Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]

Κεντρική ηρωίδα μιας δημιουργίας που ανήκει στις καλύτερες στιγμές του ελληνικού νεορεαλισμού και η διαχρονική αξία της γίνεται εμφανέστερη σήμερα, που το τέλος μιας εποχής ψευδαισθήσεων φέρνει ολόκληρη τη χώρα μπροστά στα νέα της ψέματα, η ηθοποιός Νικόλ Δημητρακοπούλου μάς μιλά για την παράσταση «Το τελευταίο ψέμα».

Μία από τις πιο δημοφιλείς ταινίες του Μιχάλη Κακογιάννη, η οποία προβλήθηκε το 1958, με πρωταγωνίστρια την Έλλη Λαμπέτη και με μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή, σε σκηνοθεσία του Ένκε Φεζολλάρι, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, έως τις 9 Απριλίου.

Η Νικόλ Δημητρακοπούλου υποδύεται μια κοπέλα, που πιέζεται να θυσιάσει τον έρωτά της, για να κάνει έναν γάμο οικονομικού συμφέροντος, και μιλά για το έργο και για τα συναισθήματά της για τη σημερινή Ελλάδα.

Τι πραγματεύεται το έργο;

Ο αγγλικός τίτλος του έργου είναι αρκετά διαφωτιστικός: το ζήτημα της αξιοπρέπειας. Όταν χάνεις όσα έχεις συνηθίσει να θεωρείς ως αυτονόητα, είναι πιθανόν να χάσεις και τη συνείδησή σου. Μέσα στην απελπισία που φέρνουν οι δυσκολίες, υπάρχει ο κίνδυνος να θυσιάσεις βασικές αρχές που σε συγκροτούν, όπως η αξιοπρέπεια ή η ειλικρίνεια. Με κάποιον τρόπο -και χωρίς να διακινδυνεύω εύκολους παραλληλισμούς- μπορώ να πω πως το έργο είναι εξαιρετικά επίκαιρο σε σχέση με την κατάσταση της χώρας σήμερα. Όχι σαν μια αποτύπωση ή επανάληψη μιας όμοιας κατάστασης, αλλά ως μια σειρήνα κινδύνου.

Η ιστορία, γραμμένη από τον Μιχάλη Κακογιάννη, τη δεκαετία του ’50, αφηγείται τις εσωτερικές συγκρούσεις και τις αποφάσεις μιας νέας κοπέλας, της Χλόης, της πλούσιας έκπτωτης οικογένειάς της και του κοινωνικού τους περίγυρου. Η Χλόη πιέζεται από την οικογένειά της να κάνει έναν πλούσιο γάμο και να καταπιέσει τον έρωτα και τα πραγματικά της συναισθήματα. Γύρω από τη Χλόη και την οικογένειά της, ο Μιχάλης Κακογιάννης μάς παρουσιάζει το μωσαϊκό μιας ολόκληρης κοινωνίας με τις κοινωνικές αντιθέσεις της, τα αδιέξοδά της, τους φορείς του νέου και τους υπερασπιστές του παλαιού. Η συνειδητοποίηση της Χλόης και η ανάληψη της ευθύνης που της αναλογεί θα έρθει, τελικά, με τρόπο απρόσμενο, ακαριαίο και παράδοξο. Οι αντιφάσεις της είναι οι αντιφάσεις μιας ολόκληρης εποχής και ο μετεωρισμός της το ασταθές βήμα μιας χώρας, που, τόσο συχνά μέσα στην ιστορία, προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της.

Ο Ένκε, με τη σκηνοθεσία του, φωτίζει την απελπισία, στην οποία μπορεί να σε οδηγήσει η συνειδητοποίηση πως, όταν από μια ακριβή κούκλα αφαιρέσεις τα όμορφα ρούχα, αυτό που μένει είναι μια άψυχη πορσελάνη. Ένα παραμορφωμένο αντικείμενο. Μια επιφάνεια απροστάτευτη, έκθετη στις επιθυμίες των άλλων. Η έκπτωση της Χλόης, από μια οπτική, μπορεί να φανεί δίκαιη. Όμως, ταυτόχρονα, είναι και σπαρακτική. Η παράσταση είναι ένα παιχνίδι ορίων. Των ορίων που μπορεί κάποιος να ξεπεράσει, για να μη χάσει τα κεκτημένα του. Των ορίων, μέσα στα οποία μια πράξη μπορεί να φαίνεται δικαιολογημένη. Των ορίων που κάποιος πρέπει να υπερβεί, για να συναντήσει, τελικά, τον εαυτό του.

Η Χλόη έχει μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον αφθονίας, ασφάλειας και δυνατότητας επιλογών. Τη στιγμή που θα πρέπει να επιλέξει τον άντρα που θα παντρευτεί, η οικονομική ανέχεια την οδηγεί να επιλέξει τα χρήματα και όχι τον έρωτα. Όπως και η ίδια παραδέχεται, αυτή είναι μια αδύναμη και κακομαθημένη επιλογή. Πιο πολύ βασισμένη στο παρελθόν που έχασε και όχι στο μέλλον που θα μπορούσε να διεκδικήσει. Ταυτόχρονα, όμως, αρχίζει να αντιλαμβάνεται πως όλος αυτός ο ψεύτικος κόσμος, στον οποίο έμαθε να ζει, καταρρέει. Και συνειδητοποιεί πως αυτό που μένει είναι το να κοιτάξει κανείς μέσα του.

Τα πράγματα είναι δύσκολα. Αυτό είναι βέβαιο. Όπως προανέφερα, η Ελλάδα μού θυμίζει τη Χλόη. Όλη αυτή η ευμάρεια που χάθηκε, και αποδείχτηκε πως, πάντοτε, ήταν οικοδομημένη σε σαθρά θεμέλια. Οι μνηστήρες που παραπλάνησαν και εκμεταλλεύτηκαν, το συναίσθημα αδιεξόδου, η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που συνεχώς διευρύνεται και σε βουλιάζει όλο και περισσότερο. Όμως, όπως μας δείχνει και το έργο, κάθε στιγμή είναι μια στιγμή επιλογής και, ταυτόχρονα, μια στιγμή ευθύνης.  Παρ’ όλες τις λάθος επιλογές της, τις δυσκολίες και τα πισωγυρίσματα, τελικά η Χλόη φθάνει στη συνειδητοποίηση και την τελική επιλογή. Νομίζω πως αυτό είναι μια κατάληξη, στην οποία μπορούμε να πιστέψουμε όλοι μας.

Χρειαζόμαστε ισχυρούς δεσμούς, κοίταγμα προς τα μέσα μας και αλληλοϋποστήριξη. Σε μια εποχή που ο καθένας προσπαθεί να επιβιώσει και να ζήσει την οικογένειά του, είναι πολύ εύκολο να πατήσει επί πτωμάτων, να πράξει αποκλειστικά με βάση το δικό του συμφέρον. Κάτι τέτοιο μπορεί να μοιάζει δικαιολογημένο. Έτσι μας έμαθε η κοινωνία να ζούμε, ο συνεχής ανταγωνισμός, η απενοχοποίηση του κυνισμού και η αποθέωση του ατομικού συμφέροντος. Η γενναιοδωρία, η ανιδιοτέλεια, η αλληλεγγύη είναι αξίες, που όχι μόνο μπορούν να βοηθήσουν άμεσα, αλλά να λειτουργήσουν και ως παραδείγματα. Πράξεις και στάσεις που μπορούν να μεταφερθούν από τον έναν άνθρωπο στον άλλο και να αποτελέσουν στήριγμα σε μια στιγμή έκπτωσης, αδιεξόδου ή απελπισίας. 

Τι σας τονώνει το ηθικό;

Το να βλέπω νέους ανθρώπους να διεκδικούν τον χώρο που τους αντιστοιχεί, τη θέση που τους αξίζει. Στο θέατρο, στην τέχνη, στη ζωή.

Κείμενο: βασισμένο στο σενάριο του Μιχάλη Κακογιάννη, σκηνοθεσία - μουσική επιμέλεια: Ένκε Φεζολλάρι, δραματουργική επεξεργασία: Ναταλί Μηνιώτη, σύμβουλος κειμένου: Μαρία Σκαφτούρα, σκηνικά - κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης, φωτισμοί: Νίκος Συρίγγος, βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Πιταούλη, βοηθός σκηνογράφου: Ανθή Παρασκευά - Βελουδογιάννη, φωτογραφίες -  videotrailer: Άγης Θεοχαρόπουλος, σχεδιασμός αφίσας και προγράμματος: Μαρίνα Δρακάτου, κομμώσεις: Τάσος Καστανιάς. Ερμηνεύουν: Νικόλ Δημητρακοπούλου, Αθηνά Τσιλύρα, Ανδριάνα Χαλκίδη, Σπύρος Ζουπάνος, Αντώνης Φραγκάκης, Στέλιος Τυριακίδης, Άλεξ Κάβδας, Βέφη Ρέδη, Στέφανος Παπατρέχας, Τσουανάτος Θοδωρής, Μαρία Νεφέλη Δούκα, Ιωάννα Πιταούλη, Νατάσα Σουρλαντζή.

Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης: Πειραιώς 206 (ύψος Χαμοστέρνας) - Ταύρος, τηλ.: 210 3418550 και 210 3418579. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Παρασκευή και Σάββατο: 21:30, Κυριακή: 19:00. Διάρκεια παράστασης: 90 λεπτά (χωρίς διάλειμμα). Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος: 12 ευρώ, μειωμένο: 10 ευρώ, ειδική τιμή: 5 ευρώ, τιμή προπώλησης (για αγορά που πραγματοποιείται έως και μία ώρα πριν την παράσταση): 10 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία του Ιδρύματος (Δευτέρα έως Παρασκευή: 11:00 - 14:00 και τα απογεύματα μία ώρα πριν την παράσταση), Ticket Services: Πανεπιστημίου 39 (Στοά Πεσμαζόγλου), καταστήματα Forthnet και Seretistravel: Πανεπιστημίου 61, τηλ:. 210 3251295, τηλεφωνικά: 210 3418579 (Δευτέρα - Παρασκευή: 11:00 - 14:00), ηλεκτρονικά: mcf.gr. Οι θεατές των παραστάσεων του ΙΜΚ δικαιούνται δωρεάν στάθμευση στο parking του εμπορικού κέντρου Athens Heart, από Δευτέρα έως Σάββατο, 08:00 - 22:00.