Η κατακόρυφη πτώση της έκτασης των θαλάσσιων πάγων της Αρκτικής κατά τις τελευταίες δεκαετίες συνδυάζεται με μία λιγότερο εμφανή, αλλά εξίσου έντονη, πτώση του πάχους του θαλάσσιου πάγου.
Ο συνδυασμός των δύο αυτών φαινομένων οδήγησε στην δραματική κατάρρευση του συνολικού όγκου των θαλάσσιων πάγων, σε περίπου το ένα τέταρτο των επιπέδων του 1980, όταν η επιφάνεια των πάγων αντιστοιχούσε στο 2% της συνολικής επιφάνειας της Γης.
Τα δεδομένα επιβεβαιώνονται από μετρήσεις του CryoSat-2, ενός δορυφόρου περιβαλλοντικής έρευνας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος που εκτοξεύτηκε τον Απρίλιο του 2010.
Η επιταχυνόμενη απώλεια των θαλάσσιων πάγων της Αρκτικής οδηγεί με τη σειρά της σε πιο ακραίες καιρικές συνθήκες στη Βόρεια Αμερική και Ευρώπη, ενώ επιταχύνει τόσο την τήξη του στρώματος πάγου της Γροιλανδίας, που προκαλεί ταχύτερη άνοδο της στάθμης της θάλασσας, όσο και το λιώσιμο των παγωμένων εδαφών και πετρωμάτων που είναι πλούσια σε άνθρακα.
Ο κυριότερος λόγος πίσω από αυτές τις ανησυχητικές τάσεις είναι φυσικά οι ανθρωπογενείς εκπομπές άνθρακα που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη. Ο λευκός πάγος αντανακλά περισσότερο φως του ήλιου από ό,τι το νερό, για αυτό η τήξη των πάγων της Αρκτικής, που σήμερα βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο στην πρόσφατη ιστορία, προκαλεί μεγαλύτερη απορρόφηση των ακτινών του Ήλιου. Η απορρόφηση αυτή έχει ισοδύναμη επίδραση με περίπου 20 χρόνια επιπλέον εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αναφέρουν οι επιστήμονες.
Οι επιστημονικές γνώμες διαφέρουν για το πότε ακριβώς θα εξαφανιστεί ο θαλάσσιος πάγος από την Αρκτική, τουλάχιστον κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η Βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία έχει ανακοινώσει ότι δεν αναμένει να συμβεί αυτό πριν από το καλοκαίρι του 2030.