Δεκάδες χιλιάδες Πολωνοί διαδήλωσαν το βράδυ σε ολόκληρη την χώρα μετά την έγκριση της επίμαχης μεταρρύθμισης του Ανωτάτου Δικαστηρίου από το κάτω σώμα (Σέιμ) του πολωνικού κοινοβουλίου, το οποίο αψήφησε τις προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία, ανήσυχη για τα πλήγματα κατά της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης από την συντηρητική δεξιά κυβέρνηση του PiS, απειλεί την Βαρσοβία με την επιβολή κυρώσεων.
Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές, 14.000 σύμφωνα με την αστυνομία, 50.000 σύμφωνα με τη δημαρχία, συγκεντρώθηκαν μπροστά από το προεδρικό μέγαρο και ζήτησαν από τον πρόεδρο της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα να προβάλει το βέτο του στην μεταρρύθμιση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αλλά και στα δύο άλλα μεταρρυθμιστικά νομοθετήματα που αυξάνουν τον έλεγχο της εκτελεστικής επί της δικαστικής εξουσίας.
Η πολωνική αντιπολίτευση και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών καταγγέλλουν ότι η μεταρρύθμιση δίνει στον υπουργό Δικαιοσύνης τα μέσα επηρεασμού του έργου του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Κρατώντας πολωνικές σημαίες και κεριά, οι διαδηλωτές φώναξαν «Θα υπερασπισθούμε την δημοκρατία», «Ελεύθερα Δικαστήρια», «θέλουμε βέτο» και «Ελεύθερη Ευρωπαϊκή Πολωνία». Στη συνέχεια, οι διαδηλωτές κατευθύνθηκαν προς το κοινοβούλιο.
Παρόμοιες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε δεκάδες άλλες πολωνικές πόλεις και κωμοπόλεις.
Νωρίτερα την Πέμπτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προειδοποιήσει την Βαρσοβία «να διακόψει την δαιδικασία θέσπισης» των μεταρρυθμίσεων, απειλώντας με κυρώσεις.
Ο επικεφαλής της κεντρώας - κεντροδεξιάς Πλατφόρμας Πολιτών, αξιωματικής αντιπολίτευσης, Γκρεγκόρ Τσέτινα, κατήγγειλε «πραξικόπημα», ενώ ο Ριζά Πέτρου, πρόεδρος του κόμματος Nowoczesna, έκανε λόγο για μία «μαύρη μέρα για την πολωνική δημοκρατία».
Υποστήριξη από την Ουγγαρία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποίησε τη Βαρσοβία να παγώσει την μεταρρύθμιση, απειλώντας με την επιβολή κυρώσεων. «Είμαστε πολύ κοντά στην ενεργοποίηση του άρθρου 7 της ευρωπαϊκής συνθήκης», που περιλαμβάνει την άρση του δικαιώματος ψήφου στην Ένωση, δήλωσε ο πρώτος αντιπρόεδρος της Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς.
Ωστόσο, για την ενεργοποίηση του άρθρου 7 για την άρση του δικαιώματος ψήφου σε μία χώρα απαιτείται ομοφωνία των υπολοίπων κρατών μελών. Η Ουγγαρία όμως, σύμμαχος της Βαρσοβίας, διαφωνεί και ανακοίνωσε ότι θα αντιταχθεί στην επιβολή των κυρώσεων.
«Υποστηρίζουμε την Πολωνία και ζητούμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να περιορισθεί στις αρμοδιότητες της και να σταματήσει να ενεργεί ως πολιτικό όργανο», δήλωσε ο Πέτερ Σγιάρτο, Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών.
Τονίζοντας ότι η Πολωνία είναι στενός σύμμαχος της Ουάσινγκτον, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ ανησυχούν για μία νομοθετική μεταρρύθμιση που φαίνεται ότι θέτει περιορισμούς στην δικαστική εξουσία και εν δυνάμει αποδυναμώνει το κράτος Δικαίου στην Πολωνία.
«Συνεχίζουμε να έχουμε συνομιλίες στο υψηλότερο επίπεδο με την πολωνική κυβέρνηση και να εκφράζουμε τις ανησυχίες μας για το θέμα», δήλωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Το PiS, που ανέλαβε την εξουσία το 2015, παρουσιάζει τις μεταρρυθμίσεις ως αναγκαίες για τον εξορθολογισμό του δικαστικού συστήματος και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
«Δεν θα μας φοβήσουν»
Το βράδυ της Πέμπτης, η πρωθυπουργός της Πολωνίας Μπεάτα Σίντλο εμφανίσθηκε στην κρατική τηλεόραση: «Δεν θα μας εκφοβίσουν οι υπερασπιστές των ελίτ, είτε είναι Πολωνοί, είτε ξένοι», είπε κατά την διάρκεια της ομιλίας της.
«Ο κίνδυνος είναι ότι τα δικαστήρια θα τεθούν υπό τον έλεγχο των πολιτικών», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Πολωνός συνήγορος του πολίτη Ανταμ Μπόντναρ.
Η πολωνική Βουλή ενέκρινε στην συνέχεια την μεταρρύθμιση του Ανωτάτου Δικαστηρίου με 235 ψήφους υπέρ, 192 κατά και 23 αποχές. Εντός της ημέρας ακολουθεί η ψηφοφορία στην Γερουσία και η επικύρωση του νομοθετήματος από τον πρόεδρο της χώρας ώστε να τεθεί σε ισχύ η μεταρρύθμιση.
Της μεταρρύθμισης του Ανωτάτου Δικαστηρίου προηγήθηκε στις 12 Ιουλίου η ψήφιση δύο νομοσχεδίων που αφορούν αντίστοιχα το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο, τα μέλη του οποίου θα επιλέγονται πλέον από το κοινοβούλιο, και τα τακτικά δικαστήρια, οι πρόεδροι των οποίων θα διορίζονται από τον υπουργό Δικαιοσύνης.
