Τις 15 προτάσεις του για τη χρηματοδότηση και τη δανειοδότηση πολιτικών κομμάτων και ΜΜΕ υπενθυμίζει το Ποτάμι, με αφορμή το σχέδιο πορίσματος βουλευτών - μελών της πλειοψηφίας της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής.
Το κείμενο προτάσεων εστάλη από βουλευτή του Ποταμιού Γιώργο Μαυρωτά στον πρόεδρο της Εξεταστικής επιτροπής την Πέμπτη.
Οι προτάσεις αφορούν κυρίως το θεσμικό πλαίσιο και κυρίως την εφαρμογή του καθότι, όπως σημειώνει το Ποτάμι, φαίνεται ότι επαρκές νομοθετικό πλαίσιο υφίσταται αλλά πάσχει την εφαρμογή του.
A. Βασικοί Άξονες Προτάσεων
- Αποτελεσματικότερη παρακολούθηση και ενίσχυση του μηχανισμού παρακολούθησης των οικονομικών των κομμάτων μέσω της Επιτροπής Ελέγχου.
- Εφαρμογή και ενίσχυση της νομοθεσίας όσο αφορά την επιβεβαίωση των παραβάσεων ή των παρεκκλίσεων από τις ισχύουσες διατάξεις και επιβολή των ανάλογων κυρώσεων προς τα μη συμμορφούμενα πολιτικά κόμματα.
- Σημαντική αύξηση του βαθμού διαφάνειας, πληροφόρησης και λογοδοσίας των κομμάτων έναντι της κοινωνίας με δημοσιοποίηση των στοιχείων των οικονομικών τους. Αυτό ισχύει για τα κόμματα αλλά και για τη Βουλή καθώς η Επιτροπή Ελέγχου δεν διαθέτει ακόμα ιστοσελίδα ανάρτησης των στοιχείων των κομμάτων όπως προβλέπεται και υποχρεούται.
- Καθορισμός σχεδίου δράσης από τα υπερχρεωμένα κόμματα για την αποπληρωμή των δανείων τους.
B. Αναλυτικές Προτάσεις
Β1. Για τη χρηματοδότηση κομμάτων και διαφάνεια των οικονομικών τους
- Περαιτέρω ενεργοποίηση κι ενίσχυση της Επιτροπής Ελέγχου, τακτική συνεργασία και συντονισμός δράσεων με τις υπόλοιπες ανεξάρτητες ελεγκτικές αρχές (Αρχή Προστασίας του Απορρήτου των Επικοινωνιών, Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων) όπως και με την Τράπεζα της Ελλάδας αλλά και τις Εμπορικές Τράπεζες, για τον εντοπισμό και την ιχνηλασιμότητα της χρηματοδότησης, των δανειακών συμβάσεων και των δαπανών των κομμάτων όπως και για την προέλευση της ιδιωτικής χρηματοδότησης. Μεγάλη σημασία σε όλο αυτό έχει η διαβίβαση στην Επιτροπή ελέγχου των σχετικών πορισμάτων των ελέγχων της Τράπεζας της Ελλάδος και λήψη υπόψη των συστάσεών της.
- Αναμόρφωση της απεικόνισης του οικονομικού ισολογισμού των κομμάτων. Υιοθέτηση ενός πιο αναλυτικού τρόπου παρουσίασης του ισολογισμού εσόδων – εξόδων, με μεγαλύτερη ανάλυση στις επιμέρους κατηγορίες πηγών και χρήσεων, ειδικότερα για την προέλευση των εσόδων, τις δαπάνες όπως και τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις των κομμάτων στην κάθε διαχειριστική περίοδο. Για λόγους και προς ευκολία συγκρισιμότητας πρέπει να αποτυπώνονται σε κάθε ισολογισμό και τα στοιχεία της προηγούμενης χρήσης. Η δημοσίευση όλων των ισολογισμών κάθε κόμματος να είναι υποχρεωτική σε εμφανές σημείο στην επίσημη ιστοσελίδα του και κάθε καινούριος ισολογισμός να αναρτάται το αργότερο έως 15/3 κάθε έτους. Οι ισολογισμοί να δημοσιεύονται και στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως όπως άλλωστε γίνεται και για τις εταιρείες. Για να αναγκάζονται να συμμορφώνονται τα κόμματα, να υπάρχει ποινή: για κάθε μήνα καθυστέρησης δημοσίευσης του ισολογισμού θα παρακρατείται το 2% της κρατικής επιχορήγησης του τρέχοντος έτους.
- Μετά κάθε εκλογική αναμέτρηση, και συγκεκριμένα μετά από διάστημα 3 μηνών να δημοσιεύεται ξεχωριστή αναφορά σχετικά με τα έσοδα και τις εκλογικές δαπάνες κάθε κόμματος στην επίσημη ιστοσελίδα του. Για κάθε μήνα καθυστέρησης θα παρακρατείται το 2% της κρατικής επιχορήγησης του τρέχοντος έτους.
- Υποχρεωτική χρήση ορκωτών ελεγκτών για τη σύνταξη και τον έλεγχο των οικονομικών λογαριασμών και των απολογισμών των κομμάτων.
- Στους ισολογισμούς και στους ετήσιους οικονομικούς απολογισμούς των κομμάτων να συμπεριλαμβάνονται ευκρινώς και οι έμμεσες κρατικές χρηματοδοτήσεις (εισφορές σε είδος, άρθρο. 1, παρ. 1 περ. ιγ του ν.4304/2014) όπως ο αριθμός και το συνολικό κόστος των αμειβόμενων μέσω του κρατικού προϋπολογισμού και της Βουλής των Ελλήνων απασχολουμένων στα κόμματα και τους βουλευτές τους. Να υπάρχει καταγραφή του αριθμού των μετακλητών υπαλλήλων και των επιστημονικών συνεργατών στα κόμματα και τους βουλευτές του κάθε κόμματος αντίστοιχα, οι οποίοι αμείβονται διά μέσω της Βουλής των Ελλήνων, όπως και των αποσπασμένων δημοσίων υπαλλήλων σε κόμματα και βουλευτές οι οποίοι συνεχίζουν μεν να αμείβονται από τους κρατικούς φορείς όπου διατηρούν τις οργανικές τους θέσεις, αλλά το κόστος αυτό αποτελεί έμμεση δαπάνη υπέρ των κομμάτων και των βουλευτών για τους οποίους προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.
- Τα πολιτικά κόμματα τα οποία έχουν λάβει δάνεια είτε εξυπηρετούνται μέχρι στιγμής είτε έχουν όλα ή κάποια από αυτά καταγγελθεί, υποχρεούνται να καταρτίσουν στο άμεσο διάστημα εντός του τρέχοντος έτους, ένα λεπτομερές επιχειρησιακό σχέδιο σε βάθος 10ετίας για το πως πρόκειται να βρουν χρηματοδότηση για τις χρηματοδοτικές ανάγκες τους και ειδική μνεία, ειδικό σχέδιο δράσης για το πως θα αποπληρώσουν τις οφειλές και τις υποχρεώσεις τους προς τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία και λοιπούς τρίτους. Το σχέδιο αυτό υποβάλλεται στην Επιτροπή Ελέγχου.
- Τροποποίηση της παρ. 7 του άρθρου 1 του ν.4304/2014 για το ποσοστό του ακατάσχετου και ανεκχώρητου επί της κρατικής χρηματοδότησης από τα πολιτικά κόμματα. Το ακατάσχετο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 20% και αυτό εφόσον δικαιολογείται ότι πρόκειται να εξυπηρετήσει τις μισθολογικές δαπάνες των εργαζομένων στα πολιτικά κόμματα συμπεριλαμβανομένων της κάλυψης των ασφαλιστικών υποχρεώσεων του εργοδότη.
- Σε περίπτωση διαγραφής μέρους ή συνόλου τραπεζικού δανείου το οποίο έχει λάβει ένα πολιτικό κόμμα τότε αυτό αποτελεί έμμεση χρηματοδότηση και θα πρέπει να ενημερώνεται εγγράφως τόσο ο πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου όσο και η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία ούτως ή άλλως συμμετέχει και στην εν λόγω επιτροπή.
- Για ιδιωτική χρηματοδότηση των κομμάτων, οι πληρωμές για ποσά άνω των 500 ευρώ (άρθρο 5, παρ. 3 του ν.4304/2014) να γίνεται μέσω τραπεζικών λογαριασμών.
- Να υπάρχει η δυνατότητα διάθεσης ανώνυμων κουπονιών μέχρι 50 ευρώ. Το συνολικό ετήσιο ποσό από ανώνυμα κουπόνια να μην ξεπερνάει το ανώτατο όριο των 100.000 ευρώ.
- Να υπάρχει δυνατότητα και άλλων πηγών εσόδων προς τα κόμματα, όπως η συμμετοχική χρηματοδότηση (crowdfunding) π.χ. με μηνύματα από κινητά τηλέφωνα ή μέσω ιστοσελίδων, για ποσά έως 50 ευρώ.Το συνολικό ετήσιο ποσό από συμμετοχική χρηματοδότηση να μην ξεπερνάει το ανώτατο όριο των 100.000 ευρώ.
- Τα κόμματα δύνανται να προβαίνουν σε δαπάνες χωρίς ύπαρξη παραστατικών εφόσον αυτές δεν υπερβαίνουν το 10% των συνολικών δαπανών τους. Το επιπλέον ποσό θα αφαιρείται από την κρατική χρηματοδότηση του επόμενου έτους.
Β2. Για τη χρηματοδότηση - διαφάνεια στα ΜΜΕ
- Να εξεταστούν τρόποι ώστε να υπάρχει ουσιαστικό ασυμβίβαστο μεταξύ προμηθευτή δημοσίου ή εργολήπτη δημοσίων έργων και ιδιοκτήτη ΜΜΕ. Δηλαδή να αναθεωρηθεί το υπάρχον θεσμικό και νομικό πλαίσιο με διερεύνηση και της σχετικής ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
- Πέρα από τη δημοσίευση των διαφημιστικών δαπανών και χορηγιών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (ν.4374/2016), να δημοσιεύονται και οι διαφημιστικές δαπάνες των ΔΕΚΟ ανά ΜΜΕ έτσι ώστε να υπάρχει πλήρης διαφάνεια στη διαχρονική κατανομή της κρατικής χρηματοδότησης προς τα ΜΜΕ.
- Να ισχύει η ονομαστικοποίηση μετοχών έως φυσικό πρόσωπο των εταιριών που είναι μέτοχοι σε εφημερίδες και κατέχουν άνω του 1% επί του μετοχικού κεφαλαίου (όπως ισχύει στον 3310/2005 για τον βασικό μέτοχο).
