Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Πρωταγωνιστής σε ένα αριστουργηματικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που διερευνά αν είναι δίκαιο ένας ευφυής άνθρωπος να διαπράξει ένα έγκλημα, καταπατώντας τον νόμο, όταν, με την πράξη του αυτή, θα ωφελήσει την ανθρωπότητα, ο ηθοποιός Θοδωρής Κατσαφάδος μάς μιλά για την παράσταση «Έγκλημα και τιμωρία».
Με επίκεντρο την ηθική, τον νόμο και τον άνθρωπο, ένα από τα σημαντικότερα έργα του σπουδαίου Ρώσου συγγραφέα και στοχαστή Φίοντορ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι, το «Έγκλημα και τιμωρία», που παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία, σε διασκευή και σκηνοθεσία τού αναμορφωτή τού γεωργιανού θεάτρου και καλλιτεχνικού διευθυντή τού Kote Marjanishvili Theatre, Λεβάν Τσουλάτζε, μετά από 147 παραστάσεις με πληρότητα θεατών που άγγιξε το 92%, επέστρεψε στο θέατρο Άνεσις.
Ενσαρκώνοντας έναν πατέρα που έχει φτάσει στην απόλυτη εξαθλίωση, στην επική αυτή φιλοσοφική πραγματεία πάνω στο έγκλημα, η οποία παίρνει τη διάσταση ενός αστυνομικού θρίλερ με θρησκευτικές, φιλοσοφικές και κοινωνικές διαστάσεις, ο Θοδωρής Κατσαφάδος μιλά για το έργο και για τα εγκλήματα του σύγχρονου κόσμου μας.
Τι ερευνά ο Ντοστογιέφσκι σε αυτό το λογοτεχνικό αριστούργημα;
Ο Ντοστογιέφσκι, σίγουρα επηρεασμένος από τη δική του πολυτάραχη ζωή, στο «Έγκλημα και τιμωρία», καταπιάνεται με πολύ μεγάλα ηθικά διλήμματα και προσπαθεί να αναλύσει σε βάθος και τις πιο σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης ψυχής. Θάνατος, ζωή, φόνος, τιμωρία, τύψεις, λύτρωση, έρωτας, επικοινωνία, μοναξιά, αυτοκτονία, συντροφικότητα και πολλά ακόμα συναισθήματα και καταστάσεις κυριεύουν τις ψυχές και τις ζωές των ηρώων του.
Σκιαγραφείστε μας τον Ρασκόλνικοφ.
Σε πρώτο επίπεδο, ο Ρασκόλνικοφ είναι ένας δολοφόνος με κίνητρο τη ληστεία. Όμως, στον Ντοστογιέφσκι, ο ήρωας φαίνεται ότι προσπάθησε να υπερβεί και τον νόμο και τα ηθικά κοινωνικά όρια. Ο ήρωας, μετά την πράξη του, θα προσπαθήσει να βρει φως στα σκοτάδια του και δεν θα προσπαθήσει απλώς να γλυτώσει την τιμωρία. Φτάνει στην τιμωρία του για την πράξη του διπλού φόνου, αλλά και στη λύτρωση της ψυχής του.
Ποιοι λόγοι τον ωθούν στο έγκλημα;
Ο Ρασκόλνικοφ πιστεύει ότι κάποιοι άνθρωποι, όπως η γριά τοκογλύφος, το θύμα, είναι χειρότεροι κι από τους δολοφόνους. Έγκλημα για τον Ρασκόλνικοφ δεν είναι μόνο η αφαίρεση μιας ζωής. Μπορεί κάποια άλλη πράξη να είναι μεγαλύτερο και χειρότερο έγκλημα.
Τι επακολουθεί και πώς εμπλέκεται μαζί του ο χαρακτήρας που ενσαρκώνετε; Μετά το διπλό φόνο της τοκογλύφου και της αδελφής της, ο ήρωας βασανίζεται από άλυτα προβλήματα και απρόσμενα συναισθήματα. Κυρίαρχο πρόσωπο σε αυτήν τη διαδρομή είναι μια πόρνη, η Σόνια. Ένα κορίτσι αναγκασμένο να συντηρεί όλη την οικογένεια, γιατί ο πατέρας της, ο Μαρμελάντωφ είναι ανήμπορος και αλκοολικός. Στην παράσταση, αυτός ο χαρακτήρας είμαι εγώ. Ο Σιμεών Ζαχάροβιτς Μαρμελάντωφ. Ένας πατέρας που έχει φτάσει στην απόλυτη εξαθλίωση. Όμως, στον Ντοστογιέφσκι, αυτοί οι ήρωες είναι ικανοί να μιλήσουν με τον Θεό και για τον Θεό. Μέσα από αυτόν τον χαρακτήρα, βλέπουμε πόσο βαθειά θρησκευόμενο άτομο ήταν ο Ντοστογιέφσκι. Στον Μαρμελάντωφ, βούρκος και Θεός συμπορεύονται.
Καθώς η θεατρική μεταφορά ενός λογοτεχνικού έργου είναι δύσκολο να αποτυπώσει όλους τους χαρακτήρες και τα στοιχεία που το συνθέτουν, πού επικεντρώνεται η διασκευή του Λεβάν Τσουλάτζε και τι διαστάσεις δίνει στην ιστορία; Εκείνο, που, πραγματικά, εγώ θαύμασα στη διασκευή του Λεβάν Τσουλάτζε, είναι ότι κατάφερε, από αυτό το μεγάλο μυθιστόρημα, να κρατήσει όλο το απόσταγμα και την ουσία των προθέσεων του Ντοστογιέφσκι. Και όλο αυτό έχει γίνει με έναν τρόπο πολύ ποιητικό, πολύ κατανοητό και, κάποιες στιγμές, και με χιούμορ.
Στη σημερινή τραυματισμένη Ελλάδα, τι «εγκλήματα» διαπράττονται;
Και βέβαια διαπράττονται “εγκλήματα” στη σημερινή Ελλάδα, όπως και πληρώνουμε όλα τα «εγκλήματα», που έχουν γίνει τα προηγούμενα χρόνια.
«Όλοι θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά κανένας δεν σκέφτεται να αλλάξει τον εαυτό του» έχει πει ο άλλος μεγάλος Ρώσος συγγραφέας, ο Τολστόι. Εμείς, τι ελπίζετε να αλλάξουμε;
Αυτό, που πρέπει να αλλάξει, είναι η Παιδεία. Μέσα από τα σχολεία, μέσα από τα παιδιά μας, θα βγει κάποιο φως. Εμείς τους παραδίδουμε χάος. Δεν είμαι αισιόδοξος. Δεν έχουμε ανθρώπους με ιστορικό όραμα. Όλα αρχίζουν και τελειώνουν στα μικροσυμφέροντα. Πρέπει να μαζευτούν όλοι και να σώσουν τον τόπο. Πρέπει, για κάποια χρόνια, να δουλέψουν όλοι μαζί και να γίνουν όλοι ένα. Ίσως, έτσι, κάτι να αλλάξει. Πάντως, το ξαναλέω. Δεν είμαι αισιόδοξος.
Ταυτότητα παράστασης Διασκευή - σκηνοθεσία - φωτισμοί - μουσική επιμέλεια: Λεβάν Τσουλάτζε, μετάφραση (από τα γεωργιανά): Xάτια Γκόσουα, σκηνικά: Σταύρος Λίτινας, κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη, εικαστική επιμέλεια: Αλίνα Αναστασιάδη, φωτογραφίες: Μελίνα Δόσιου, trailer: Filmotomy. Παίζουν: Ιεροκλής Μιχαηλίδης (ανακριτής Πορφύρης), Τάσος Ιορδανίδης (Ρασκόλνικοφ), Αννίτα Κούλη (Σόνια), Σοφία Πανάγου (Ντούνια), Δημήτρης Καπετανάκος (Ραζουμίχιν), Δημήτρης Διακοσάββας (γριά τοκογλύφος - Λούζιν), Θοδωρής Κατσαφάδος (Μαρμελάντωφ).
Πληροφορίες Θέατρο Άνεσις: λεωφ. Κηφισίας 14 - Αμπελόκηποι, τηλ.: 210 7488881. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη και Κυριακή: 19.30, Πέμπτη: 20.00, Παρασκευή και Σάββατο: 20.30. Προπώληση: ταμείο θεάτρου, ηλεκτρονικά: viva.gr.
