Από την έντυπη έκδοση

Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]

Μπορεί να αντιστοιχούν στο 11% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 50% της παγκόσμιας παραγωγής, κατέχοντας μαζί ηγετικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομική διακυβέρνηση, καθώς διαμορφώνουν την ατζέντα στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα. Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. δεσμεύονται από μια σχέση αλληλεξάρτησης. Ωστόσο, η ατζέντα εσωστρέφειας του νέου Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ θέτει σε δοκιμασία την παραδοσιακή συμμαχία τους, πριν απ’ όλα, στο πεδίο της οικονομικής συνεργασίας.

Έκθεση του Εurogrowth Initiative, υπό τη σκέπη της δεξαμενής σκέψης Atlantic Council, παραθέτει στοιχεία τα οποία εμμέσως πλην σαφώς φωτίζουν τις συνέπειες στην περίπτωση ενός σεναρίου αποσάθρωσης της ευρωατλαντικής συμμαχίας. Η μελέτη εκπονήθηκε εν όψει της 60ής επετείου της Συνθήκης της Ρώμης, με κύριους συμμετέχοντες τους καθηγητές Anders Aslund, Θάνο Κατσάμπα, Steve Hanke, Andrea Montanino και τον πρέσβη Earl Antony Wayne.

Οι ΗΠΑ και οι 28 χώρες της Ε.Ε. μαζί αντιπροσωπεύουν το 43% των παγκόσμιων εξαγωγών εμπορευμάτων και το 56% του παγκόσμιου αποθέματος ξένων άμεσων επενδύσεων. Η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης των αμερικανικών εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών και η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή των αμερικανικών εισαγωγών.

Παρά τη σημαντική αύξηση των εξαγωγών στην Κίνα, αυτή η αγορά αντιστοιχεί ακόμη σε λιγότερο από το 1/3 της αγοράς της Ε.Ε. Προβάλλοντας κανείς τον μέσο ρυθμό μεγέθυνσης τον οποίο κατέγραψαν οι αμερικανικές εξαγωγές στην Κίνα και στην Ε.Ε., την περίοδο 2010-15, συμπεραίνει ότι η Κίνα θα καταστεί μια μεγαλύτερη αγορά για τις ΗΠΑ από την Ε.Ε. Αυτό, όμως, δεν θα συμβεί πριν από το 2040.

Έκθεση του Trade Partnership Worldwide, που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο 2016, καταδεικνύει ότι 6,9 εκατ. αμερικανικές θέσεις εργασίας είναι ευθέως εξαρτώμενες από το εμπόριο με την Ευρώπη. Το 20% των αμερικανικών εξαγωγών καταλήγει στην Ευρώπη, η οποία κατέχει περισσότερο από το μισό των αμερικανικών υπερπόντιων περιουσιακών στοιχείων.

Ό,τι συμβαίνει στις χώρες της Ε.Ε. είναι κρίσιμο για τις ΗΠΑ. Πρώτον, οι οικονομικοί δεσμοί είναι τόσο στενοί στο εμπόριο και στις επενδύσεις, ώστε μια μικρή αύξηση του ΑΕΠ της Ε.Ε. έχει άμεσα θετικές δευτερογενείς συνέπειες στα εταιρικά κέρδη, στο πορτφόλιο των επενδύσεων, στις εξαγωγές των ΗΠΑ και τελικά στις αμερικανικές θέσεις εργασίας.

Ισχυρότερη ανάπτυξη στην Ευρώπη σημαίνει περισσότερα κέρδη για τις αμερικανικές επιχειρήσεις που επένδυσαν στη γηραιά ήπειρο και πιο σταθερές δουλειές για τις αμερικανικές εταιρείες που εξαρτώνται από το εμπόριο. Σύμφωνα με τον δείκτη διασυνδεσιμότητας McKinsey Global Institute -ροές αγαθών, υπηρεσίες, χρηματοδότηση, ανθρώπινο δυναμικό, δεδομένα- οι ΗΠΑ κατατάσσονται τρίτες και έξι χώρες της Ε.Ε. βρίσκονται στις πρώτες 10 θέσεις. Η διατλαντική αγορά είναι με διαφορά η μεγαλύτερη στον κόσμο για εμπόριο, ξένες άμεσες επενδύσεις και χρηματοοικονομικές ροές.

Υπολογίζεται ότι 1% αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες στον πυρήνα των δυτικών χωρών («15») της Ε.Ε. είναι σε θέση να αυξάνει κατά 0,12% το σύνολο των εξαγωγών και υπηρεσιών των ΗΠΑ. Μια αντίστοιχη αύξηση στον τομέα των ανθεκτικών προϊόντων αυξάνει τις εξαγωγές κατά 0,09%. Το αθροιστικό απόθεμα των ξένων επενδύσεων από τους αμερικανικούς οργανισμούς στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. με εξαίρεση το Ηνωμένο Βασίλειο (Ε.Ε. των «27») αντιπροσωπεύει το 41% όλων των σωρευμένων επενδύσεων στο εξωτερικό: σχεδόν 2,5 τρισ. δολάρια στο τέλος του 2015.

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι πράγματι βασικός αποδέκτης των αμερικανικών επενδύσεων, καθώς με τα χρόνια έχουν σωρευτεί σχεδόν 600 δισ. δολάρια. Ωστόσο, ακόμη και μετά το Brexit, η Ε.Ε. των «27» θα παραμείνει με διαφορά ο μεγαλύτερος αποδέκτης των αμερικανικών επενδύσεων.

Την ίδια ώρα, η Ε.Ε. των «27» επενδύει μαζικά στις ΗΠΑ, αντιστοιχώντας στο 44% των συνολικών ξένων επενδύσεων, συνδράμοντας την αμερικανική οικονομία και συγκεκριμένα τη βιομηχανία, όπου οι χώρες της Ε.Ε. έχουν συχνά ενισχύσει τις δεξιότητες εργασίας και την τεχνογνωσία. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ε.Ε. των «28» αντιστοιχεί στο 68,3% των σωρευμένων ξένων άμεσων επενδύσεων στη βιομηχανία, ένας τομέας τον οποίο ο νέος Αμερικανός πρόεδρος έχει αναγνωρίσει ως κεντρικό για τους στόχους της οικονομικής πολιτικής του.

Σημειωτέον, οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές χώρες κατέχουν σήμερα από κοινού σχεδόν το 45% των ψήφων στο ΔΝΤ και στην Παγκόσμια Τράπεζα αντίστοιχα.