Πολλοί γνωρίζουν τις μεταλλευτικές εγκαταστάσεις της Κοιλάδας της Σούριζας στη Λαυρεωτική. Πόσοι, όμως, από τους επισκέπτες της καταλαβαίνουν το ιστορικό παλίμψηστο του τοπίου που ξετυλίγεται μπροστά τους;

Μια ενδιαφέρουσα μελέτη, που πήρε πρόσφατα το «πράσινο φως» και τα εύσημα από τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), υπόσχεται να λύσει με τον πιο ήπιο τρόπο αυτό το πρόβλημα. Στόχος της είναι να αποκωδικοποιήσει το δυσνόητο τοπίο, που μοιάζει με έναν μεγάλο λαβυρινθώδη ερειπιώνα, όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά στη συνεδρίαση, δίνοντας τη δυνατότητα σε μη εξοικειωμένους επισκέπτες να καταλάβουν βασικά σημεία της περιοχής. Ένας άλλος στόχος είναι η παροχή ενός «μίτου» περιήγησης, που να εξασφαλίζει ασφαλή είσοδο και έξοδο μέσα στον λαβύρινθο.

Κορινθιακό αγγείο με απεικόνιση των εργαζομένων σκλάβων στα μεταλλεία Λαυρίου. 5ος π.Χ. αιώνας.

Πώς κατορθώνεται αυτό; Μέσα από τρεις διαδρομές διαφορετικού χρώματος, που θα καλύπτουν περίπου 180 στρέμματα, παρουσιάζοντας διαφορετικό βαθμό «δυσκολίας». Η «πράσινη» διαδρομή αποτελεί τον βασικό άξονα της κυκλικής κίνησης, διάρκειας περίπου δυο ωρών. Η σήμανσή της θα γίνεται μέσα από ένα σχοινί, τον «μίτο», που χωρίς να έχει την έννοια της απαγόρευσης (η προσέγγιση στα αρχαία θα γίνεται κανονικά ) θα βοηθά στην παρακολούθηση της περιήγησης.

Η «μπλε» διαδρομή θα έχει πιο εύκολα χαρακτηριστικά και θα μπορεί να ακολουθείται από οχήματα, αμαξίδια, ποδήλατα και ΑμεΑ. Θα επισημαίνεται με πέτρες σε χρώμα μπλε κοβαλτίου, που έχει σχέση με τη μεταλλευτική δραστηριότητα. Οι «κόκκινες» διαδρομές θα αποτελούν γεφυρώσεις των δύο προηγούμενων. Απευθύνεται σε πιο απαιτητικούς επισκέπτες, ενώ η σήμανση θα γίνεται με την επανάληψη ενός σημειακού στοιχείου σε χρώμα μίνιο, που κι αυτό έχει σχέση με τα μεταλλεία.

Μνημείο των εργατών μεταλλωρύχων στην πλατεία Λαυρίου.

Και τι θα βλέπουν οι επισκέπτες; Τη διαχρονία της μεταλλευτικής δραστηριότητας του Λαυρίου, αναγνωρίζοντας τις αρχαίες μεταλλουργικές εγκαταστάσεις, με τις στοές, τα εργαστήρια, τα πλυντήρια, τους χώρους των εργασιών, αλλά και τους αρχαίους δρόμους, με τα οικιστικά σύνολα, τα νεκροταφεία κ.λπ. Θα ανακαλύψουν αρχαιολογικούς χώρους - (όπως η περιοχή που έσκαψε και ανέδειξε ο αείμνηστος Βαγγέλης Κακαβογιάννης-, φυσικά ανοίγματα, που ήταν οι πρώτες δίοδοι των αρχαίων προς το υπέδαφος και αρχαία λατομεία μαρμάρου και ασβεστολίθου, τα οποία στην ουσία είναι το αρνητικό αποτύπωμα του χτιστού χώρου που προέκυψε στην υπόλοιπη κοιλάδα. Παράλληλα, θα αποκτήσουν καλύτερη εικόνα για την τεχνολογία της διαχείρισης του νερού, τόσο σε μεγάλη κλίμακα, όπως τα εντυπωσιακά υδραυλικά έργα, όσο και σε μικρότερη, όπως είναι η εφαρμογή ενός υδραυλικού κονιάματος μεγάλης αποτελεσματικότητας.

Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου.

Επίσης, θα έρθουν σε επαφή με αναλημματικούς τοίχους της αρχαιότητας, που σώζονται ως και 3 μ. (ένας ως και 6 μ.), θα μάθουν ότι η καταστροφή των αρχαίων δεξαμενών τη σύγχρονη εποχή (19ος αι.) δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός, καθώς οι εταιρείες αναζητούσαν υπολείμματα μεταλλεύματος ακόμα κι εκεί και θα αντιληφθούν τον λόγο που οι περισσότερες μεταλλουργικές εγκαταστάσεις χρονολογούνται τον 4ο αι. π. Χ. -φαίνεται ότι η εισήγηση που έκανε ο Ξενοφώντας στο έργο του «Πόροι» για την επιστροφή στο Λαύριο είχε γίνει αποδεκτή. Τέλος, οι επισκέπτες θα αναγνωρίσουν τα ακιδογραφήματα (χαράξεις στους βράχους), αρχαία και νεότερα, που συμβάλλουν στο παλίμψηστο της περιοχής. Όπως αυτά που έφτιαξαν την ίδια χρονιά (1945) ένας Σαρακατσάνος κτηνοτρόφος και ο βοσκός του, με τον πρώτο να έχει χαράξει το πηλίκιο με το βασιλικό εθνόσημο και τον δεύτερο τις λέξεις ΚΚΕ, Ελλάς κι έναν αντάρτη, χωρίς ο ένας να έχει πειράξει το «έργο» του άλλου.

naftemporiki.gr