Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ έδειξαν ότι μια μεταβολή στις καιρικές συνθήκες, λόγω του φαινομένου Ελ Νίνιο το 2015, πυροδότησε το ξέσπασμα του ιού Ζίκα στη Νότια Αμερική.
Τα ευρήματα προέκυψαν χρησιμοποιώντας ένα νέο επιδημιολογικό μοντέλο που εξετάζει πώς το κλίμα επηρεάζει την εξάπλωση του ιού Ζίκα από τους δύο κύριους φορείς του, το κουνούπι του κίτρινου πυρετού (Aedes aegypti) και το ασιατικό κουνούπι τίγρης (Aedes albopictus).
Το μοντέλο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να προβλέψει τον κίνδυνο μελλοντικών κρουσμάτων, και να βοηθήσει τους φορείς δημόσιας υγείας να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα ελέγχου κουνουπιών και να εκδίδουν έγκαιρα πληροφορίες για το κοινό.
Η έρευνα έλαβε υπ’ όψιν την παγκόσμια διανομή των δύο φορέων-κουνουπιών, καθώς και παράγοντες που εξαρτώνται από τη θερμοκρασία, όπως τα ποσοστά τσιμπημάτων κουνουπιών, τα ποσοστά θνησιμότητας και τα ποσοστά ιογενούς ανάπτυξης εντός των πληθυσμών των ίδιων των κουνουπιών, ώστε να προβλέψει την επίδραση του κλίματος στην μετάδοση του ιού.
Το μοντέλο έδειξε ότι το 2015, όταν συνέβη η επιδημία του ιού Ζίκα, ο κίνδυνος μετάδοσης ήταν μεγαλύτερος στη Νότια Αμερική.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται πιθανόν σε ένα συνδυασμό του Ελ Νίνιο, ενός φυσικού φαινομένου που αυξάνει τις θερμοκρασίες στον Ειρηνικό Ωκεανό και προκαλεί ακραίες καιρικές συνθήκες σε όλο τον κόσμο, και της κλιματικής αλλαγής, που δημιουργεί συνθήκες που ευνοούν τα κουνούπια.
Το Ελ Νίνιο συμβαίνει κάθε τρία έως επτά έτη με διαφορετική ένταση, με το Ελ Νίνιο του 2015 να είναι ένα από τα ισχυρότερα που έχουν καταγραφεί. Οι επιδράσεις περιλαμβάνουν σοβαρή ξηρασία, ισχυρές βροχοπτώσεις και άνοδο της θερμοκρασίας σε παγκόσμια κλίμακα.
«Πιστεύεται ότι ο ιός Ζίκα έφτασε στη Βραζιλία από τη Νοτιοανατολική Ασία ή τα νησιά του Ειρηνικού το 2013. Ωστόσο, το μοντέλο μας δείχνει ότι οι συνθήκες θερμοκρασίας, που σχετίζονται με το Ελ Νίνιο του 2015, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξάπλωση του ξεσπάσματος, σχεδόν δύο χρόνια μετά», δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας Σίριλ Καμινάντε.
Εκτός από το Ελ Νίνιο, άλλοι κρίσιμοι παράγοντες που έπαιξαν ρόλο στην ενίσχυση της επιδημίας, ήταν ο η μη εκτεθειμένος πληθυσμός, ο κίνδυνος από τα ταξίδια και το εμπόριο, η μολυσματικότητα του στελέχους του ιού Ζίκα και οι μολύνσεις με άλλους ιούς, όπως ο δάγκειος πυρετός, αναφέρει η μελέτη.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε πρόσφατα ότι ο Ζίκα, ο οποίος έχει συνδεθεί με γενετικές ανωμαλίες και νευρολογικές επιπλοκές, θα αντιμετωπίζεται πλέον ως μια «σημαντική διαρκή πρόκληση για τη δημόσια υγεία».
