Σε ένα διετές εγχείρημα, το Εθνικό Θέατρο συμπράττει με το Θέατρο Τέχνης, για να παρουσιάσουν για πρώτη φορά στην ελληνική σκηνή ένα εμβληματικό έργο της μεταπολεμικής νεοελληνικής πεζογραφίας, την τριλογία του Στρατή Τσίρκα, «Ακυβέρνητες πολιτείες».

Πρόκειται για ένα έργο πολυφωνικό, όπου το έπος συναρθρώνεται με έναν νευρώδη ρεαλισμό. Δημοσιεύτηκε σταδιακά τη δεκαετία του 1960 και τα τρία μέρη του είναι: «Η λέσχη» (1960), «Αριάγνη» (1962) και «Η νυχτερίδα» (1965).

Το πρώτο μέρος, «Η Λέσχη», παρουσιάζεται σε δραματουργία και  σκηνοθεσία Έφης Θεοδώρου, στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης (Πεσμαζόγλου 5), από τις 17 Μαρτίου έως και τις 28 Μαΐου. Τα επόμενα δύο μέρη θα παρουσιαστούν ως εξής: «Aριάγνη» σε σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη, τον Οκτώβριο του 2017, και «Η Νυχτερίδα» σε σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη, τον Ιανουάριο του 2018.

Οι «Ακυβέρνητες πολιτείες» αποτελούν μια «πολιτισμική κιβωτό». Φέρνοντας κοντά χώρους, πρόσωπα, ιστορίες, μύθους, αλλά και μνήμες και αξίες του ελληνισμού της διασποράς, έτσι όπως διασταυρώνεται με τον ευρωπαϊκό και μεσανατολικό περίγυρο, η τριλογία του Στρατή Τσίρκα δεν έχει χάσει την ιδιότητά της να μιλά στον σύγχρονο άνθρωπο και να είναι σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ.

Η τριλογία αφηγείται την πορεία του ελληνικού αντιφασιστικού κινήματος στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις σελίδες της, ζωντανεύουν θραύσματα της ιστορίας της Αριστεράς στην Ελλάδα, έτσι όπως συμπλέκονται με το διεθνές γίγνεσθαι. Ρηξικέλευθη υφολογικά και τολμηρή ιδεολογικά, προκάλεσε βίαιες αντιδράσεις στους κόλπους της Αριστεράς, που έφτασαν έως τη διαγραφή του συγγραφέα από την τοπική οργάνωση του ΚΚΕ Αλεξανδρείας, μετά την κυκλοφορία της «Λέσχης». 

Δεν είναι μόνο ένα έργο που σημάδεψε την εποχή του και προκάλεσε ποταμό συζητήσεων. Είναι ένα έργο, που εξακολουθεί να αφορά ακόμα και στο σήμερα, καθώς έλκει με ολοένα αυξανόμενη ένταση την προσοχή του κριτικού και θεωρητικού λόγου και μοιάζει να μιλά με ασυνήθιστη αμεσότητα στον σύγχρονο αναγνώστη, ο οποίος ζει και πάλι, μισό αιώνα και πλέον μετά την εποχή που διαδραματίζεται το μυθιστόρημα, μέσα σε μια νέα δίνη που ταράσσει τον κόσμο, τη δίνη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, χωρίς να μπορεί  να σταθμίσει με καμία βεβαιότητα τα δεδομένα της ζωής του.

Έρωτας και πολιτική, πόλεμος και διανόηση

Στη «Λέσχη», η δράση τοποθετείται στα Ιεροσόλυμα, το καλοκαίρι του 1942, την κρίσιμη εκείνη στιγμή που τα χιτλερικά στρατεύματα προελαύνουν στη Μέση Ανατολή και η έκβαση του πολέμου φαίνεται να γέρνει υπέρ του Άξονα. Σε μια κάπως ιδιόμορφη πανσιόν της πόλης, συνωστίζονται άνθρωποι όλων των φυλών και των θρησκειών, «ναυάγια της καταιγίδας που σαρώνει τον κόσμο».

Ανάμεσά τους, ο Μάνος Σιμωνίδης, ένας Έλληνας αριστερός διανοούμενος που βρίσκεται σε ρήξη με την παράνομη αντιφασιστική οργάνωση, στην οποία ανήκει και η Έμμη Μπόμπρετσμπεργκ, η όμορφη σύζυγος ενός υπουργού της πρώην αυστριακής κυβέρνησης, που αναστατώνει τον ανδρικό πληθυσμό με τον διάχυτο ερωτισμό της. Μεταξύ τους, θα αναπτυχθεί ένας βαθύς, αλλά και αδιέξοδος έρωτας. Το ερωτικό αυτό σώμα της Έμμης θα σταθεί ο καταλύτης, που θα πυροδοτήσει τη δράση στην ακυβέρνητη πολιτεία -  ή, σωστότερα, σε μια πολιτεία που κυβερνάται από μια σειρά από κρυφούς, αλλά ισχυρότατους εξουσιαστικούς μηχανισμούς.

Έρωτας και πολιτική, πόλεμος και διανόηση συμπλέκονται, αλλά, πάνω από όλα, κυριαρχεί το θέμα της μοναξιάς, καθώς όλα τα πρόσωπα της επικής αυτής τοιχογραφίας ζουν «μόνοι και ξεκομμένοι, στο περιθώριο του κόσμου, του έθνους τους», ο καθένας τους «τυλιγμένος μέσα σ’ έναν κύλινδρο μοναξιάς».

Ένα είδος αφηγηματικής κοινότητας

Στην παράσταση της Έφης Θεοδώρου, δέκα ηθοποιοί συγκροτούν ένα είδος αφηγηματικής κοινότητας, που όχι μόνο μοιράζεται τους ρόλους του πολυπρόσωπου αυτού μυθιστορήματος, αλλά αφηγείται και την περιπέτεια της συγγραφής του και την αγωνία του συγγραφέα, καθώς ενσωματώνει και αποσπάσματα από την αλληλογραφία του Τσίρκα και από «Τα ημερολόγια της τριλογίας». Αφήγηση και αναπαράσταση, πολυφωνία και πλουραλισμός συνυπάρχουν, δίνοντας σάρκα και οστά στους προβληματισμούς του παρελθόντος, αλλά και στις αναζητήσεις του παρόντος.

Δραματουργία - σκηνοθεσία: Έφη Θεοδώρου, σκηνικά - κοστούμια: Άση Δημητρολοπούλου, μουσική: Νίκος Πλάτανος, κίνηση: Ερμής Μαλκότσης, φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης, συνεργάτις δραματουργός: Παναγιώτα Κωνσταντινάκου, βοηθός σκηνοθέτη: Παρασκευή Λυπημένου, φωτογράφος: Μυρτώ Αποστολίδου, video trailer: Μιχαήλ Μαυρομούστακος. Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Θανάσης Βλαβιανός, Θανάσης Δήμου, Ανθή Ευστρατιάδου, Γιώργος Κριθάρας, Κατερίνα Λυπηρίδου, Μανώλης Μαυροματάκης, Γιώτα Μηλίτση, Ηλέκτρα Νικολούζου, Δημήτρης Πασσάς, Μάνος Στεφανάκης.

Πληροφορίες

Θέατρο Τέχνης - Υπόγειο: Πεσμαζόγλου 5 - Αθήνα, τηλ.: 210 3228706. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη και Κυριακή: 20.00: Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο: 21:15. Τιμές εισιτηρίων: Τετάρτη και Παρασκευή: γενική είσοδος: 15 ευρώ, μειωμένο: 10 ευρώ, ανέργων: 8 ευρώ, Πέμπτη: γενική είσοδος: 10 ευρώ, Σάββατο: γενική είσοδος: 18 ευρώ, μειωμένο: 12 ευρώ, ανέργων: 8 ευρώ, Κυριακή: γενική είσοδος: 16 ευρώ, μειωμένο: 12 ευρώ, ανέργων: 8 ευρώ.

naftemporiki.gr