεις κατά της Δικαιοσύνης και των λειτουργών της.
Από της θέσεως ταύτης ως Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, αρχαιότερος Δικαστής της Χώρας και Πρόεδρος του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, εκπροσωπώντας το σύνολο της ελληνικής Δικαιοσύνης καταδικάζω με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο τις παντελώς αδικαιολόγητες αυτές επιθέσεις από όπου και αν προέρχονται, επιθέσεις, οι οποίες στρέφονται ευθέως κατά του Κράτους Δικαίου, θεμελιώδης πυλώνας του οποίου είναι η ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, στη μείωση του κύρους της οποίας προδήλως αποβλέπουν.
Με άκριτες ενέργειες, λοιδωρίες, αδικαιολόγητους και απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς αλλά και προσβλητικούς για τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης υπαινιγμούς περί δήθεν αρνήσεώς τους να εκπληρώσουν βασικές υποχρεώσεις τους επιχειρείται, κατά συστηματικό πλέον τρόπο, να κλονισθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς την Δικαιοσύνη και τους λειτουργούς της.
Λησμονείται προφανώς ότι η Δύναμις της Δημοκρατίας μας συνίσταται στην αξιοπιστία των θεσμών της, αξιοπιστία, η οποία όμως υπονομεύεται από τέτοιου είδους ατυχείς ενέργειες.
Οι απρόκλητες αυτές επιθέσεις κατά της Δικαιοσύνης και των λειτουργών της επιβάλλεται να παύσουν αμέσως για να μπει ένα τέλος στην απαράδεκτη και στείρα αυτή αντιπαράθεση μεταξύ της Κυβερνήσεως και της Δικαιοσύνης.
Προς τούτο καλώ όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν την δέουσα αυτοσυγκράτηση πριν η ιδιαίτερα σοβαρή αυτή θεσμική κρίση που προκλήθηκε από τις επιθέσεις αυτές και οδήγησε στην θλιβερή αυτή αντιπαράθεση λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την κοινωνική ειρήνη και συνοχή.
Πρέπει επιτέλους να γίνει αντιληπτό ότι το Σύνταγμά μας καθορίζει με σαφήνεια τον διακριτό ρόλο και τα όρια της δράσεως μιάς εκάστης των τριών λειτουργιών της Πολιτείας, τα όργανα των οποίων οφείλουν να περιορίζονται αυστηρά και μόνον στον θεσμικό ρόλο που τους επιφυλάσσει το ίδιο το Σύνταγμα.
Η Δικαιοσύνη σέβεται απολύτως τον θεσμικό ρόλο της νομοθετικής και εκτελεστικής λειτουργίας, απαιτεί όμως και τον ανάλογο σεβασμό του δικού της θεσμικού ρόλου.
Η Δικαιοσύνη απαντά στις ακρότητες μόνον δια της αψόγου επιτελέσεως από τους λειτουργούς της του υπηρεσιακού τους καθήκοντος.
Σύμφωνα με το Σύνταγμά μας, τα Δικαστήρια είναι υποχρεωμένα να μην εφαρμόζουν νόμο, το περιεχόμενο του οποίου είναι αντίθετο προς αυτό, η δε συμμόρφωση στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης – οι οποίες εκτελούνται στο όνομα του ελληνικού Λαού – είναι υποχρεωτική.
Η Δικαιοσύνη όμως δεν διεκδικεί το αλάθητο των αποφάσεών της και όχι μόνον δεν αποκρούει, αλλά αντιθέτως επιδιώκει την καλοπροαίρετη επιστημονική κριτική των αποφάσεών της, η οποία αναμφισβήτητα συμβάλλει στην διαρκή βελτίωσή της.
Η εποχή στην οποία ζούμε σήμερα είναι η εποχή της μεγάλης οικονομικής κρίσεως και των μνημονίων.
Είναι η εποχή της επικρατήσεως του οικονομικού επί του θεσμικού παράγοντος, η οποία έχει οδηγήσει σε πρωτοφανή υποχώρηση του Κράτους Δικαίου και ιδίως του Κοινωνικού Κράτους, σε σημείο μάλιστα που η Δημοκρατία μας να κινδυνεύει πλέον να υποκύψει οριστικά σε ένα στυγνό ολοκληρωτισμό του οικονομισμού.
Η αποτελεσματική όμως αντιμετώπιση της κρίσεως αυτής προϋποθέτει την συμπαράταξη όλων ανεξαιρέτως των δυνάμεων της δημοκρατικής μας κοινωνίας και την ενίσχυση των βασικών θεσμών του Κράτους που την εκφράζουν.
Αποτελεί επομένως πρωταρχικό καθήκον όλων μας η ενίσχυση των βασικών θεσμών του Κράτους, που στηρίζουν και εκφράζουν το δημοκρατικό μας πολίτευμα και τον πνευματικό και ηθικό μας πολιτισμό.
Το Σύνταγμά μας ορίζει ότι οι δικαστές – στους οποίους επιβάλλει αυστηρή πολιτική ουδετερότητα – κατά την άσκηση των καθηκόντων τους απολαύουν λειτουργικής ανεξαρτησίας, υπόκεινται μόνον στο Σύνταγμα και τους συνάδοντες προς αυτό νόμους και δεν εξαρτώνται ούτε δέχονται οδηγίες από τα όργανα των δύο άλλων εξουσιών.
Συγχρόνως, το Σύνταγμά μας θεσπίζει τις κατάλληλες εγγυήσεις για την διασφάλιση της προσωπικής ανεξαρτησίας των δικαστών.
Η αξιοπιστία των θεσμών προκύπτει από την αξιοπιστία των προσώπων, τα οποία τους εκφράζουν, η δε ποιότης της δικαιοδοτικής λειτουργίας εξαρτάται από τους συγκεκριμένους φορείς της, τους δικαστές.
Η ανεξάρτητη όμως και αμερόληπτη άσκηση του δικαιοδοτικού έργου δεν εξασφαλίζεται μόνο με την θέσπιση των κατάλληλων εγγυήσεων, αλλά εξαρτάται κυρίως από τον ανθρώπινο παράγοντα, αυτόν που βρίσκεται στην έδρα του Δικαστηρίου, τον δικαστή.
Εξαρτάται δηλαδή από το κατά πόσον αυτός διαθέτει η όχι ηυξημένο αίσθημα ευθύνης κατά την επιτέλεση του δικαστικού του καθήκοντος.
Ο δικαστής πρέπει να σκέπτεται και να ενεργεί ως τρίτο πρόσωπο, να δρα δηλαδή κατά τρόπο αντικειμενικό και ουδέτερο και να είναι απαλλαγμένος από κάθε είδους επηρεασμό, ακόμη και από εκείνον που προέρχεται από την ατομική του ιδιοσυγκρασία.
Οι δικαστές ούτε αντιπολιτεύονται ούτε όμως και συμπολιτεύονται. Οφείλουν και πρέπει να είναι πολιτικά ουδέτεροι.
Για να είναι όμως σε θέση ο δικαστής να απομονώσει τους παράγοντες αυτούς επηρεασμού του, πρέπει να διαθέτει ήθος και σθένος δηλαδή την απαιτούμενη ψυχική δύναμη.
Τα χαρακτηριστικά αυτά, τα οποία πρέπει να συγκεντρώνει ο Δικαστής συνθέτουν την εικόνα του προς τα έξω, θεμελιώνουν το κύρος του και δικαιολογούν την ιδιαίτερη θέση στην οποία τον τοποθετεί το κοινό.
Βλέπετε όπως και να το κάνουμε το να είναι κάποιος δικαστής δεν είναι απλή υπόθεση.
Είναι απόφαση ζωής, αφού η ιδιότητα του δικαστή και η αναμενόμενη από αυτόν συμπεριφορά τον ακολουθούν όχι μόνο στην επαγγελματική του ζωή αλλά ακόμη και στην ιδιωτική του ζωή.
Τον ακολουθούν και μετά την υποχρεωτική αποχώρησή του από την υπηρεσία με τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας, το ακριβές χρονικό σημείο της οποίας προσδιορίζεται από το ίδιο το Σύνταγμα με απόλυτη σαφήνεια και κατά τρόπο ανεπίδεκτο αμφισβητήσεως.
Οφείλουμε τέλος να προειδοποιήσουμε ότι υπό τις παρούσες αμιγώς μνημονιακές συνθήκες θεωρούμε εξαιρετικά επικίνδυνο κάθε συνταγματικό πειραματισμό, ο οποίος θα οδηγούσε σε έλλειμμα δικαιοσύνης.
Φρονούμε ότι δεν υπάρχει τίποτε πιο τραγικό για τους Έλληνες από το να στερηθούν, δια της εισαγωγής αμφιβόλου λειτουργικότητος θεσμών, της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, η οποία διασφαλίζεται πλήρως από το ισχύον Σύνταγμα και αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουν όλες οι πολιτικές δυνάμεις της Χώρας.
Το υφιστάμενο συνταγματικό πλαίσιο είναι απολύτως επαρκές για να αντιμετωπισθεί η κρίσις και η αποτελεσματική λειτουργία του εξασφαλίζεται πλήρως από την ανεξάρτητο Δικαιοσύνη, η οποία και το απαιτούμενο σθένος διαθέτει αλλά και την βούληση να πράξει ό,τι απαιτείται, όπως έχει άλλωστε αποδειχθεί με την πρόσφατη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Με τις σκέψεις αυτές καλώ όλους τους δικαστές, ανεξαρτήτως κλάδου και βαθμού να συνεχίσουν απερίσπαστοι, αγνοώντας τις επιθέσεις, τις προσβολές και τους πάσης φύσεως επηρεασμούς να επιτελούν ,με νηφαλιότητα, σύνεση και αποφασιστικότητα το υπηρεσιακό τους καθήκον, εντείνοντας συνεχώς τις προσπάθειές τους για μία ταχύτερη και πιο ποιοτική απονομή της δικαιοσύνης, έχοντας πάντοτε κατά νούν ότι η Δικαιοσύνη είναι το τελευταίο καταφύγιο για τον αδικούμενο πολίτη.
