Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Η βραχυπρόθεσμη κατά τα φαινόμενα σταθερότητα μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης θεωρητικά αυξάνει τις πιθανότητες μετατόπισης της δημόσιας συζήτησης από την επικοινωνία στην ουσία· αν και θα ήταν έξυπνο να κρατά κανείς μικρό καλάθι.
Για τη στασιμότητα, μετά την κατρακύλα, του ΑΕΠ δεν ευθύνεται η υψηλή ονομαστική αξία του χρέους, ούτε η εξαίρεση της χώρας από το πρόγραμμα της ΕΚΤ, το οποίο για την Ελλάδα αφορά κρατικά ομόλογα 3 δισ. ευρώ και δεν είναι ικανό να αλλάξει τη μεγάλη εικόνα.
Αυτό που θα κάνει τη διαφορά και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη είναι ο δομικός μετασχηματισμός του μοντέλου παραγωγής που σήμερα διώχνει μυαλά αντί να φέρνει επενδύσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αδυναμία -για την ακρίβεια, η απροθυμία- σύνδεσης της εκπαίδευσης με την επιχειρηματικότητα και την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας.
Παρά τα πρωτοφανή ποσοστά ανεργίας, οι περισσότεροι εργοδότες δηλώνουν δυσκολία να βρουν το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό για να καλύψουν συγκεκριμένες θέσεις απασχόλησης. Το 53% των αποφοίτων των ελληνικών πανεπιστημίων παρακολουθεί αντικείμενα σπουδών που δεν συμβάλλουν στο δυναμικό σκέλος της οικονομικής δραστηριότητας. Μόνο το 4% των φοιτητών κατευθύνεται σε έναν τομέα αιχμής, όπως η πληροφορική (EY, ΟΠΑ, Endeavor).
Η υψηλή ανεργία στην Ελλάδα δεν σχετίζεται αποκλειστικά με τις επιπτώσεις της ύφεσης στην αγορά. Μελέτες έχουν εντοπίσει περιθώριο αύξησης της απασχόλησης κατά τουλάχιστον 6% μέσω της αντιμετώπισης των διαρθρωτικών χαρακτηριστικών της ανεργίας, σε μια χώρα όπου μόνο το 4% των νέων συνδυάζει τις σπουδές με την εργασία (Cedefop).
Η γνώση δεν μεταφράζεται σε επιχείρηση. Ένας στους τρεις απόφοιτους του Πολυτεχνείου «τρέχει» επιχειρηματική δραστηριότητα και μόλις δύο στους δέκα εξάγουν. Το 72% αφορά ατομική επιχείρηση (ΜΟΚΕ - ΕΜΠ).
Τα στοιχεία αυτά δεν θα πρέπει να αποτελούν έκπληξη, όταν εξάλλου στα ελληνικά πανεπιστήμια η ελεύθερη διακίνηση ιδεών συχνά μεταφράζεται σε ελεύθερη διακίνηση ναρκωτικών και χουλιγκάνων.
Υπάρχουν πρωτοβουλίες, για παράδειγμα προώθησης της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, αλλά είναι κατά βάση αποσπασματικές, κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα. Απουσιάζει ένα εθνικό σχέδιο που θα βάλει στο τραπέζι νούμερα, στόχους και χρονοδιαγράμματα· λιγοστές αντίστοιχες προτάσεις έχουν κατατεθεί στο πρόσφατο παρελθόν, χωρίς να αξιοποιηθούν (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Έρευνας & Καινοτομίας 2014-20).
Όσο τη δημόσια σφαίρα της εικονικής πραγματικότητας θα μονοπωλούν το χρέος και η γραβάτα που δεν φορά ο πρωθυπουργός, ένας απόφοιτος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα χρειάζεται στην Ελλάδα περισσότερο χρόνο από οπουδήποτε αλλού στην Ε.Ε., τουλάχιστον ένα έτος, ώστε να βρει μια «κανονική» δουλειά (Eurostat).
Εγχειρήματα όπως η ανάπτυξη δεξιοτήτων και η προσαρμογή τους σε τομείς ευκαιριών απαιτούν σχέδιο και χρόνο. Η Ελλάδα δεν έχει τίποτα από τα δύο.
