Η πένα του θεμελιωτή του σύγχρονου μυθιστορήματος, Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα (1547-1616), γέννησε τον «τελευταίο των ρομαντικών»: τον Δον Κιχώτη, ο οποίος κυνηγώντας τους ανεμόμυλους και έχοντας στο πλάι του τον πιστό του υπηρέτη Σάντσο Πάντσο ξεκίνησε ένα ταξίδι στο όνειρο. Ανάμεσα στο όραμα και στην πραγματικότητα, στην ύλη και στο πνεύμα, στο ανώτερο και στο κατώτερο που κρύβουν μέσα τους οι άνθρωποι, ο Δον Κιχώτης και ο Σάντσο Πάντσο αποδείχθηκαν οι καλύτεροι εκπρόσωποι της διττής ανθρώπινης υπόστασης.

Αλλά όταν ο Δον Κιχώτης λέει στο τέλος «αφήστε με να φύγω, να ταξιδέψω στα όνειρά μου», ο Σάντσο του ζητεί να παραμείνει για να συνεχίσει. Και όταν ο Δον Κιχώτης πεθάνει, θα είναι εκείνος, ο πιστός του υπηρέτης, που θα συνεχίσει το ταξίδι στο όνειρο.

Προ ετών το Ιδρυμα Νομπέλ είχε διεξαγάγει δημοψήφισμα μεταξύ των 100 μεγαλύτερων σύγχρονων συγγραφέων, από τον Μίλαν Κούντερα και τον Τζον Λε Καρέ ως τον Κάρλος Φουέντες και την Ντόρις Λέσινγκ. Οι διασημότητες της πένας είχαν αποφανθεί: «Το ωραιότερο μυθιστόρημα όλων των εποχών είναι ο "Δον Κιχώτης"».

Στις 16 Ιανουαρίου συμπληρώνονται τέσσερις αιώνες από την πρώτη έκδοση του κλασσικού έργου, που είναι ένα από τα πλέον μεταφρασμένα, μετά τη Βίβλο, σύμφωνα με την ΟΥΝΕΣΚΟ. Μπορεί κάποιος να το διαβάσει στην κελτική γλώσσα, τη θιβετιανή και τη γλώσσα της Ιάβας.

Για να τιμήσει την επέτειο η πατρίδα του Θερβάντες διοργανώνει τουλάχιστον 2.000 εκδηλώσεις στην Ισπανία και το εξωτερικό, αντανακλώντας την παγκόσμια εμβέλεια της προσωπικότητας και του έργου του.

Εκθέσεις ζωγραφικής, χαρακτικής, εκδόσεων του βιβλίου σε 50 γλώσσες, συμπόσια, συζητήσεις, θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες θα διοργανωθούν το 2005. Ιδιαίτεροι εορτασμοί θα γίνουν στη γενέτειρα του Θερβάντες Αλκαλά ντε Χενάρες, στη Μαδρίτη, την πόλη του Μεξικού, το Παρίσι, τις Βρυξέλλες, την Πετρούπολη, το Ζάγκρεμπ, το Βερολίνο και τη Βουδαπέστη.

Ο Θερβάντες, γόνος φτωχής οικογένειας, πολέμησε στη ναυμαχία της Ναυπάκτου, όπου και τραυματίστηκε στο αριστερό του χέρι και έμεινε ανάπηρος. Αργότερα αιχμαλωτίστηκε από πειρατές και έζησε πέντε χρόνια σκλάβος στο Αλγέρι, ώσπου να εξαγοραστεί και να επιστρέψει στην Ισπανία. Ο Θερβάντες έγραψε και διηγήματα και θεατρικά έργα, αλλά την άσβεστη δόξα του την οφείλει στον «Δον Κιχώτη».

* Στη φωτογραφία ο Δον Κιχώτης όπως τον είδε ο συμπατριώτης του Θερβάντες, Πάμπλο Πικάσο.

K.T.