Ένα μήνα πριν από το δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του ιταλικού συντάγματος όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Η κυβέρνηση Ρέντσι αγωνίζεται για την επιβίωσή της. Και οι γερμανικές νουθεσίες εξοργίζουν.
Ο Ματέο Ρέντσι ξέρει πόση σημασία έχουν για μια κυβέρνηση οι φυσικές καταστροφές. Αυτές τις μέρες ταξιδεύει συνεχώς στις σεισμόπληκτες περιοχές της Κεντρικής Ιταλίας, όπου δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έμειναν άστεγοι, και υπόσχεται ότι γρήγορα θα ανοικοδομηθούν τα πάντα. Αν επωφεληθεί σαν καλός διαχειριστής αυτής της κρίσης, αυξάνει τις πιθανότητές του να επιβιώσει και πολιτικά. Γιατί ο Ρέντσι βρίσκεται εν όψει της σοβαρότερης πρόκλησης της σχεδόν τριετούς θητείας του. Χωρίς υπερβολή το ίδιο ισχύει και για ολόκληρη την Ευρώπη.
Σε έναν μήνα από σήμερα, στις 4 Δεκεμβρίου, διεξάγεται στην Ιταλία δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του συντάγματος και ο Ρέντσι εξαρτά το πολιτικό του μέλλον από την έκβαση του δημοψηφίσματος, εξ ου και η ιδιαίτερη σημασία του για την Ευρώπη. Αν ο Σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός εισπράξει ένα «όχι» στο δημοψήφισμα, κάτι που δεν θεωρείται απίθανο, τότε θα παραιτηθεί και η Ιταλία θα μπει σε φάση κυβερνητικής κρίσης με αποτέλεσμα να υπάρξουν κλυδωνισμοί και στην υπόλοιπη Ε.Ε.. Γιατί μετά το Brexit ο Ρέντσι είναι ένας από τους σημαντικότερους ευρωπαϊστές που έχουν απομείνει, η δε ιταλική οικονομία είναι η τρίτη σε μέγεθος στην Ευρώπη.
Τί θα γίνει αν παραιτηθεί ο Ρέντσι;
Εάν αντί του Ρέντσι κερδίσει το ευρωσκεπτικιστικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων και στη συνέχεια αναλάβει την εξουσία ή αν επακολουθήσει μακρά περίοδος κυβερνητικής αστάθειας, κάτι συνηθισμένο στην Ιταλία, τα πράγματα θα δυσκολέψουν και όχι μόνο για τους Ιταλούς. Ο Ρέντσι έχει ξεκαθαρίσει ότι ανεξαρτήτως αποτελέσματος στο δημοψήφισμα, η χώρα θα πάει σε εκλογές το 2018. Το ερώτημα είναι πώς θα φθάσει κανείς μέχρι εκεί.
Η κατάσταση δεν είναι ρόδινη για τον Ρέντσι, που ανέλαβε την εξουσία στις αρχές του 2014 για να «συντρίψει» το παλιό πολιτικό σύστημα, αλλά μέχρι στιγμής ούτε την υψηλή ανεργία αντιμετώπισε ούτε τη χαμηλή οικονομική ανάπτυξη. Στις δημοσκοπήσεις το «όχι» παρουσίαζε τελευταία μικρό προβάδισμα, καθώς πολλοί Ιταλοί θέλουν να δώσουν ένα μάθημα στον Ρέντσι κι ας έχει παραδεχθεί ότι ήταν λάθος του να συνδυάσει το δημοψήφισμα τόσο έντονα με το πρόσωπό του.
Ο φόβος των επενδυτών για ένα Italexit
Για πρώτη φορά μετά την έξαρση της ευρωκρίσης οι αγορές δεν βλέπουν την Ελλάδα ως τον ασθενέστερο κρίκο της Ευρωζώνης. Το Ινστιτούτο Έρευνας της Αγοράς Sentix ανακοίνωσε ότι οι επενδυτές θεωρούν αυτή τη στιγμή πιθανότερη μια έξοδο της Ιταλίας από τη νομισματική ένωση. «Το ερώτημα γι' αυτό το ενδεχόμενο μας τίθεται όλο και πιο συχνά», επιβεβαιώνει και ο Φραντέσκο Γκαλιέτι από τη δεξαμενή σκέψης Policy Sonar.
Το πόσο τεταμένο είναι το κλίμα στην Ιταλία φάνηκε και από τις αντιδράσεις σε συνέντευξη που έδωσε ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών Τόμας Ντε Μεζιέρ στην ιταλική τηλεόραση επαινώντας το θάρρος του Ρέντσι για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος και υποστηρίζοντας ότι το «ναι» θα μπορούσε να διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον στην Ιταλία. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, η Φόρτσα Ιτάλια και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, έκαναν λόγο «για απαράδεκτη ανάμιξη» από το εξωτερικό.
Οργώνοντας την Ιταλία
Ο ακούραστος Ρέντσι τρέχει τώρα και δεν φθάνει. Δεν εμφανίζεται μόνο καθημερινά σε τηλεοπτικές συζητήσεις, βγάζει φωτογραφίες ως πάτερ φαμίλιας για το Vogue και μιλά στο Rolling Stone για τους σταρ της ροκ. Πηγαίνει από τη μια προεκλογική συγκέντρωση στην επόμενη και ξιφουλκεί κατά προτίμηση κατά των Βρυξελλών.
Ο τελευταίος σεισμός στην κεντρική Ιταλία είναι νερό στο μύλο του πρωθυπουργού. Ο Ρέντσι ζητά εδώ και καιρό μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας με το επιχείρημα ότι η προσφυγική κρίση και οι αλλεπάλληλοι σεισμοί κοστίζουν πολύ ακριβά στην Ιταλία.
