Μια πρώην χίπισσα από το Μιζούρι που, στα 60’s, έκανε τον γύρο της Ευρώπης με το μηχανάκι της, ήταν στο Παρίσι τον Μάη του ’68 και μετά παντρεύτηκε έναν Έλληνα που πλούτισε στο Βελγικό Κονγκό και, χήρα πια, ζει σε ένα αγρόκτημα στα Βίλια, κάνοντας  μαθήματα αραβικών με τον Λιβανέζο γείτονα, είναι η ηρωίδα του νέου βιβλίου της δημοσιογράφου και συγγραφέα Λώρης Κέζα.

Με τίτλο «10 μέρες στην τρελογιαγιά», το παιδικό αυτό μυθιστόρημα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, είναι μια ιστορία για την ξενοφοβία και τις διαρκείς μετακινήσεις των ανθρώπων, για τις συνήθειες που αλλάζουν από τόπο σε τόπο κι από εποχή σε εποχή, μια ιστορία για την αρμονική συνύπαρξη.

Το κεντρικό του θέμα είναι η ξενοφοβία που εμφανίζεται ως ντόμινο: οι Αμερικανοί περιφρονούν τους Ινδιάνους, οι Γάλλοι θεωρούν χαζούς τους Αμερικανούς, οι Έλληνες φοβούνται ότι οι μετανάστες θα τους κλέψουν, ενώ οι ίδιοι είναι παιδιά μεταναστών, οι Βέλγοι φέρονται βάρβαρα στο Κονγκό, οι Ιάπωνες τα κάνουν όλα ανάποδα.

Όλα ξεκινούν όταν οι γονείς της Βιργινίας και της Καρολίνας πρέπει να απουσιάσουν για ένα δεκαήμερο, λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων. Τα κορίτσια πηγαίνουν στα Βίλια, στο αγρόκτημα της Αμερικανής γιαγιά τους, η οποία μεγάλωσε στο Μιζούρι, από γονείς που της απαγόρευαν να παίξει με ένα γειτονόπουλο Ινδιάνο. Όταν ταξίδεψε στο Παρίσι, κατάλαβε ότι την περιφρονούν, επειδή τη θεωρούν «χαζή Αμερικάνα», και, τώρα, έχει φίλες από την Ιαπωνία και τη Σουηδία. Οι εγγονές της ζουν στην Κυψέλη, εκεί όπου οι Αλβανοί βίωσαν τον ρατσισμό, όταν εγκαταστάθηκαν προ δεκαετίας. Τώρα, με τη σειρά τους, οι Αλβανοί φέρονται ρατσιστικά στους μετανάστες, που έρχονται φτωχοί από την Αφρική.

Όταν φτάνουν στο αγρόκτημα, τα κορίτσια μαθαίνουν ότι η γιαγιά ξεκίνησε μαθήματα αραβικών με δάσκαλο έναν καινούργιο φίλο, τον Λιβανέζο γείτονα, ο οποίος εκτρέφει άλογα. Μέσα σε αυτές τις δέκα μέρες, τα κορίτσια θα κάνουν μια ακίνητη βόλτα με το παλιό μηχανάκι, θα χορέψουν χορό της κοιλιάς, θα στήσουν στον κήπο ινδιάνικη σκηνή, θα βρουν φωτογραφίες του παππού από την Αφρική και θα αναρωτηθούν αν εκμεταλλεύτηκε τους ιθαγενείς, για να πλουτίσει.

Ζητήματα ηθικής με πολλές παραμέτρους

Το βιβλίο αναφέρεται στον ασυναίσθητο ρατσισμό, σε μια αίσθηση ανωτερότητας που έχουν όσοι τα κατάφεραν στη ζωή τους ή που νομίζουν ότι ανήκουν σε ανώτερο πολιτισμό. Πολλοί άνθρωποι είναι, ταυτόχρονα, θύματα και θύτες στον ρατσισμό.

Επίσης, τo βασικό μήνυμα του βιβλίου - ανάμεσα σε πολλά άλλα - είναι ότι η ηλικία δεν περιορίζει σε τίποτα. Η τρελογιαγιά, με τις ηλικιωμένες φίλες της, βάζουν ροκ τραγούδια της εποχής τους και χοροπηδάνε στο σαλόνι, παίζοντας φανταστικές κιθάρες. Η τρελογιαγιά είναι ερωτευμένη και κάνει μια καινούργια αρχή στη ζωή της. Είναι έτοιμη για κάθε τρέλα, αλλά, ταυτόχρονα, βάζει κανόνες ασφαλείας. Στο βιβλίο, κάθε ζήτημα κανόνων και ηθικής παρουσιάζεται με πολλές παραμέτρους, που θέτουν κλασικά διλήμματα, δανεισμένα από τη φιλοσοφία της ηθικής.

Το βιβλίο είναι γεμάτο ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Ενδεικτικό  είναι το παρακάτω απόσπασμα:

«“Το πιο παράξενο, σε σχέση με τους δικούς μας καλούς τρόπους, το είδα στο Νεπάλ. Εκεί, πιάνουν το ρύζι με το χέρι, το κάνουν μπαλίτσα με τα δάχτυλα και τη βάζουν απευθείας στο στόμα” λέει η γιαγιά.

“Πες και κάτι άλλο” της λέω πάλι.

“Στην Κορέα, όταν σου δίνουν ένα πιάτο με φαγητό, πρέπει να το πιάσεις και με τα δυο χέρια. Θεωρείται αγένεια να το πιάσεις με το ένα”.

“Πλάκα κάνεις, έτσι δεν είναι, γιαγιά;” της λέει η Καρολίνα.

“Καθόλου πλάκα. Αυτό, που είναι σωστό στην Αμερική ή στη Γαλλία ή στην Ελλάδα, δεν είναι και το σωστό παντού. Τώρα, θυμήθηκα και κάτι ακόμα. Στην Ταϊλάνδη, δεν βάζεις ποτέ το πιρούνι στο στόμα. Είναι κανόνας να σπρώχνεις το φαγητό με το πιρούνι μέσα στο κουτάλι και να βάζεις μόνο το κουτάλι στο στόμα”.

“Η μαμά λέει ότι δεν πρέπει να βάζουμε το μαχαίρι στο στόμα, για να μην κοπούμε, υπάρχει δηλαδή μια λογική” λέω εγώ.

“Και στην Ταϊλάνδη, δεν βάζουν το πιρούνι, για να μην τρυπηθούν, υπάρχει, δηλαδή, μια άλλη λογική” λέει η γιαγιά».

Η πρόταση του βιβλίου για την αντιμετώπιση του ρατσισμού είναι η αποδοχή των διαφορετικών κανόνων, που διέπουν τους διαφορετικούς πολιτισμούς μέσα από συμβολισμούς. Σε κάθε κεφάλαιο, η τρελογιαγιά δίνει διαφορετικά παραδείγματα. Σε κάποιες χώρες, τα αυτοκίνητα πάνε στα αριστερά του δρόμου, σε άλλες στα δεξιά. Σε κάποιες χώρες, οι άνθρωποι αγκαλιάζονται, όταν συναντιούνται, αλλά, σε άλλες, δεν αγγίζονται καν. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος, υπάρχει μόνο το διαφορετικό.

naftemporiki.gr